V6 Nederlands opzet mondeling literatuurgeschiedenis v

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 6

Programma

1. opbouw mondeling

2. leerdoelen

4. evaluatie

Opzet mondeling 1

Je mondeling gaat over vier literaire werken.

Twee literaire werken zijn van voor 1880:
- een werk uit de 18de eeuw;

- een werk uit de 19de eeuw.

Daarnaast:

- een werk uit het begin van de 20ste eeuw;

- een modern werk.

Opzet mondeling 2

Je hebt een gesprek met 2 docenten Nederlands

Jij bent zelf de eerste 15 minuten aan het woord, daarna krijg je vragen 

Je beheerst de inhoud van de paragrafen uit je handboek van de behandelde periodes.

Je beheerst de literaire begrippen voor verhaalanalyse.

Inhoud mondeling

Je werkt in je mondeling een thema uit en je kunt laten zien hoe dit thema evolueert in de tijd.

Je moet de werken in de tijd kunnen plaatsen en verbinden aan het mens- en wereldbeeld, literatuuropvattingen (stromingen) en het literaire leven in de periode (historiseren).

Je kunt verbanden leggen tussen een oud en een modern werk (actualiseren).

Leerdoel

Je kunt het mens- en wereldbeeld van een periode uit de literatuurgeschiedenis benoemen

Je kent de literatuuropvattingen en je kunt het literaire leven in een periode beschrijven

 Je herkent dit in een literair werk

Je kunt verbanden leggen tussen een oud en een modern werk

Je kunt een thema uitwerken

Je kunt je ideeën presenteren en een gesprek hierover voeren

Je beheerst de literaire begrippen (verhaalanalyse)

Het mondeling

1) presentatie van maximaal 15 minuten

- bespreking van de vier werken die jij hebt gekozen

- aan de hand van deze werken laat je de ontwikkeling van de Nederlandse literatuur zien

2) vraag en antwoord

De presentatie

1. Er is een duidelijke indeling in inleiding-kern-slot.

2. Het onderwerp is voldoende afgebakend en wordt direct duidelijk gemaakt in de inleiding.

3. Er is voor een vaste structuur gekozen.

4. Er wordt aan de vier werken aandacht besteed.

5. Er wordt aan de verschillende tijdvakken aandacht besteed.

Opdracht 1

Maak samen een begin.

Kies met behulp van de lijst een thema dat je aanspreekt en probeer hier vragen bij te bedenken.

Kijk in je handboek of je hier werken bij kunt vinden

Plaats de werken in de tijd.

Benoem een ontwikkeling van de Nederlandse literatuur die jou opvalt en die jouw interesse heeft gewekt. Vertel elkaar waarom.

Evaluatie

- Wat heb je geleerd?

- Wat neem je mee naar het mondeling?

- Waarmee heb je de ander kunnen helpen?

De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart

• Brievenroman
• Eerste moderne Nederlandse roman (1782)
• Didactische bedoelingen
• Commercieel succes
  
  
  

Thema

Een verhaal over liefde, verleiding en verraad

Hoe belangrijk is opvoeding voor naieve meden als Sara o verwende jongemannen als R.?

Hoe creëer je een samenleving waarin niemand ontspoort?

Wat te doen met godsdienstfanatici?

Over zielsvriendschap, religie, hypes, rebellie en levenskunst

Over Sara B.

De zelfverzekerde jonge vrouw Sara Burgerhart ontvlucht het huis van haar vrekkige tante en huurt een kamer in Amsterdam. Ze geniet met vriendinnen intens van haar vrijheid. Aan aandacht van mannen geen gebrek. Maar Sara wil zich niet binden, hoewel ze de aristocratische R. stiekem wel leuk vindt. Dat hij een gewetenloze rokkenjager is, ontgaat haar, evenals het feit dat ze vijanden heeft. Hoe loopt dit verhaal over liefde en verraad af?

Al meteen bij verschijning in 1782 omarmde het publiek de briefroman Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart massaal. Het boek was de doorbraak voor het romangenre in Nederland. 

J.A. Schasz M.D.

• Reize door het Aapenland
  
• Satire
• Apen willen mens worden
  
• Verbeelding van de dwaze mens
• rationalisme
• imaginair reisverhaal 

Thema

Over politiek opportunisme, menselijke hypocrisie, deugden en ondeugden, vrouwelijke logica, opvoeding en de mens als aangeklede aap

'De Reize is een verhaal over de Verlichting en de patriotten en die hele rimram, interessant genoeg, maar ’t is ook een nauwgezette waarneming van wat er gebeurt op elke plek waar meer dan twee politici samenkomen.'

– Gerrit Komrij in het voorwoord

Achterflap

In 1788 publiceert een zekere medisch doctor J.A. Schasz een satirisch reisverslag waarin hij zijn lezers meeneemt op een hilarische tocht door het apenland. De inwoners, allen genummerd, vertonen ondeugden die bepaald menselijk zijn. Maar misschien komt dat wel doordat ze verlangen mensen te wórden. Na talloze vergadersessies besluiten de apen uiteindelijk tot ‘generale afkapping’ van hun staarten, een zelfverminking die Schasz met een onverschrokken humor plastisch beschrijft.

Camera Obscura

Hildebrand is een pseudoniem voor

Nicolaas Beets. Hij is beroemd om

zijn verhalenbundel "Camera obscura".

Deze verhalen gaan allemaal over de

welgestelde burgerij in

Hollandse provinciestadjes. (realisme)

In Text in Context 2 verhalen

Thema en meer

- humor in zijn Camera Obscura (meer realistisch dan romantisch)

- zelfingenomen verteller 

- soms aandacht voor maatschappelijke toestand/ alledaagse leven

- serieuze ondertoon te vinden

- beeld van Nederlandse samenleving in zijn tijd 

- algemene menselijke verhoudingen

- over de verschillende standen in de maatschappij en de omgang tussen jongens en meisjes 

Achterflap

Met geamuseerde, soms spottende blik bekijkt de student Hildebrand de wereld om hem heen. Hij lacht om de burgerlijke samenleving met haar vaste gewoonten, haar sterke sociale controle en haar isolement. Het was de tijd dat de stadspoorten 's avonds nog dichtgingen, en men alleen kon reizen met de trekschuit of de diligence. De omgang tussen jongens en meisjes was strak geregeld. Iedereen moest zijn plaats weten en wee je gebeente als je daarvan probeerde af te wijken. De belangrijkste verhalen uit deze gevarieerde bundel 'De Familie Stastok' en 'De Familie Kegge', worden in dit nieuwste deeltje in de Tekst in Context-reeks beknopt weergegeven en nader toegelicht. Daarbij komen niet alleen de economie, het onderwijs, de armenzorg en de standenmaatschappij aan bod, maar ook de mode, ontspanning en vermaak en het studentenleven. Zo ontstaat een beeld van een samenleving die, ondanks alle verschillen, toch verrassend veel met de onze gemeen heeft.