4v-Evolutie-B4+B5-10052021-hk

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Evolutie

De evolutietheorie & Onderzoek naar evolutie

=

Basisstof 4 + Basisstof 5

Voorgaande lessen:

Gestart met Thema Evolutie

Gekeken naar: de ontwikkeling van het leven op aarde en het ontstaan van levende cellen

prokaryoten

eukaryoten

indeling in domeinen en taxonomie

Leerdoelen deze les:

- je kunt uitleggen wat de 'neodarwinistische evolutietheorie' inhoudt

- je kunt enkele onderzoeksmethoden naar verwantschap noemen

- je kunt verschillen en overeenkomsten tussen organen(stelsels) van diersoorten herkennen

- je kunt een stamboom en cladogram aflezen en maken

Ontstaanstheorieen:

soorten zijn geschapen door een opperwezen en hebben sindsdien onveranderd bestaan -of hebben zich ontwikkeld door de hand van een intelligente schepper

= CREATIONISME of Intelligent Design

LAMARCKISME: soorten veranderen geleidelijk gedurende het leven van individuen

DARWINISME: soorten veranderen door natuurlijke selectie

Neo-darwinistische ev. theorie:

Natuurlijke selectie is mogelijk door genetische variatie Recombinatie door geslachtelijke voortplanting en mutaties zorgt voor genetische variatie en fenotypes met een grotere dan wel kleinere overlevingskans

SELECTIEDRUK vanuit omgeving bepaalt wat er met verschillende fenotypen in een populatie gebeurt

Dus: Leerdoel 1

Neodarwinistische evolutietheorie gaat uit van:

- genetische variatie

- natuurlijke selectie

- soortvorming door reproductieve isolatie

Zelfstandig werken:

Maak de opdrachten 50, 51, 52 en 54 van B4

gedurende 15 min. ; daarna verder met de les

B5: Onderzoek naar evolutie:

Darwin vergeleek uiterlijke kenmerken van soorten

dus: vergelijking van Anatomie is een manier om verwantschap en dus evolutie te onderzoeken

homologe onderdelen/organen = zelfde bouw, andere functie

analoge onderdelen/organen = zelfde functie, andere bouw

Rudimentaire organen:

organen die door aanpassing aan het milieu hun functie zijn verloren

Cladistiek

Onderzoeksmethode die nakomelingen van gemeenschappelijke voorouders indeelt in dichotome stamboom:

elk splitsingspunt = 1 kenmerkend verschillende eigenschap

Biochemisch & genetisch onderzoek

- bepaalde stoffen in het lichaam (= biochemisch); bijv. bloedeiwitten

- overeenkomsten en verschillen in bepaalde genen 

= evolutionaire genetica

MONOFYLETISCH = afstammend van gemeenschappelijke voorouder

Terug naar leerdoelen:

1. Enkele onderzoeksmethoden:

- vergelijking van anatomie

- biochemische vergelijking

- evolutionaire genetica

- cladistiek

Leerdoelen:

Verschillen en overeenkomsten organen herkennen:

- homoloog

- analoog

- rudiment(air)

Leerdoelen:

- stamboom en cladogram aflezen en maken ?

-> OEFENEN met de huiswerkopdrachten!

Huiswerk:

Bestuderen B4

Maken opdrachten 50 t/m 52 en 54

Bestuderen B5

Maken opdr. 59 t/m 64 , 66 t/m 70