H40 - Samenstellingen (mavo-2)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands :)

Binnen = beginnen!

• Tas op de grond
• Schrift, pen en boek op tafel
  
• Zelfstandig en in stilte lezen in je boek!

Vandaag

• Terugblik werkwoordspelling
• Uitleg samenstellingen
• Aan de slag!

Aan het einde van deze les...

... kan ik samenstellingen goed spellen.  

Toets spelling: 20 januari 2025

Terugblik: werkwoordspelling

1.   Het kind .......................... (zeven, vt) het zand in de zandbak.
2.   Mijn zusje heeft het zand in de zandbak .............................. (zeven).
3.   Mijn moeder .......................... (vertellen) een verhaal.
4.   Ik heb haar dat gisteren nog ................................... (vertellen)!
5.   .................................... (lachen) fietste ik naar school. 

Samenstellingen

• Samengesteld woord = woorden die los voorkomen, 
   combineren tot één nieuw woord

• Rug + zak = rugzak 
• Sport + outfit = sportoutfit
• Koning + dag = Koningsdag
• Dorp + straat = dorpsstraat (want: dorpsfeest)

Samenstellingen

Tussen -e

• Zelfstandig naamwoord van het eerste deel heeft twee meervouden
  Reserve (reserven/reserves) + band = reserveband
  Groente (groenten/groentes) + soep = groentesoep

• Zelfstandig naamwoord van eerste deel heeft geen meervoud/is er maar 1 van
  Roggebrood, zonnebril
  
  
• Eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord
  Apetrots, pikkedonker

Samenstellingen

Tussen -en

• Zelfstandig naamwoord van het eerste deel heeft een meervoud op -en
  Kaart + bak = kaartenbak

Tussen -er

• Zelfstandig naamwoord van het eerste deel heeft een meervoud op -eren
  Ei + dop = eierdop, kind + fiets = kinderfiets

Samenstellingen

Koppelteken

• Bij aardrijkskundige namen: Noord-Holland, Zuid-Europees
• Klinkerbotsing: auto-onderdelen, diploma-uitreiking
• Combinatie titel-beroep: tolk-vertaler, luitenant-kolonel
• Na afkortingen, letters en speciale tekens: vmbo-docent, &-teken
• Na de voorvoegsels: adjunct, aspirant, assistent, bijna, collega, ex, interim, kandidaat, leerling, meester, niet, non, oud, sint, substituut
• Samenstellingen waarvan het tweede deel begint met een hoofdletter:
  on-Nederlands

Soms maakt een spatie een wereld van verschil...

Konijnen bouten in pruimensaus

Konijnenbouten in pruimensaus

Blinde geleidehond

Blindengeleidehond

Grootmoedersgehaktbal 4 stuks

Grootmoeders gehaktbal 4 stuks

Hoofd commandant op politiebureau afgeleverd

Hoofdcommandant op politiebureau afgeleverd

Huiswerk

Ik moet nog oefenen.

Maak opdracht 1 en 3 (p.84)

Ik kan dit!

Maak opdracht 3 en 10 (p.84-85)

• Vraag? Steek je vinger op (oranje/groen)
• Klaar? Lezen in je boek

Je werkt in stilte, 

je kunt geen vragen stellen. 

Je werkt in stilte, 

je kunt vragen stellen. 

Je mag overleggen met jouw buur.

Afsluiting

Aan het einde van deze les...

... kan ik samenstellingen goed spellen.  

Huiswerk

• 1 ster = Maak opdracht 1 en 3 (p.84)
• 2 sterren = Maak opdracht 3 en 10 (p.84-85)