a1c - uitwerkingen werkwoordsvormen en -tijden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen?

- Wat weet je nog van de werkwoordsvormen?

- Huiswerk bespreken - opdracht 1, 2 en 3 blz. 187

Werkwoordsvormen; wat is wat?

• Infinitief (inf) = hele werkwoord
• pvtt = (persoonsvorm tegenwoordige tijd) -> rent, rennen
• pvvt = (persoonsvorm verleden tijd) -> rende, renden
• vd = (voltooid deelwoord) -> gerend
• od = (onvoltooid deelwoord) -> rennend
• vd bv = (voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt)

Werkwoordstijden; welke zijn er?

Hij loopt naar het strand	persoonsvorm tegenwoordige tijd	pvtt / ott
Hij liep naar het strand	persoonsvorm verleden tijd	pvvt / ovt
Hij heeft naar het strand gelopen	voltooid tegenwoordige tijd	vtt
Hij had naar het strand gelopen	voltooid verleden tijd	vvt
Voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt	VD BN

Samengevat:

Een infinitief is een werkwoordsvorm waarin het werkwoord zich niet heeft aangepast aan het getal of de tijd van de zin. Het hele werkwoord is het infinitief. 

Je herkent een infinitief doordat: 

- Je de PV al uit de zin hebt gehaald.

- Het is het hele werkwoord (de wij-vorm).

- Er staat soms 'te' of 'aan het' voor.

Samengevat:

In zinnen met een gebiedende wijs geef je een bevel.

- In deze zinnen zit geen onderwerp. 

- De gebiedende wijs schrijf je als de 

ik-vorm van het werkwoord.  

Voltooide en onvoltooide tijd

                   ‘Voltooid’ wil zeggen: het ligt achter je, oftewel het is ge-weest.

                   Zit de laatste letter van de stam wel in ‘t ex-kofschip, 

                  dan eindigt het op ‘-t’; zo niet op ‘-d’

                  ‘Onvoltooid’ wil zeggen: het is nog bezig.

                  Het onvoltooid deelwoord krijg je door het hele werkwoord +d te                            nemen: lachend

 

(On)voltooide tijd bijvoeglijk gebruikt

Zegt iets over een zelfstandig naamwoord en lijkt op een voltooid deelwoord (-ge, -ver, -be voor het woord).

VB: Het schip strandde op de kust. (gewoon verleden tijd)

Het schip is gestrand. (voltooid deelwoord)

Het gestrande schip trekt veel aandacht. (bijvoeglijk gebruikt)

                                         Regel: zo kort mogelijk schrijven. Gebruik alleen een                                                     extra -t- of -d- als je die nodig hebt voor de uitspraak.
                                         Vb. de verrotte tomaten

Voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt

Gebruik alleen een extra -t- of -d- als je die nodig hebt voor de uitspraak:

voltooid deelwoord                              - gebruikt als bijvoeglijk naamwoord

- De tomaten zijn verrot.                   -  Ik heb de verrotte tomaten weggegooid.

- Het hert is gered.                               - Het geredde hert vluchtte het bos in.

Uitwerkingen opdracht 1 - blz. 186

Uitwerkingen opdracht 2 - blz. 186

Uitwerkingen opdracht 3 - blz. 186

Je hebt geleerd ...

Wat de verschillende werkwoordsvormen zijn, zoals:

... wat een infinitief is en wanneer je de infinitief gebruikt.

... gebiedende wijs!

... voltooid en onvoltooid deelwoord

En wat verschillende werkwoordstijden zijn:

(voltooid) tegenwoordige en verleden tijd

Huiswerk, zelf oefenen:

Op Cambiumned: - werkwoordvormen door elkaar

- Persoonsvorm in de tegen- en verleden tijd en voltooide deelwoorden

 Maak ook de oefeningen op het stencilblad.

Proefwerk maandag 14 februari.