It Stedfrysk yn Fryslân troch de iuwen hinne

Ut Stadsfrys: 
un sprookje met 'n happy end 
of 
un ferhaal met minne afloop?
1 / 21
volgende
Slide 1: Tekstslide

In deze les zitten 21 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Ut Stadsfrys: 
un sprookje met 'n happy end 
of 
un ferhaal met minne afloop?

Slide 1 - Tekstslide

Ynhâld

1. Yntroduksje
2. Hoe't it Stedfrysk (Stedsk) ûntstien is
3. Wat is it Stedfrysk (Stedsk) eins?
4. Hat it Stedfrysk noch takomst?
5. Fragen

Slide 2 - Tekstslide

1. Yntroduksje


Filmke!
Fraach: Hokker foarmen fan Stedfrysk hearst?

Slide 3 - Tekstslide

Slide 4 - Video

2. Hoe't it Stedfrysk ûnstien is...

Ferdwynen fan 't Frysk = Opkomst fan 't Hollânsk


Slide 5 - Tekstslide

1300-1500: Fryske Frijheid:

    bloeiperioade Frysk as skriuwtaal
    Hanzeferbûn & Hannel

Slide 6 - Tekstslide

1500-1580:
Under bewâld fan it Frankyske Ryk


    Albrecht fan Saksen - hofhâlding en keaplju
     Karel V - ynformele domeinen 
     It Frysk ferdwynt as skriuwtaal 
     It Hollânsk wint terrein

Slide 7 - Tekstslide

1588-1795: De Republyk


    ûntwikkeling ienheidstaal Nederlânsk
    eigen gewest, eigen taalfarianten
    lântaal - stedtaal  
    Johannes Hilarides (ein 17e iuw)

Slide 8 - Tekstslide

Hoe hjit de perioade yn de 16e/17e iuw, wêryn't it Hollânsk it Frysk en it Nedersaksysk tige beynfloedet?
A
Hollânske gloarje
B
Hollânske ekpânsje
C
Fryske Frijheid
D
Fryske taalmoard

Slide 9 - Quizvraag

3. Wat is it Stedfrysk?

    Wêr wurdt Stedfrysk praten?
    Skaaimerken
    Underskied tusken 
    it Liwwarders en it Harlingers

Slide 10 - Tekstslide

In fraach foarôf:
Wat is it Stedfrysk, tinkst?
In Frysk-Nederlânske mingtaal
In Frysk dialekt mei Nederlânske ynfloeden
In Nederlânsk dialekt mei Fryske ynfloeden

Slide 11 - Poll

It Stedfrysk wurdt yn de folgjende stêden en plakken praten:

Slide 12 - Tekstslide

De wichtichste skaaimerken fan it Stedfrysk:

    
    Wurdskat
    Klanken
    Grammatika
           - tiidwurden 
           - wurdfolchoarder yn de bysin 
    

Slide 13 - Tekstslide

Ferskillen tusken stedsdialekten:

Slide 14 - Tekstslide

Is dyn miening ek feroare no'tst de útlis heard hast?
Wat is it Stedfrysk?
A
In Frysk-Nederlânske mingtaal (pidgintaal)
B
In Frysk dialekt mei Nederlânske ynfloeden
C
In Nederlânsk dialekt mei Fryske ynfloeden

Slide 15 - Quizvraag

Yn hokker stêd wurdt GJIN Stedfrysk praten?
A
Drylts
B
Harns
C
Ljouwert
D
Snits

Slide 16 - Quizvraag

4. Hat it Stedfrysk noch takomst?
    
    18e/19e iuw:
    Frysk / beskaafd Stedsk / plat Stedsk
    19e/begjin 20e iuw:
    fan dialekt (beskaafd Stedsk) nei sosjolekt (plat Stedsk)
    hjoed-de-dei:
 

Slide 17 - Tekstslide

Hoe sú ut met ut sprookje fan ut Stadsfrys aflope, denkst?
Sprookje met happy end: ut blyft bestaan
Un (self-) moardferhaal: binnen één generaasje sterft it út
Un ferhaal met minne afloop: over 100 jaar wurdt it niet mear sproken

Slide 18 - Poll


De tyd sal ut leare!

Slide 19 - Tekstslide

Hokker fragen binne der?

Dan:


Slide 20 - Tekstslide

Boarnen:
- Talen yn de Fryslannen (H. 7, 8, 11) - R.J. Jonkman / A.P. Versloot
- Fries en Stadsfries                                - P. Duijff
- Omrop Fryslân - Filmargyf                 - fia: www.youtube.com
- De Kanon fan de Fryske skiednis (finster 40) - www.11en30.nu
- Er was eens een sprookje en dat heette Stadsfries 
                                                                           - www.neerlandistiek.nl

Slide 21 - Tekstslide