Hersenen en Hersenletsel 6-12

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Hersenen en Hersenletsel

Uit welke kwabben bestaan onze grote hersenen?

1. Onderhoofdskwab, wandbeenkwab, slaapkwab, achterhoofdskwab
2. Voorhoofdskwab, wandbeenkwab, slaapkwab, achterhoofdskwab
3. Voorhoofdskwab, wandbeenkwab, snurkwab, achterhoofdskwab
4. Voorhoofdskwab, wandarmkwab, slaapkwab, achterhoofdskwab

Welke kwab is belangrijk voor ons gehoor?

1. Voorhoofdskwab/ Frontaalkwab
2. Achterhoofdskwab / Occipitaalkwab
3. Wandbeenkwab/ Parietaalkwab
4. Slaapkwab/ Temporaalkwab

Welke kwab is belangrijk voor ons zicht?

1. Voorhoofdskwab/ Frontaalkwab
2. Achterhoofdskwab / Occipitaalkwab
3. Wandbeenkwab/ Parietaalkwab
4. Slaapkwab/ Temporaalkwab

Welke kwab is belangrijk voor het verwerken van de informatie van onze zintuigen?

1. Voorhoofdskwab/ Frontaalkwab
2. Achterhoofdskwab / Occipitaalkwab
3. Wandbeenkwab/ Parietaalkwab
4. Slaapkwab/ Temporaalkwab

Geheugen

De Neuropsycholoog aan het woord

Wat is NAH ?

Heb je weleens te maken gehad met iemand met NAH?

Filmpje

Het volgende filmpje is gemaakt door iemand met NAH.

Je krijgt een inkijkje in hoe zij de wereld beleeft en wat er wordt bedoeld wanneer wij zeggen dat iemand overprikkeld raakt.

Ervaringsdeskundige over NAH

Hoe vaak komt het voor? 

In 2016 waren er volgens het RIVM 645.900 mensen in Nederland bekend bij de huisarts die een of andere vorm van hersenletsel als gevolg van bijvoorbeeld een herseninfarct, ongeluk, tumor, hartstilstand, hersenbloeding of operatie hebben opgelopen.

Hebben jullie op je stage of wellicht in je privéleven te maken gehad met NAH? Zo ja, wat zag je bij deze persoon? 

NAH: Niet aangeboren Hersenletsel

• NAH ontstaat: na de geboorte (dus niet met, of rond de geboorte).
  
• Het kan ontstaan door verschillende oorzaken, maar leidt tot een breuk in de levenslijn. Door deze breuk is er sprake van een veranderd leven. Er is een tijd van vóór en een tijd ná het hersenletsel.
  
• Hersenletsel verandert mensen, bijna niemand wordt weer zoals hij of zij was. 
• NAH is geen diagnose maar een verzamelnaam van allerlei aandoeningen in het brein.  Je spreekt bij NAH van twee categorieen. 

1. Traumatische hersenletsel (NAH)

Ontstaat door ''geweld'' van buitenaf.

Bijv.

• een (verkeers)ongeluk met als gevolg hersenletsel
• een val op het hoofd
• een klap op het hoofd met een zwaar voorwerp
• een schietpartij (kogel in het hoofd)
• een operatieve ingreep.

2. Niet traumatisch hersenletsel

Ontstaat door een proces in het lichaam.  (inwendige oorzaak) Bijv.

• zuurstofgebrek van de hersenen
  
• bijv. bij verdrinking of verstikking
  
• stoornis in de bloedtoevoer naar de hersenen (bijv. bij een hersen-bloeding of bij een hartstilstand)
  
• stofwisselingsstoornis
  
• epilepsie
• COVID 19 

Traumatisch hersenletsel

Niet traumatisch hersenletsel

Hersenkneuzing

Herseninfarct

Zwangerschapscomplicaties

Whiplash

Zuurstofgebrek

Gevolgen van hersenletsel 

Hersenletsel heeft verschillende gevolgen…daar waar de beschadigingen zijn, zal functieverlies optreden, beschadiging van het ene gebied heeft gevolgen voor het andere gebied
.
Gevolgen op:
- Lichamelijk gebied

