Werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde en werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

In deze quiz oefenen we vandaag enkele woordsoorten en zinsdelen.
Maar welke andere onderdelen van spelling moet je nog meer kennen voor de toets?

1. leestekens, meervoud zelfstandig naamwoorden, hoofdletters, onvoltooid deelwoord
2. leestekens, meervoud zelfstandig naamwoorden, woordsoorten
3. leestekens, meervoud zelfstandig naamwoorden, zinsdelen
4. leestekens, meervoud zelfstandig naamwoorden, hoofdletters, hele werkwoord, onvoltooid deelwoord

Gisteren in de les moest je een vragenlijst invullen over jouw toetsvoorbereiding. Je kon kiezen hoe je van plan bent te gaan leren. Hoe ga jij je vandaag voorbereiden op de toets Nederlands?

Ik heb de vragenlijst voorbereiding toets gisteren ingevuld en ingeleverd.

Ja , dat heb ik gedaan.

Nee, dat heb ik niet gedaan.

Wat heb je volgende week op school in het lokaal tijdens het toetsmoment Nederlands nodig in de les?

1. Leesboek en iPad.
2. Leesboek en etui.
3. iPad en Talent leerwerkboek
4. Leesboek en rekenmachine.

Grammatica 

Zinsdelen (gezegde) 

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde 

Woordsoorten (werkwoorden)

Zelfstandig werkwoord 

Koppelwerkwoord

Hulpwerkwoord

Werkwoordelijk gezegde

Iemand doet iets

Katja schijnt met de zaklamp

Naamwoordelijke gezegde

Iemand is iets of wordt iets

Oscar schijnt heel betrouwbaar te zijn.

Eva kreeg een neptas van 'Gucci'.

1. kreeg is het werkwoordelijk gezegde
2. kreeg is het naamwoordelijk gezegde

Eva had een échte Gucci-tas willen hebben.

1. had willen hebben is het werkwoordelijk gezegde
2. had willen hebben is het naamwoordelijk gezegde

Jan is een goede medewerker.

1. werkwoordelijk gezegde, want iemand doet iets.
2. naamwoordelijk gezegde, want iemand is iets.

Hij zou elke dag wel willen fietsen.

1. Deze zin heeft een werkwoordelijk gezegde.
2. Deze zin heeft een naamwoordelijk gezegde.

Hij schijnt jarig te zijn.

1. werkwoordelijk gezegde, want iemand doet iets.
2. naamwoordelijk gezegde, want iemand is iets.

Grammatica 

Zinsdelen (gezegde) 

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde 

Woordsoorten (werkwoorden)

Zelfstandig werkwoord 

Koppelwerkwoord

Hulpwerkwoord

Werkwoorden

Het belangrijkste werkwoord van een zin is het koppelwerkwoord (kww) bij een naamwoordelijk gezegde (ng).

Het belangrijkste werkwoord van een zin is het zelfstandig werkwoord (zww) bij een werkwoordelijk gezegde (wg).

Hulpwerkwoorden (hww) worden gebruikt in een naamwoordelijk gezegde en werkwoordelijk gezegde. Maar alleen als er twee of meer werkwoorden in de zin staan! Het zijn alle werkwoorden die overblijven nadat je het koppelwerkwoord (kww) of zelfstandig (zww) hebt gevonden. 

Dus eigenlijk... 

Naamwoordelijk gezegde            koppelwerkwoord 

   hulpwerkwoord      

Werkwoordelijk gezegde           zelfstandig werkwoord 

Werkwoorden

Het hulpmiddel om het belangrijkste werkwoord van een zin te vinden (wg met zww en ng met kww) is de verdwijnproef. 

Voorbeeld werkwoordelijk gezegde: 

Anna zal wel hebben zitten balen daar.     zal  (= hulpwerkwoord)

Anna heeft wel zitten balen daar.       heeft  (= hulpwerkwoord)

Anna zit wel (te) balen daar.     zit  (= hulpwerkwoord)

Anna baalt wel daar.  (balen) zelfstandig werkwoord

Werkwoorden

Het hulpmiddel om het belangrijkste werkwoord van een zin te vinden (wg zww en ng kww) is de verdwijnproef. 

Voorbeeld naamwoordelijk gezegde: 

De kolibrie blijkt het snelste dier op aarde te zijn.  blijkt hulpwerkwoord

De kolibrie is het snelste dier op aarde.  (zijn) koppelwerkwoord

Hulpwerkwoorden bij een werkwoordelijk gezegde.
Zin: Hij wil maar niet luisteren.

1. 'wil' is het hulpwerkwoord
2. 'luisteren' is het hulpwerkwoord
3. 'wil' en 'luisteren' zijn de hulpwerkwoorden

Hulpwerkwoorden bij een werkwoordelijk gezegde.
Zin: Moet je hem zien staan kijken.

1. 'moet' is het hulpwerkwoord
2. 'moet' en 'zien' zijn de hulpwerkwoorden
3. 'moet', 'zien' en 'staan' zijn de hulpwerkwoorden
4. 'moet', 'zien', 'staan' en 'kijken' zijn de hulpwerkwoorden

Hulpwerkwoorden bij een werkwoordelijk gezegde.

Zin: Diana doet nooit buikoefeningen.

