15.3 Warmte, water en exoten en herhaling H6 en H8
15.3 Warmte, water en exoten + herhaling H6 en H8
H15 Kwetsbare ecosystemen
VWO 5
1 / 26
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5
In deze les zitten 26 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.
Lesduur is: 45 min
Onderdelen in deze les
15.3 Warmte, water en exoten + herhaling H6 en H8
H15 Kwetsbare ecosystemen
VWO 5
Slide 1 - Tekstslide
Halsbandparkieten
Wat in de jaren zestig en zeventig begon met wat ontsnapte of vrijgelaten parkieten in Den Haag en Amsterdam, is inmiddels uitgegroeid tot een serieuze populatie van de tropische vogels, van origine vaak afkomstig uit Pakistan.
Slide 2 - Tekstslide
De genetische variatie van de NL populatie is ... dan die van de oorspronkelijke populatie uit Pakistan
A
kleiner
B
groter
Slide 3 - Quizvraag
Slide 4 - Video
extremofielen
Extremofielen zijn organismen die onder bijzondere omstandigheden leven, bijvoorbeeld bij extreme temperaturen, hoge zoutgehalten, toxische omgeving of hoge pH.
bijvoorbeeld
de alaska boskikker
Slide 5 - Tekstslide
De volgende 2 vragen gaan over deze afbeelding
Slide 6 - Tekstslide
Welke lijn (a, b, c of d) past het best bij de tolerantie voor temperatuur van het beerdiertje? Leg je antwoord uit.
timer
1:30
Slide 7 - Open vraag
Welke lijn (a, b, c of d) past het best bij een organisme dat veel last heeft van concurrentie? Leg je antwoord uit.
timer
1:30
Slide 8 - Open vraag
Bij de abiotische factoren kennen we een tolerantie gebied. Binnen dat gebied is leven mogelijk, daarboven en daaronder niet. (tolertantiegrenzen) Er is ook een optimum voor deze abiotische factor. Daar zal de soort/het organisme zich het beste voelen en de meeste energie en kansen hebben om zich voort te planten
Bijvoorbeeld Temperatuur
- onder de 17 oC sterven deze organismen.
- boven de 32 oC sterven ze.
- bij het optimum 25 oC hebben ze de meeste kansen.
Slide 9 - Tekstslide
Tolerantiegrenzen verschuiven door adaptatie
Slide 10 - Tekstslide
Leg uit hoe natuurlijke selectie geleid kan hebben tot algen die kunnen leven bij hoge temperaturen
timer
3:00
Slide 11 - Open vraag
Slide 12 - Video
timer
1:00
Op welke manieren kunnen exoten een ecosyteem verstoren?
Slide 13 - Woordweb
Enkele van de +/- 1000 exoten in Nederland
Slide 14 - Tekstslide
Bedenk minstens 3 manieren waarop exoten in onze onze natuur terecht gekomen kunnen zijn.
timer
1:30
Slide 15 - Open vraag
Exoten
Exoten: soorten afkomstig uit een ander gebied die zich vestigen in een ecosysteem
Invasieve exoot: brengt een ernstige verstoring teweeg in het ecosysteem
Slide 16 - Tekstslide
We spreken van een plaag als planten of dieren schade veroorzaken (bijvoorbeeld)aan gewas of als ze ongewenst zijn.
Exoten kunnen door hun negatieve gevolgen op ecosystemen als plaagdieren of planten beschouwd worden, maar ook inheemse organismen kunnen een plaag veroorzaken.
Vaak wordt een plaag veroorzaakt door een verstoring in het biologisch evenwicht.
Slide 17 - Tekstslide
Drinkwaterwinning vindt in ons land met name plaats uit grondwater. Een klein gedeelte is afkomstig van oppervlakte water. Er vinden een aantal bewerkingen plaats om veilig drinkwater te maken. Schadelijke stoffen en micro-organismen worden verwijderd. (Niet alle processen van drinkwater winning gaan leren hoor)
Slide 18 - Tekstslide
afvalwater (rioolwater) reiniging
Ons afvalwater van onze huishoudens komt in het riool terecht. In afvalwater zitten veel organsiche stoffen en directe lozing daarvan op rivieren zou tot eutrofiëring leiden.
Daarom is het ook nodig om ons afvalwater te reinigen voordat het in rivieren wordt geloosd. Bij dit proces wordt gebruik gemaakt van bacteriën die organische stoffen afbreken (biologische reininging.)
Slide 19 - Tekstslide
Bij rioolwater reiniging zijn er twee verschillende processen.
1: mechanische reiniging: filtreren van groter vuil en het laten bezinken van kleinere deeltjes.
2: biologische reiniging
door A: aerobe bacteriën in beluchtings tanks/bekkens (waar continu lucht door het water wordt gepompt)
door B: anaerobe bacteriën in afgesloten ruimte
Slide 20 - Tekstslide
Slide 21 - Tekstslide
Noem 2 functies van UV-licht bij waterzuivering.
timer
1:00
Slide 22 - Open vraag
Eutrofiering van voedselarme gebieden zorgt vaak voor een vermindering van de biodiversiteit. Waardoor leidt eutrofiering vaak tot het verdwijnen van bepaalde plantensoorten? (1 pnt)
timer
1:30
Slide 23 - Open vraag
antwoordmodel (exam, 1pnt)
voorbeelden:
De specifieke planten van voedselarme gebieden worden door eutrofiering weggeconcureerd door beter aangepaste planten.
Bij hoge stikstofconcentraties worden de tolerantiegrenzen van steeds meer plantensoorten overschreden en blijven er minder soorten over.
Slide 24 - Tekstslide
Slide 25 - Tekstslide
Binas 93G: Bij welke reactie in een rioolzuiveringsinstallatie is geen O2 nodig?