grammatica les 3 - hf 1.7 en hf 3.7

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

welkom

Iedereen aanwezig?

GRAMMATICA - les 3

Wat gaan we doen?

* herhaling

* uitleg

* opdrachten maken Talent

Grammatica hf 1.7

HERHALING:

- zinsdelen

- persoonsvorm

- werkwoordelijk gezegde

- lijdend voorwerp

- wg met wederkerend werkwoord

Persoonsvorm

Persoonsvorm

* Een zin heeft altijd een persoonsvorm

* De persoonsvorm is altijd een werkwoord!

- staat in het enkelvoud of meervoud

- staat in de tegenwoordige tijd of in de verleden tijd

Persoonsvorm vinden

2 manieren:

• de tijdproef
• de vraagproef

De leerling zoekt vandaag de zinsdelen

1. Zoek de persoonsvorm en zet het woord tussen 

   - De leerling / zoekt / vandaag naar haar werkboek.

2. Alles wat voor de persoonsvorm staat is al een zinsdeel

   - De leerling / zoekt / vandaag naar haar werkboek. 

3. Probeer de zin te veranderen door steeds woorden voor de persoonsvorm te plaatsen:

      - Naar haar werkboek  / zoekt / de leerling / vandaag

- Vandaag / zoekt /  de leerling /  naar haar werkboek. 

Onderwerp (o)

* Kan uit één of meer woorden bestaan, bijvoorbeeld:
Ik  - het meisje  - de aardige leerling uit klas 1B

 
* Hoort bij de persoonsvorm

* Vind je door de vraag te stellen   wie/wat + pv

(of wie/wat + WG)

Onderwerp

Voorbeeld:

Lieke belt in de pauze met haar moeder 

PV = belt

Vraag: Wie belt?

Antwoord: ....

werkwoordelijk gezegde

blz. 52 werkboek

Isa zit in haar stoel te slapen.

Martin is aan het gamen.

Lijdend Voorwerp

Lijdend voorwerp

hf 3.7

meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp 

Geeft aan voor wie iets bestemd is 

1. Noteer het onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp. 

2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? 

3. Controleer of je aan (voor) kunt weglaten of toevoegen. 

Welke vraag stel je om het meewerkend voorwerp in een zin te vinden?

1. zin vragend maken
2. wie / wat + pv?
3. wie / wat + onderwerp + gezegde?
4. aan wie / voor wie? + wwgezegde + ond +lijdvw

Wat is het wg?
Alle aanwezigen zongen voor de jarige een vrolijk welkomstlied.

1. zongen een vrolijk welkomstlied
2. zongen voor
3. zongen
4. alle aanwezigen

Wat is het Onderwerp?

Zal de oud-kampioen vanavond de winnaar een medaille opspelden?

1. de winnaar
2. de oud-kampioen
3. zal
4. een medaille

Wat is het lijdend voorwerp?

De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. de verdwaalde toerist
2. de politie
3. vroeg
4. de weg

Wat is het meewerkend voorwerp?

Alle aanwezigen zongen voor de jarige een vrolijk welkomstlied.

1. voor de jarige
2. de jarige
3. alle aanwezigen
4. een vrolijk welkomstlied

Wat is het meewerkend voorwerp?

'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

In elke zin staat een meewerkend voorwerp.

1. juist
2. onjuist

In elke zin staat een lijdend voorwerp

1. juist
2. onjuist

Het meewerkend voorwerp geeft aan voor wie iets bestemd is.

1. juist
2. onjuist

Alles voor de persoonsvorm is één zinsdeel.

1. juist
2. onjuist

bedrijvende en lijdende vorm

Bedrijvende / lijdende vorm

Jara laat de hond uit.

In deze zin is Jara het onderwerp. 

Zij doet iets: zij laat de hond uit.

Zij(het onderwerp) is actief. (In bedrijf - bedrijvend.)

Jara voert de handeling (van het WG) uit.

 De hond is hier het lijdend voorwerp.

Andere voorbeelden van lijdende zinnen:

Het meewerkend voorwerp wordt uitgelegd.

De oefeningen worden gemaakt.

lijdende vorm

De hond wordt uitgelaten.

Hond= onderwerp.

 Dit onderwerp doet zelf niets.  De hond ondergaat de handeling van het werkwoordelijk gezegde. 

Zo’n zin noemen we lijdend of passief.

Jara laat de hond uit.

Jara

= onderwerp 

= actief

De hond wordt uitgelaten.

De hond 

= onderwerp 

= passief

door - bepaling

De hond wordt door Jara uitgelaten.

Je herkent een lijdende zin dus op de volgende drie manieren:

• Het onderwerp doet zelf niets, maar er wordt iets mee gedaan.

• Er staat een door-bepaling in, of die kun je er zelf bij bedenken. 

• Er staat altijd een vorm van worden of zijn in de zin. 

Bedrijvende of lijdende zin?
De bal wordt geschopt.

1. Bedrijvend
2. Lijdend

Bedrijvende of lijdende zin?

De kinderen drinken limonade.

1. Bedrijvend
2. Lijdend

Bedrijvende of lijdende zin?

De leerlingen maken de grammaticatoets.

1. Bedrijvend
2. Lijdend

Bedrijvende of lijdende zin?
De toets wordt morgen afgenomen bij klas H2a.

1. Bedrijvend
2. Lijdend

Learnbeat