Wat is LessonUp
Zoeken
Kanalen
Inloggen
Registreren
‹
Terug naar zoeken
Samenstellingen
Wat gaan we doen vandaag?
Lesdoel
Instructie samenstellingen
Zelfstandig werken
Nakijken
Einde les
1 / 26
volgende
Slide 1:
Tekstslide
Nederlands
Middelbare school
vmbo k
Leerjaar 4
In deze les zitten
26 slides
, met
interactieve quizzen
en
tekstslides
.
Lesduur is:
50 min
Start les
Bewaar
Deel
Printen
Onderdelen in deze les
Wat gaan we doen vandaag?
Lesdoel
Instructie samenstellingen
Zelfstandig werken
Nakijken
Einde les
Slide 1 - Tekstslide
Lesdoel
Aan het einde van de les weet je wat een samenstelling is en weet je hoe je deze schrijft.
Waarom? Er zijn acht uitzondering, het is handig om de regel te kennen.
Slide 2 - Tekstslide
Met of zonder -s?
Hoofdregel
In samenstellingen wordt een -s geschreven, wanneer deze ook wordt uitgesproken.
stationsplein
moederskindje
scheepswrak
Slide 3 - Tekstslide
Met -e of -en?
Hoofdregel
De tussen -en wordt geschreven wanneer het eerste woord van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud heeft op -en.
Het is dus: kippenei, want het meervoud van kip is alleen kippen.
Slide 4 - Tekstslide
Acht uitzonderingen
Sommige woorden houden een -e als tussenletter,
hoewel ze als je de hoofdregel zou volgen -en zouden moeten krijgen.
Slide 5 - Tekstslide
1. Meervoud op -s
Het eerste deel heeft alleen een meervoud op –s.
horloge – horloges
horlogemaker
Slide 6 - Tekstslide
2. Meervoud op –s en -en
Het eerste deel heeft twee meervouden,
op –s en op –en
groente – groenten + groentes
groentesoep
Slide 7 - Tekstslide
3. Unieke persoon of zaak
Woorden die verwijzen naar een unieke persoon of zaak:
zonnestraal
maneschijn
Koninginnedag
Tip: er is er maar 1 van!
Slide 8 - Tekstslide
4. Versterking
In bijvoeglijke naamwoorden waarvan het eerste deel alleen maar wordt gebruikt als versterking van het bijvoeglijke tweede deel:
Hoe trots? apetrots
boordevol
reuzeleuk
beregoed
Slide 9 - Tekstslide
5. Geen meervoud
Het eerste deel van het woord is een zelfstandig naamwoord zonder meervoud:
rijstepap
roggebrood
Slide 10 - Tekstslide
6. Bijvoeglijk naamwoord
Het eerste deel van het woord is een bijvoeglijk naamwoord:
hogeschool
blindedarm
Slide 11 - Tekstslide
7. Werkwoord
Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord,
maar een werkwoord.
brekebeen
spinnewiel
Slide 12 - Tekstslide
Let op: dier + plant
Woorden van het type ‘dier+plant’ vallen onder de hoofdregel en krijgen een tussen-n:
eendenkroos
rattenkruid
paardenbloem
Slide 13 - Tekstslide
Je schrijft geen tussen-n als het eerste deel van de samenstelling geen zelfstandig naamwoord is.
Je schrijft geen tussen-n als het eerste deel van de samenstelling geen meervoud heeft.
Je schrijft geen tussen-n als het eerste deel van de samenstelling de betekenis van het tweede deel versterkt.
Je schrijft geen tussen-n als het woord niet (meer) herkenbaar is als een samenstelling.
beresterk
platteland
rijstepap
tarwebrood
stekeblind
karnemelk
bruidegom
melkglas
Slide 14 - Sleepvraag
Sleep de samenstellingen naar de juiste plaats.
Samenstelling met tussenletter -s-
Samenstelling met tussenletter -(e)n-
Samensteling met tussenletter -e-
plant + bak
lamp + kap
maan + schijn
groente + boer
lieveling + stad
bakker + room
Slide 15 - Sleepvraag
Het eerste deel van de samenstelling is geen ZN
Het eerste deel van de samenstelling is uniek
Het eerste deel van de samenstelling heeft ook een meervoud op -S
Het eerste deel van de samenstelling heeft geen meervoud
Het geheel is een BN en het 1e deel versterkt het 2e deel
jongeman
zonnebank
keuzestress
rijstepap
beregoed
Slide 16 - Sleepvraag
Maak de juiste samenstelling.
vrees
hoogten
hoogte
Slide 17 - Sleepvraag
Het eerste deel van de samenstelling
is geen ZN
Het eerste deel van de samenstelling is uniek
Het eerste deel van de samenstelling heeft ook een meervoud op -S
Het eerste deel van de samenstelling heeft geen meervoud
Het geheel is een BN en het 1e deel versterkt het 2e deel
jongeman
maneschijn
gedachtegang
tarwemeel
beresterk
Slide 18 - Sleepvraag
Wat is een samenstelling?
A
dierentuin
B
waterfles
C
computer
D
schermpjes
Slide 19 - Quizvraag
Wat is geen samenstelling
A
kansrijk
B
hoopvol
C
belangrijk
D
hopelijk
Slide 20 - Quizvraag
Wat is geen samenstelling?
A
jongensboek
B
stadsschouwburg
C
gewitte
D
apetrots
Slide 21 - Quizvraag
Wat ga je doen?
Maak de opdrachten op papier.
Zelfstandig
Stilte
Vragen? Steek je vinger op
Na 10 min de opdracht nakijken
Slide 22 - Tekstslide
Jou of jouw?
Slide 23 - Tekstslide
Bij bezit: +w
Let op: NIET bij het woordje 'van':
De foto van jou vond ik mooi!
Jouw foto is vaak bekeken.
Slide 24 - Tekstslide
BONUSVRAAG
Minder dan 3 foutjes?
+0,2 op de spellingtoets!
Slide 25 - Tekstslide
Klaar met de bonusvragen?
Start in Taalblokken met Bouwstenen 3F - H3
Slide 26 - Tekstslide
Meer lessen zoals deze
Spelling tussenletter
September 2024
- Les met
20 slides
Nederlands
MBO
Studiejaar 1
Samenstellingen
Maart 2024
- Les met
22 slides
Nederlands
Middelbare school
vmbo k
Leerjaar 4
Maak een samenvatting voor de toets!
November 2020
- Les met
34 slides
Nederlands
Middelbare school
vmbo k
Leerjaar 4
Samenstellingen
September 2018
- Les met
16 slides
Nederlands
Middelbare school
vmbo k
Leerjaar 4
Samenstellingen
April 2022
- Les met
14 slides
Nederlands
Middelbare school
vmbo k
Leerjaar 4
Spelling BLOK 4
Mei 2023
- Les met
17 slides
Nederlands
Middelbare school
havo
Leerjaar 2
tussen -n of niet
Januari 2023
- Les met
19 slides
Nederlands
Basisschool
Groep 8
Samenstellingen
Mei 2023
- Les met
18 slides
Nederlands
Middelbare school
vmbo k
Leerjaar 4