- Emotioneel gebied 
- Cognitieve gevolgen 

zichtbare gevolgen

^{Lichamelijke gevolgen}

^Verlamming:

^{• hemiplegie: verlamming van één zijde van het lichaam.}

^{• hemiparese: gedeeltelijke verlamming of verlies van spierkracht aan één zijde van het lichaam.}

^{• halfzijdige gevoelsstoornissen (vrijwel altijd aan de kant van de verlamming). Per persoon kan het}

^{verschillen welk gevoel verminderd is (pijn, warmte, koude, houding, beweging, tast).}

^Hemianopsie:

^{• één helft van het gezichtsveld is uitgevallen. De oorzaak ligt in de hersenbeschadiging, er is niets}

^{mis met de ogen (ook kan de helft van het gehoor uitgevallen zijn).}

^{Incontinentie of niet goed uit kunnen plassen.}

^{Epilepsie: de grootste kans hierop bestaat in de eerste maanden na een beroerte. De aanvallen kunnen zowel geheel als gedeeltelijk zijn.}

Zichtbare lichamelijke gevolgen

• Hemiplegie: verlamming van één zijde van het lichaam.
• Hemiparese: gedeeltelijke verlamming of verlies van spierkracht aan één zijde van het lichaam. 
• Halfzijdige gevoelsstoornissen: (vrijwel altijd aan de kant van de verlamming). Per persoon kan het verschillen welk gevoel verminderd is (pijn, warmte, koude, houding, beweging, tast). 
• Hemianopsie: één helft van het gezichtsveld is uitgevallen. De oorzaak ligt in de hersenbeschadiging, er is niets mis met de ogen. 

Zichtbare lichamelijke gevolgen

• Incontinentie of niet goed uit kunnen plassen.
  
  
• Neglect: verwaarlozing van een lichaamshelft en een deel van de ruimte om de persoon heen zonder zich hier bewust van te zijn.
  
  
• Epilepsie: de grootste kans hierop bestaat in de eerste maanden na een beroerte. De aanvallen kunnen zowel geheel als gedeeltelijk zijn.

onzichtbare gevolgen

• cognitief
• Gevolgen op gebied van communicatie
• Gedragsmatige gevolgen
• Emotionele gevolgen

^{Cognitieve gevolgen:}

^{• Aandacht- en concentratiestoornissen: moeite met concentreren en verdelen van aandacht; trageresnelheid van denken en informatieverwerking.}

^{• Overgevoeligheid voor externe prikkels: overgevoelig voor geluid en/of lichtovergevoeligheid.}

^{• Geheugenstoornissen: opgeslagen informatie niet meer (goed) kunnen oproepen; problemen met opslaan van informatie in het korte termijn- en/of langetermijngeheugen, voorwerpen of gezichten niet}

^{meer kunnen herkennen (agnosie).}

^{• Stoornissen in de planning en uitvoering van doelgerichte activiteiten: problemen met het formuleren}

^{van doelen; moeite met meervoudige dagelijkse activiteiten zoals koffiezetten of koken (apraxie).}

^{• Constante vermoeidheid: 70% van de getroffenen heeft last van vermoeidheid, die ongewoon en extreem is. Deze vermoeidheid kan niet in verband gebracht worden met inspanning en is van lange duur.}

^{Gevolgen op gebied van communicatie:}

^{• Taalstoornissen: moeite met vinden van woorden, problemen met het vormen of begrijpen van taal}

^{(afasie); gebruik van rare woorden en zinnen; gebruik van lange zinnen of te veel praten; informatie}

^{letterlijk nemen in plaats van figuurlijk.}

^{• Spraakstoornissen: als de spieren van de mond verlamd zijn of niet gecoördineerd kunnen bewegen,}

^{wordt de spraak moeilijk verstaanbaar (dysartrie).}

^{Gedragsmatige gevolgen:}

^{• Niet kunnen leren van ervaringen: geen of verminderd ziekte-inzicht kan leiden tot overmoedig en}

