2e R-les

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Wat moet je doen?

- Pak je laptop en kom in de lessonup

- Zet de tafels netjes in een groepjes van 4 leerlingen

- Je bent straks zelf verantwoordelijk voor het netjes opruimen van je tafel. 

- Je krijgt per groepje weer een bak met stenen

R-les gesteente 

Vandaag:

- Hoe ontstaan gesteente?

- Soorten sedimentgesteente

- Gesteentekringloop

- Zelf kijken!

Wat waren de 3 soorten gesteente ook alweer?

Gesteente groepen

1. Stollingsgesteente
2. Sedimentgesteente
3. Metamorf gesteente

0

Hoe kunnen stenen eigenlijk ontstaan?

schooltv.nl

Hoe ontstaan sediment gesteente?

Ontstaan

Sedimentgesteente:

• Sediment wordt afgezet door de rivier, wind of zee
• Sediment plakt onder druk aan elkaar
• Druk van bovenliggende sedimentpakketen

Sedimentgesteente

Sedimentgesteente ontstaat als sediment samengeperst wordt van losse korrels tot een vast gesteente

bv. zandsteen en schalie

Hoe kan je sediment gesteente herkennen?

Uiterlijke kenmerken

Sedimentgesteente:

• Gelaagd
• Vaak met fossielen
• Oorspronkelijke sedimentdeeltjes kunnen zichtbaar zijn

Voorbeeld: 

Opdracht: Zoek alle sediment gesteente uit de bak en leg ze bij elkaar.

Sedimentgesteente bestaat eigenlijk uit 3 soorten, welke? 2 van de 3 liggen bij je op tafel. Hoe zouden ze kunnen heten?

Soorten sediment gesteente

• Klastisch
• Organisch
• Chemisch 

Opdracht: Zoek de sediment gesteente uit en leg ze in drie categorieën 

Klastisch

Ontstaan door laag op laag, mengsel van verschillende sedimenten of sedimenten op elkaar.

Organisch

Gevormd uit planten- of dierenresten kalksteen.

Chemisch

Neerslag van zouten en mineralen. Zout en gips

 De gesteentekringloop

-

We gaan vandaag eens kijken naar het levensverhaal

van meneer Steen. 

Meneer Steen werd zo’n 500 miljoen jaar geleden geboren bij deze vulkaan:

Nadat Meneer Steen is afgekoeld, noemen we hem een stollingsgesteente.

Hier zie je meneer Steen tussen zijn familie:

Meneer Steen vindt het wel best rustig onderdeel van deze berg uit te maken… 

Maar helaas, de zon, neerslag en ijs gooien roet in het eten….!  

• Meneer Steen valt door al al deze krachten uiteen…
  
• = verwering

• In de rivier zorgt hij voor erosie: hij schuurt hard gesteente af/uit.
• Uiteindelijk wordt het materiaal afgezet in de oceaan → sedimentatie 
  

De stukjes meneer Steen komen in een rivier terecht.

Er vindt veel sedimentatie plaats in de oceaan..

• Het afgezette materiaal wordt samengeperst en er ontstaat een nieuw gesteente, namelijk een sedimentgesteente. 
  

De sedimentatie blijft doorgaan en er komen steeds meer zware lagen gesteente boven meneer Steen te liggen…

• meneer Steen komt dichter bij het warme magma te liggen. 
  

Meneer Steen heeft het heet. Het grote gewicht boven meneer Steen zorgt ook voor een zware druk op hem. 

• Hierdoor gaat hij veranderen en ontstaat er een metamorf gesteente.
  

De gesteentelaag waarin meneer Steen komt in een subductie-zone terrecht:

• Op een diepte van zo’n 100 km begint meneer Steen te smelten. 
  

• Na verloop van tijd begint zijn leven opnieuw… 
  

• Dit verhaal van meneer Steen is een voorbeeld van de gesteentekringloop.
  

Gesteente kringloop