Hoofdzin/bijzin

• nede
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Deze les

Je weet wanneer je het koppelteken moet gebruiken en waarom

Je kunt een samengestelde zin herkennen

Je kunt een bijvoeglijke bijzin, onderschikkende en nevenschikkende zin herkennen

Aan de slag met de opdrachten blz. 118/119 (opdracht 2 en 4) en blz. 157/158 (4.4 opdracht 1)

Waaraan herken je een samengestelde zin?

Geef een voorbeeld van een enkelvoudige zin.

Geef een voorbeeldzin die bestaat uit een hoofdzin en een bijzin.

Enkelvoudige zin

Een enkelvoudige zin is een zin die één persoonsvorm heeft:

Mijn moeder schrijft een brief aan mijn broer.

Samengestelde zin

Een samengestelde zin is een zin die twee persoonsvormen bevat.

Mijn moeder schrijft een brief aan mijn broer, omdat zij hem mist.

Omdat zij hem mist, schrijft mijn moeder een brief aan mijn broer.

Hoofdzin - bijzin

Een samengestelde zin bestaat uit een hoofdzin en een bijzin.

Hoofdzin:

1) persoonsvorm en onderwerp staat naast elkaar.

2) er kunnen geen andere zinsdelen tussen staan.

3) de persoonsvorm staat op de eerste of tweede plaats.

Mijn moeder schrijft een brief aan mij broer, omdat zij hem mist.

Hoofdzin - bijzin

Bijzin:

1) er kunnen andere zinsdelen tussen onderwerp en persoonsvorm staan. Let op: het hoeft niet!

2) de persoonsvorm staat vaak achter in de bijzin.

Mijn moeder schrijft een brief aan mijn broer, omdat zij hem mist.

Onthoud dit

Als je een samengestelde zin vragend maakt, komt de hoofdzin vooraan te staan!

Schrijft mijn moeder een brief aan mijn broer, omdat zij hem mist?

Drie mogelijkheden

Hoofdzin + hoofdzin:

Neem je rugzak mee of pak je handtas.

Hoofdzin + bijzin:

Ik kan me niet voorstellen, dat Linda nog langer blijft.

Bijzin  + hoofdzin:

Als je nu je spullen niet pakt, dan doe ik het voor je!

Voegwoorden 

Voegwoorden = zijn woorden die woorden, woordgroepen of zinnen met elkaar verbinden. Er zijn twee soorten voegwoorden, namelijk neven- en onderschikkende.  

Nevenschikkende voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden = verbinden gelijkwaardige delen. Deze delen kunnen los van elkaar een zin vormen, zonder dat de woordvolgorde verandert. 

Nevenschikkende voegwoorden = en, want, maar, of 

Voorbeeld: Het kamp lijkt me niet leuk, maar ik ga er toch naartoe. 

Onderschikkende voegwoorden

Onderschikkende voegwoorden = verbinden ongelijkwaardige zinnen. Deze delen kunnen niet los van elkaar een zin vormen, want dan moet je eerst de woordvolgorde veranderen. 

Onderschikkende voegwoorden = dat (doordat, nadat, omdat), daarom, dan, tenzij, terwijl, of, zodra et cetera. 

Voorbeeld: Willen je ouders, dat je meer aan je schoolwerk doet.

Hoofd- en bijzin 

Voorbeeld: De jongen gaat naar een cursus, zodat hij nieuwe dingen kan leren.

Hoofdzin = De jongen gaat naar een cursus.

Bijzin = hij nieuwe dingen kan leren.

Voegwoord = zodat 

Wat ga je nu doen?

Bladzijde 118 opdracht 2

Bladzijde 157/158 opdracht

Dit doe je in stilte

Ik loop rond voor vragen

Over 20 minuten gaan we nakijken

In dat café kom ik graag, omdat daar altijd mooie herinneringen bovenkomen.

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

De boer bewerkt het land, zodat daar weer bloemkool kan groeien

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Terwijl zij het vlees bakt, was ik de groenten.
De eerste zin is een...

1. hoofdzin
2. bijzin

Volgend jaar ga ik kamperen, of ik ga met de caravan weg

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Vandaag ga ik niet naar school, want ik voel me niet goed

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Doordat het de hele week heeft geregend, is wandelen in het bos geen pretje

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Ik ga met de fiets, want het is mooi weer.

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

De ouders drinken koffie en de kinderen drinken limonade.

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Vragen?

Evalueren
Een samengestelde zin heeft maximaal één persoonsvorm.

1. Juist
2. Onjuist

Evalueren
Wat is het verschil tussen een hoofdzin en een bijzin?

Evalueren
Als je een samengestelde zin vragend maakt, dan komt de hoofdzin vooraan te staan.

1. Juist
2. Onjuist