^{riskant gedrag; zelfoverschatting.}

^{• Verstoorde controle: ongeduldig; impulsief; rusteloos of gejaagd; prikkelbaar; agressief.}

^{• Verlies van zelfredzaamheid: dit kan leiden tot terugtrekking en weinig initiatief.}

^{Emotionele gevolgen:}

^{• Als direct resultaat van de schade die is veroorzaakt: vaak is er een depressieve stemming, soms een}

^{overmatige vrolijkheid. Soms wisselen depressieve perioden en perioden waarin het beter gaat elkaar}

^{steeds af. Andere karakterveranderingen die kunnen optreden: sociaal onaangepast gedrag; vloeken}

^{en agressiviteit; snel huilen; verhoogde prikkelbaarheid; veranderd gevoel voor humor.}

^{• Als reactie van de getroffene op de klachten of op de reacties van de omgeving: voorbeelden zijn:}

^{gebrekkig zelfvertrouwen; somberheid en depressie; onzekerheid; angst voor het optreden van een}

^{nieuwe beroerte; gevoelens van frustratie en machteloosheid}

Wat betekent de chronische fase

1. Dit is de fase wanneer het letsel net is gebeurd
2. De herstelfase, dat je alles opnieuw leert
3. De fase waarin je alles evalueert
4. Dat duidelijk wordt hoe je leven er met letsel uitziet

Zichtbare gevolgen

Onzichtbare gevolgen

Geheugenstoornissen

Hemiparese

Verstoorde controle

Taalstoornissen

Hemianopsie

Concentratiestoordnissen

gevolgen in het dagelijks leven

• Hersenletsel als breuk in de levenslijn 
• Grotere afhankelijkheid van anderen
• Woonsituatie niet meer geschikt, ‘gedwongen’ verhuizing
• Een kleinere wereld
• Minder goed zien, horen, ruiken
• Problemen in relaties
• Gevolgen voor werk, arbeidsparticipatie
• Gevolgen voor vrijwilligerswerk en deelnemen aan sociale activiteiten
• Heroverwegen van ‘wat is belangrijk in het leven’
• Een moeilijk gevolg: gebrek aan ziekte-inzicht

•  Gevolgen voor de naasten

Gevolgen voor de relatie

Toekomstbeeld spat uit een

Hoe geef je nog vorm aan een bestaande relatie

Hoe ontstaan nieuwe relaties

Wat is haalbaar........

Opdracht

maak in tweetallen een folder voor een mantelzorger waarin je uitleg en ondersteuning geeft bij Afasie en Dysartrie

Wat neem je mee uit deze les?

Afasie, Apraxie en Agnosie

1. Afasie is het verlies van het vermogen om taal te spreken en/of gesproken taal te begrijpen.  

2. Apraxie is het onvermogen om kleine complexe handelingen te verrichten

3. Agnosie is het onvermogen gehoors-, gezichts-, reuk-, smaak- en gevoelsprikkels te herkennen

Katatonie

Een toestand met specifieke bewegingsstoornissen/motorische symptomen. ​

Kenmerken van katatonie

Door een katatonie kun je je op verschillende manieren gaan gedragen. Soms beweeg je urenlang. Of je bent juist heel lang stijf en stil. Als patiënt begrijp je zelf niet goed wat er tijdens de katatonie gebeurt.

Kenmerken van katatonie

Door een katatonie kun je je op verschillende manieren gaan gedragen. Soms beweeg je urenlang. Of je bent juist heel lang stijf en stil. Als patiënt begrijp je zelf niet goed wat er tijdens de katatonie gebeurt.

Er zijn meer dan 12 kenmerken waaraan iemand in je omgeving kan herkennen dat je katatonisch bent. Er is sprake van een katatonie als je minstens 3 van deze kenmerken hebt.

Dit zijn een paar belangrijke kenmerken van katatonie:

je reageert niet goed of helemaal niet op de omgeving

je lichaam staat in een bepaalde stand en blijft in deze houding

je praat niet meer

je maakt steeds dezelfde beweging

je trekt rare gezichten

je doet iemand na