Grammatica 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

welkom 

Begrenzen en benoemen van bijzinnen 

Zinsontleding 

Volgorde van ontleden

Persoonsvorm (pv)

Onderwerp (ow / ond)

Werkwoordelijk gezegde (ww. gez.)

Naamwoordelijk gezegde (nw. gez.)

Lijdend voorwerp (lv)

Meewerkend voorwerp (mv)

Voorzetselvoorwerp (vzv)

Bijwoordelijke bepaling (bijw. b.)

Bijvoegelijke bepaling (bijv. b.)

Bepaling van gesteldheid (bep. v. gesteld)

Tussenwerpsel 

Tekens van Paardekoper

pv (persoonsvorm)

Gezegde {werkwoord} en toevoegingen:

   [af] of [te eten} of [in de luren]

ow (onderwerp)

nwd [[naamwoordelijk deel]]

lv lijdend voorwerp

mv meewerkend voorwerp

vzvw |voorzetselvoorwerp|

bwb bijwoordelijke bepaling

BvG bepaling van gesteldheid

gezegde 

Tweedeling: werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde

• Werkwoordelijk gezegde: doe-predicatie

• Naamwoordelijk gezegde: is-predicatie

ontleed de volgende zinnen

pv, ow, wg of ng, lv, mv, vzv, bijw. b., bep.v. gest., bev. b.

1. Martinus Nijhoff was een Nederlandse dichter.

2. Hij debuteerde in 1916 als dichter met de bundel De wandelaar.

3. Kenmerkend voor Nijhoff is het gebruik van gewone omgangstaal.

4. Hij heeft altijd gestreefd naar herwaardering van het gewone woord. 

5. Maar zijn woordkeus en symboliek zijn uiterst modern. 

Samengestelde zinnen

Bestaan uit 2 (of meer zinnen) die aan elkaar geplakt zijn en hebben dus 2 (of meer) PV's.

2 mogelijkheden:

- hoofdzin + hoofdzin

- hoofdzin + bijzin / bijzin + hoofdzin

Nevenschikkend

HOOFDZIN – HOOFDZIN

Patrick was marinier.

Vincent was kabouter.

Patrick was marinier en Vincent was kabouter.

Patrick was marinier dus Vincent was kabouter.

Patrick was marinier maar Vincent was kabouter.

Onderschikkend

Jan vertelde me dat het tijd was om te gaan.

Trump zegt altijd dat hij gewonnen heeft.

Hoofdzin

- In een hoofdzin staan PV en onderwerp naast elkaar.

- Tussen de persoonsvorm en het onderwerp kun je geen andere zinsdelen plaatsen.

(Isa) (heeft) een nieuwe telefoon gekocht.

Bijzin

In een bijzin staan de pv en ond. vaak niet naast elkaar.

- Tussen de persoonsvorm en het onderwerp kun je wel andere zinsdelen plaatsen (bijvoorbeeld het woord 'niet')

- De bijzin kun je meestal vervangen door 1 woord of een woordgroep (zonder ov).

Toen (Isa) haar nieuwe telefoon (had) aangezet,// (werkte) (die) niet.

                             

Je kunt de bijzin vervangen door het woordje 'Toen'.

ontleedschema

Stel vast hoeveel persoonsvormen er in de zin sta. Dan 1 of meer? Weet je dat je te maken hebt met een samengestelde zin, nevenschikkend of onderschikkend. 

Morgen meer! 

Maak opdracht 7 en 8