§1.3 zuiveringsmethoden-2

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

• Vervolg zuiveringsmethoden 
  
• Demo destilleren & chromatografie

Wat gaan we doen vandaag?

Ik heb een mix van zout en peper gekocht. Hoe ga ik die 2 stoffen van elkaar scheiden post zodat ik een hoopje peper en een hoopje zout heb?

Na deze les kun je de volgende methoden beschrijven en in de juiste context gebruiken:

• adsorberen
• destilleren
• chromatografie

Wat weet je na deze les

Welke mengsels kun je zuiveren met adsorberen?

1. Een mengsel van zout en water
2. Een gasmengsel van zuurstof en stikstof
3. Een mengsel van inkt en water
4. Rook

Elke scheidingsmethode bestaat uit een aantal stappen. Welke stap moet ik na een adsorptie nog nemen om de gezuiverde vloeistof in handen te krijgen?

Destilleren is een scheidingsmethode op basis van verschillen in kookpunt tussen de moleculen van een vloeistofmengsel. 

Als een dergelijk mengsel wordt verhit, dan verdampt de stof met het laagste kookpunt eerst. De damp wordt opgevangen en afgekoeld, waardoor condensatie optreedt.

De opgevangen vloeistof heet het destillaat. De stof die na het destilleren achterblijft noemt men het residu.

Destilleren

Destilleren: de fase driehoek

Destilleren:  

Destilleren heeft veel overeenkomsten met indampen, maar er is ook een belangrijk verschil.
Wat is het verschil tussen destilleren en indampen?

1. Bij destilleren vang je de vloeistof die verdampt is weer op.
2. Bij indampen vang je de vloeistof die verdampt is weer op.
3. Destilleren gebeurt bij een hogere temperatuur.
4. Bij indampen kookt de vloeistof bij een lagere temperatuur.

Chromatografie is een scheidingsmethode 

op basis van verschillen in oplosbaarheid 

in de loopvloeistof (mobiele fase) en

de aanhechting aan de vaste fase (o.a. papier)

Chromatografie

Chromatografie 

Vaste fase: chromatografie papier

Mobiele fase: de loopvloeistof. Deze loopt langs de vaste fase

Chromatografie 

• Een voordeel van chromatografie is dat je maar heel weinig stof nodig hebt.
• Met chromatografie kun je een mengsel scheiden, een stof aantonen en zelfs de hoeveelheid van die stof bepalen.
  

Bij (papier)chromatografie hebben stippen hoog op het chromatografiepapier meer affiniteit met de
..(1).. fase, terwijl stippen laag op het papier meer affiniteit hebben met de ..(2).. fase

1. (1) mobiele (2) stationaire
2. (1) stationaire (2) mobiele
3. (1) mobiele (2) mobiele
4. (1) stationaire (2) stationaire

Chromatografie 

Rf waarde: retentiefactor

• is een stofeigenschap
  

• Hoe hoger de Rf-waarde, hoe beter de stof was opgelost in de loopvloeistof (mobiele fase).
  
• Hoe lager de Rf-waarde hoe beter de stof hecht aan het papier (stationaire fase).

De Rf-waarde kun je berekenen met: 

 

​B​​A​​

Rf waarde: hoe dan? 

Groen

Rood

Blauw

Het chromatogram van een practicum ziet er zo uit:

Wat is de Rf waarde van de blauwe vlek?

Rf waarde: even oefenen

Wat is de Rf-waarde voor de blauwe stip?

1. 1,13
2. 0,58
3. 0,78
4. 0,92

Welke scheidingstechniek moet je toepassen voor het scheiden van een homogeen mengsel van twee vloeistoffen?

1. chromatografie
2. destillatie
3. extractie
4. indampen

Op basis van welke stofeigenschap berusten de volgende scheidingsmethoden? Sleep de methode naar de juiste stofeigenschap.

Dichtheid

Deeltjesgrootte

Oplosbaarheid

Kookpunt

Oplosbaarheid + aanhechtingsvermogen

Bezinken

Centrifugeren

Filtreren

Extraheren

Indampen

Destilleren

Chromatografie

Samenvattend

• Adsorberen, adsorptie, is het hechten van een stof aan het oppervlak van het adsorptiemiddel.

• Destilleren is het scheiden van een vloeistofmengsel door koken en laten condenseren van de vloeistof met het laagste kookpunt. De opgevangen vloeistof heet destillaat.

• Chromatografie berust op het verschil in aanhechtingsvermogen en oplosbaarheid. Het vloeistoffront geeft aan hoe hoog de loopvloeistof in het chromatogram is gestegen. Je vergelijkt het chromatogram van een monster met de referentie.

4.4 Rekenen aan reacties - basis

Huiswerk

SO paragraaf 1.1 t/m 1.3