5.3 Oplosbaarheid

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.3 Oplosbaarheid

Op macroniveau is er bij oplossen van natriumchloride (NaCl) en glucose (C₆H₁₂O₆) in water geen verschil. Toch is dat bijzonder want natriumchloride is een zout en suiker is een moleculaire stof.

• Bij beide stoffen ontstaat een heldere vloeistof als je ze oplost in water.

5.3 Oplosbaarheid

Op microniveau is dat verschil er wel.

• Bij een zout als natriumchloride vindt er tijdens het oplossen in water hydratie plaats.

• Bij een moleculaire stof als glucose ontstaan er waterstofbruggen met water.

sacharose = C₁₂H₂₂O₁₁

hydratie

Een zout heeft in de vaste fase een ionrooster.

5.3 Oplosbaarheid

Een moleculaire stof heeft in de vaste fase een molecuulrooster.

• Jood lost niet op in water, jood heeft geen OH/NH groep (hyrdofoob) en water heeft wel een OH groep (hydrofiel).
• Jood lost wel op in heptaan (C₇H₁₆), jood heeft geen OH/NH groep (hydrofoob) en heptaan heeft ook geen OH/NH groep (hydrofoob).

• De ontstane vanderWaalsbinding tussen jood en heptaan is sterker dan de vanderWaalsbinding tussen de jood moleculen.

5.3 Oplosbaarheid

5.3 Oplosbaarheid

Alcohol mengt met water. 

Alcohol bevat een hydrofiel deel en kan daardoor onderling H bruggen vormen met water, daardoor mengen alcohol en water.

Alcohol mengt met butaan.

Alcohol bevat een hydrofoob deel en butaan is ook hydrofoob, beide stoffen kunnen geen H bruggen vormen. Daardoor mengt alcohol met butaan.

5.3 Oplosbaarheid

Natriumchloride lost goed op in water.

De binding tussen de ionen (in het ionrooster) is zwakker dan de binding tussen de ionen en de watermoleculen.

Zilverchloride lost slecht op in water.

De binding tussen de ionen (in het ionrooster) is sterkter dan de binding tussen de ionen en de watermoleculen.

5.3 Oplosbaarheid

Als je water aan koperchloride toevoegt krijgt de oplossing een blauwe kleur. Als je aan de blauwe oplossing een scheutje alcohol toevoegt, wordt de oplossing rose.

Leg uit welke binding sterker is: die tussen de koper ionen en watermoleculen of die tussen de koper ionen en ethanolmoleculen?

5.3 Oplosbaarheid

Als je water aan koperchloride toevoegt krijgt de oplossing een blauwe kleur. Als je aan de blauwe oplossing een scheutje alcohol toevoegt, wordt de oplossing rose.

Leg uit welke binding sterker is: die tussen de koper ionen en watermoleculen of die tussen de koper ionen en ethanolmoleculen?

• De binding tussen de koper ionen en alcoholmoleculen is sterker, want als je aan het mengsel van de koper ionen en de watermoleculen alcohol toevoegd verandert de oplossing van kleur.

5.3 Oplosbaarheid

Een oplossing van koperchloride in water is lichtblauw. Deze kleur wordt veroorzaakt door koper ionen die omringd zijn door 4 watermoleculen. Als je aan deze oplossing een beetje ammoniak toevoegt, verandert de kleur in donkerblauw. Deze laatste kleur wordt veroorzaakt door het deeltje met de formule Cu(NH3)4+.

Geef de reactievergelijking van de kleursverandering die optreedt bij het toevoegen van ammoniak.

5.3 Oplosbaarheid

Een oplossing van koperchloride in water is lichtblauw. Deze kleur wordt veroorzaakt door koper ionen die omringd zijn door 4 watermoleculen. Als je aan deze oplossing een beetje ammoniak toevoegt, verandert de kleur in donkerblauw. Deze laatste kleur wordt veroorzaakt door het deeltje met de formule Cu(NH3)42+.

Geef de reactievergelijking van de kleursverandering die optreedt bij het toevoegen van ammoniak.

Cu(H2O)42+ + 4 NH3 → Cu(NH3)42+ + 4 H2O

lichtblauw

donkerblauw

5.3 Oplosbaarheid

Vraag 33

5.3 Oplosbaarheid

• graniet bestaat dus uit ionen. 

5.3 Oplosbaarheid

• De ionbinding in het ionrooster moet verbroken worden.

5.3 Oplosbaarheid

• S = C = S

5.3 Oplosbaarheid

• Koolstofdisulfide bevat geen NH of OH groep, dus hydrofoob.

5.3 Oplosbaarheid

• Tussen de zwavel atomen en de koolstofdisulfide moleculen ontstaan VanderWaalsbindingen.
• De atoombinding tussen de zwavel atomen wordt verbroken.

5.3 Oplosbaarheid

5.3 Oplosbaarheid

CaCl₂ (s) → Ca²⁺ (aq) + 2 Cl^- (aq)

5.3 Oplosbaarheid

• De watermoleculen richten hun positieve kant op de negatieve ionen en de negatieve kant op de positieve ionen. 
• De ionbinding wordt daardoor verbroken.
• De positieve en negatieve ionen worden omringd door de watermoleculen.

5.3 Oplosbaarheid

5.3 Oplosbaarheid

• ionen bevatten geen NH of OH groepen
•  Ze kunnen daardoor geen H bruggen vormen
• Dus Guido heeft geen gelijk.