Gesteentepracticum deel 1: B

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen

• Herhaling gesteentekringloop: Het verhaal van meneer steen!
• Sediment, metamorf en stollingsgesteenten
• Opdracht 

 De gesteentekringloop

-

We gaan vandaag eens kijken naar het levensverhaal

van meneer Steen. 

Meneer Steen werd zo’n 500 miljoen jaar geleden geboren bij deze vulkaan:

Nadat Meneer Steen is afgekoeld, noemen we hem een stollingsgesteente.

Hier zie je meneer Steen tussen zijn familie

Meneer Steen vindt het wel best rustig onderdeel van deze berg uit te maken… 

Maar helaas, de zon, neerslag en ijs gooien roet in het eten….!  

• Meneer Steen valt door al al deze krachten uiteen…
  
• = verwering

• In de rivier zorgt hij voor erosie: hij schuurt hard gesteente af/uit.
• Uiteindelijk wordt het materiaal afgezet in de oceaan → sedimentatie 
  

De stukjes meneer Steen komen in een rivier terecht.

Er vindt veel sedimentatie plaats in de oceaan..

• Het afgezette materiaal wordt samengeperst en er ontstaat een nieuw gesteente, namelijk een sedimentgesteente. 
  

De sedimentatie blijft doorgaan en er komen steeds meer zware lagen gesteente boven meneer Steen te liggen…

• meneer Steen komt dichter bij het warme magma te liggen. 
  

Meneer Steen heeft het heet. Het grote gewicht boven meneer Steen zorgt ook voor een zware druk op hem. 

• Hierdoor gaat hij veranderen en ontstaat er een metamorf gesteente.
  

De gesteentelaag waarin meneer Steen komt in een subductie-zone terrecht:

• Op een diepte van zo’n 100 km begint meneer Steen te smelten. 
  

• Na verloop van tijd begint zijn leven opnieuw… 
  

• Dit verhaal van meneer Steen is een voorbeeld van de gesteentekringloop.
  

Gesteentekringloop

3 hoofdgroepen gesteenten

1. Sedimentgesteente

2. Stollingsgesteente

3. Metamorfgesteente

Vormen samen de gesteente cyclus

Gesteentekringloop: 3 hoofdgroepen

Sedimentgesteente

Gesteente dat opgebouwd is uit lagen sediment (bijv. )zand en klei die over elkaar heen werden afgezet.

Zandsteen                                                         Kalksteen

Metamorfgesteente

Gesteente dat door hoge druk en hoge temperatuur veranderde

Stollingsgesteente

Gesteente ontstaan door afkoeling van magma of lava.

Voorbeelden:

Magma -> Graniet

Lava -> Basalt                                                              

Metamorfe gesteente

Voorbeeld: Gneis

Ontstaat doordat graniet onder hoge druk en hoge temperatur vervormd (metamorfoseert) tot gneis. 

                                                                       metamorf gesteente

Notitie

Sediment gesteente- gesteente dat opgebouwd is uit lagen sediment (bijv. )zand en klei die over elkaar heen werden afgezet.

Metamorf gesteente- gesteente dat door hoge druk en hoge temperatuur veranderde

Stollingsgesteente- gesteente ontstaan door afkoeling van magma of lava.

Sedimentgesteente    Metamorf gesteente    Stollingsgesteente

               

                         

Vervormd

door hitte en druk

Opdracht: sediment, metamorf en stollingsgesteenten.

Zoek eens tussen de gesteenten in de klas.

Kun je de verschillende soorten vinden?

Vul in voor elke steensoort:
1.Teken de karakteristieken van de steen.

2.Welke steensoort is het

3.Waar ontstaat het uit (gebruik lessonup of de boekjes)

4.Kun je nog andere informatie over de steen vinden? 

Klaar? Maak de vragen in deze lessonup.

Endogene krachten

Exogene krachten

Neerslag

Aardbeving

Overstroming

Lawine

Vulkaanuitbarsting

Gebergtevorming

Tornado

Orkaan

Soms is de gebergtevorming in een oud gebergte nog aan de gang

1. JUIST
2. ONJUIST

Hoe noemen we het bewegen van platen op de aarde ook wel?

1. Platentektoniek
2. draaiende platen
3. gebergtevorming

Wat is het gevolg van deze beweging?

1. Alleen vulkanen
2. Gebergte en aardbevingen zonder vulkanen
3. Alleen aardbevingen
4. Vulkanen en aardbevingen en gebergtevorming

Wat is een voorbeeld van een exogene kracht.

1. vulkanisme
2. aardbevingen
3. verwering
4. gebergtevorming

Wat is geen endogene kracht?

1. Aardbeving
2. Gebergtevorming
3. Vulkanisme
4. Aardkern

Graniet is een ... gesteente

Het gesteente dat los op de voorgrond ligt, door welk proces is dit gesteente los gemaakt?

Zandsteen is een ... gesteente

3. Wat zijn de drie
hoofdgroepen gesteenten
van de gesteentekringloop?

Marmer is een ... gesteente

Wat zijn metamorfe gesteenten?