1A - Samenwerkend lezen - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Lesprogramma

• Startopdracht: signaalwoorden en tekstverbanden
• Onderwerp en hoofdgedachte

 Lesdoelen

• Ik weet wat het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst is
• Ik kan de hoofdgedachte uit de tekst herleiden

STARTOPDRACHT

Noteer in je schrift:

Vraag 1  Welke signaalwoorden weet je nog? Voorbeeld Ik ga huis naar omdat ik ziek ben (reden)
Vraag 2  Verzin vier zinnen met signaalwoorden.
Vraag 3  Verwijswoorden. Noteer het verwijswoord en geef aan waarnaar het verwijst.

• Hij hield van sport en deed dat elke dag.
• Mijn moeder bakte een heerlijke appeltaart. Ze deelde die later uit aan de buren.
  
• De fiets stond tegen de muur. Hij had een lekke band.
• De hond rende door het park en kwam enthousiast naar me toe. Hij wilde graag spelen.

Signaal-en verwijswoorden

Signaalwoorden

Want = reden

Maar = tegenstelling

Daardoor = oorzaak 

Verwijswoorden

die verwijst naar details

dit verwijst naar innovaties

die verwijst naar sporen

die verwijst naar informatie

De hoofdgedachte

• De hoofdgedachte is een heel korte samenvatting in één zin. Het is het belangrijkste wat de schrijver wil vertellen. 

• De hoofdgedachte = het onderwerp + dat wat daarover verteld wordt.  

• Om de hoofdgedachte te formuleren moet je dus eerst het onderwerp en het tekstdoel bepalen.

• Het onderwerp = waar de tekst over gaat. Dat kun je vaak met één of enkele woorden zeggen.
• Tekstdoel = wat de schrijver met de tekst wil bereiken.

Het onderwerp

Het onderwerp van een tekst vind je door te letten op: 

• de titel
• de eerste zin of de eerste alinea 
• een afbeelding bij de tekst 
• tussenkopjes en vetgedrukte of onderstreepte woorden in de tekst 

Hoe vind je de hoofdgedachte?

• Vraag je af wat de schrijver vertelt over het onderwerp. 
• Zoek in de eerste alinea of in het slot van een tekst. 
  
• De hoofdgedachte hoeft niet letterlijk in de tekst te staan. 
  
• Let op! Twee teksten met hetzelfde onderwerp kunnen heel goed twee verschillende hoofdgedachtes hebben.
• Bedenk wat de tekstsoort en het tekstdoel is, de hoofdgedachte heeft daar mee te maken.

onderwerp of vraag

antwoord of samenvatting

= Wat vertelt de schrijver over het onderwerp?

Hoofdgedachte: De Nijmeegse Vierdaagse is het grootste wandelevenement ter wereld.

Wat is de kernzin?

Antwoord

De kernzin is de eerste zin: ‘Als het … Europa.'

 Wat is de kernzin?

OPDRACHT

Lees de tekst en maak daarna de vragen bij de tekst.

Wat is het onderwerp en hoofdgedachte
van de tekst over escalaties via Whatsapp?

 Lesdoelen behaald?

• Ik weet wat het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst is
  
• Ik kan de hoofdgedachte uit de tekst herleiden

HUISWERK

• Tekst lezen - bladzijde 27 

Opdrachten maken - BLADZIJDE 28

• Opdracht 1 - A t/m E
• Opdracht 2 - A t/m F