Afkortingen, klemtoon, uitspraaktekens en afbreking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom! 

De les gaat vandaag over:
- Afkortingen
- Klemtoonteken en uitspraaktekens
- Afbreking van woorden 

Leerdoelen

• Je leert hoe je woorden moet afkorten. 
  
  
• Je leert welk effect klemtoon- en uitspraaktekens hebben. 
  
  
• Je leert hoe je woorden moet afbreken. 
  
  

Programma

- Instructie afkortingen, klemtoon, uitspraaktekens en afbreektekens 

- Evaluatie 

Afkortingen

- Veel afkortingen met kleine letters en punten: enz., mevr., m.b.t., jl. etc. 

- Afkortingen van veelgebruikte zaken en begrippen kleine letter en zonder punten: wc, apk, dvd, havo

- Afgekorte bedrijfsnamen en namen van instellingen hoofdletter en zonder punten: KLM, AMC, C&A, VVD 

Afkortingen

- Afgekorte wetenschappelijke titels kleine letter: mr. P. de Bok, prof.dr. Jansen

- Allerlei uitzonderingen, zonder duidelijke regels: PvdA, AutoRai, AOW 

> Woordenboek 
> Nooit gebruiken bij zakelijke teksten, altijd uitschrijven. 

Wat is de afkorting van 'alstublieft'

1. aub
2. a.u.b.

Hoe schrijf je de afkorting?

1. vmbo
2. v.m.b.o.
3. VMBO
4. V.M.B.O.

Wat is de afkorting van 'kilometer'?

1. km
2. klm
3. k.m.
4. km.

Wat is de afkorting van
'met behulp van'

1. m.b.v.
2. mbv
3. M.B.V.
4. MBV

Klemtoonteken en uitspraakteken

- Geeft aan op welk woord of welke lettergreep nadruk valt: dat is echt dé nieuwe trend. 

- Klanken met twee letters, twee accenten: dat móét je niet doen. 

- Drie letters in lettergreep, alleen eerste twee klemtoonteken: móóie verhaal

- Hoofdletters geen accenten: Eén van de weinigen die dit goed heeft. 

Accent grave (streepje links) 

- Korte klank 

à la carte
drie à vier personen 

 barrière
crèche

Accent aigu (streepje rechts) 

- Lange klank 

cliché           comité
logé               saté 

* We zetten geen uitspraaktekens op 'een' wanneer dit woord of woorddeel niet verkeerd kan worden uitgesproken als 'n. 
> Hij is een van de beste zwemmers.
> Er is hier veel eenrichtingsverkeer. 

Accent circonflexe (dakje) 

- Andere uitspraak klank

frêle
gemêleerd,
gênant
enquête

Andere uitspraaktekens

- Cedille: Curaçao
- Umlaut: Knäckebröd
- Tilde: mañana

Is het woord 'een' goed of moeten er accenttekens op de klinkers: 'Dit is een van mijn favoriete gerechten.'?

1. Goed
2. Moet met accenttekens

In Nederland kennen we drie accenttekens: accent aigu (´), accent grave (`) en accent circonflexe (^).

Met welk accent kun je nadruk op een woord leggen?

1. Accent aigu
2. Accent grave
3. Accent circonflexe

Woordafbreking 

- Lettergreep van één letter apart, kan niet > a-viobrug/avi-obrug, maar avio-brug 

- Voorkom verkeerd lezen > li-veoptreden, maar live-optreden 
Reserve-ring, maar reser-vering 

- Verkleinwoorden grondvorm: pizza-tje, café-tje 

TIP: DOE HET NIET! 

Vragenrondje

Huiswerk: 

- Maken reader verhaalanalyse les 5 opdracht 1 t/m 6. 

- Maken spelling afkortingen, klemtoon, uitspraaktekens en afbreking opdracht 5 t/m 8 blz. 379/380. 

- Literatuur: lees een paar hoofdstukken uit je boek.

Ik heb de uitleg:

1. niet begrepen
2. beetje begrepen
3. goed begrepen
4. heel goed begrepen