1. 'doet' is het hulpwerkwoord.
2. 'doet' is een koppelwerkwoord, want er is maar één werkwoord.
3. 'doet' is een zelfstandig werkwoord, want er is maar één werkwoord.

Hulpwerkwoorden bij een naamwoordelijk gezegde.
Zin: Dat kan haast niet waar zijn.

1. 'kan' is het hulpwerkwoord.
2. 'kan' en 'zijn' zijn de hulpwerkwoorden

Hulpwerkwoorden bij een naamwoordelijk gezegde.
Zin: Het schijnt niet zo te mogen zijn.

1. 'schijnt' is het hulpwerkwoord.
2. 'schijnt' en 'mogen' zijn de hulpwerkwoorden
3. 'schijnt', 'mogen' en 'zijn' zijn de hulpwerkwoorden

Hulpwerkwoorden bij een naamwoordelijk gezegde.

Zin: Mijn vader is politieagent.

1. 'is' is het hulpwerkwoord.
2. 'is' is een koppelwerkwoord, want er is maar één werkwoord.
3. 'is' is een zelfstandig werkwoord, want er is maar één werkwoord.

Persoonsvorm

Zinsdelen

Onderwerp 

Werkwoordelijk gezegde 

Naamwoordelijk gezegde 

Lijdend voorwerp 

Afkorting zww

Afkorting kww

De zin van tijd veranderen. 

Verdeel de zin in zinsdelen. Alles wat voor de PV staat, is één zinsdeel. 

Wie of wat doet er iets? 

Alle werkwoorden uit de zin inclusief persoonsvorm

Werkwoorden + naamwoordelijk deel. 

zelfstandig werkwoord

koppelwerkwoord

Wie of wat + wg + o 

Werkwoordelijk gezegde

Iemand doet iets

Katja schijnt met de zaklamp. 

De samenleving vergrijst. 

Jeffrey wil medicijnen gaan studeren. 

Dat heb je goed gezegd. 

Naamwoordelijke gezegde

Iemand is iets of wordt iets

Oscar schijnt heel betrouwbaar te zijn.

Rosa is hoogbegaafd. 

Hun relatie lijkt voorbij. 

Ricks smoesje bleek waar te zijn. 

Naamwoordelijke gezegde

Zinsdelen

Persoonsvorm 

Zinsdeelstrepen

Werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp 

woordsoorten

hulpwerkwoord 

zelfstandigwerkwoord 

Zinsdelen

Persoonsvorm 

Zinsdeelstrepen

Naamwoordelijk gezegde

Onderwerp

GEEN Lijdend voorwerp!

woordsoorten

hulpwerkwoord

koppelwerkwoord

Naamwoordelijke gezegde

Iemand is iets of wordt iets

Helaas er komt nog wel iets bij... Als de zin een naamwoordelijk gezegde heeft moet je ook een naamwoordelijk deel opschrijven.

Naamwoordelijke gezegde

Een naamwoordelijk gezegde heeft een werkwoordelijk deel, het koppelwerkwoord. 

 Maar ook een naamwoordelijk deel, een woord dat geen werkwoord is. 

Naamwoordelijke gezegde

Voorbeeld 1

De meester is gek. 

is = koppelwerkwoord 

Wat is de meester? 

gek = naamwoordelijk deel 

is gek = naamwoordelijk gezegde 

Naamwoordelijke gezegde

Voorbeeld 2

Jan is een goede medewerker.

is = koppelwerkwoord

Wat is Jan? 

een goede medewerker = naamwoordelijk deel 

 is een goede medewerker = naamwoordelijk gezegde 

Naamwoordelijke gezegde

Voorbeeld 3

Hij schijnt gitarist te zijn geweest.

geweest = koppelwerkwoord

schijnt zijn = hulpwerkwoord

schijnt te zijn geweest = werkwoordelijk deel 

Wat is hij geweest?

gitarist = naamwoordelijk deel 

 schijnt gitarist te zijn geweest = naamwoordelijk gezegde 

Naamwoordelijke gezegde

Voorbeeld 2

Hij schijnt jarig te zijn. 

schijnt = hulpwerkwoord 

zijn = koppelwerkwoord

schijnt te zijn = werkwoordelijk deel

Wat schijnt hij te zijn? 

naamwoordelijk deel = jarig 

schijnt jarig te zijn = naamwoordelijk gezegde 

Koppelwerkwoord

Een naamwoordelijk gezegde heeft altijd een koppelwerkwoord:

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Hulpwerkwoord

Als er méér werkwoorden in de zin staan naast het koppelwerkwoord, zijn de overige werkwoorden allemaal hulpwerkwoorden.

Als er meer dan één werkwoord in de zin staat, is de persoonsvorm altijd een hulpwerkwoord.

Zelfstandig werkwoord

In een zin met een werkwoordelijk gezegde staat altijd een zelfstandig werkwoord.

Over de resultaten van de ploeg was de coach niet tevreden.
Pv + ow + wg /ng?

Hoe vaak worden daders op heterdaad betrapt door de politie?
Pv + ow + wg/ng?

Op de volgende dia's staan nog een aantal voorbeeldzinnen die uitgelegd worden. 

Er staan zinnen met een werkwoordelijk gezegde en een naamwoordelijk gezegde. 

Persoonsvorm

Zinsdelen

Onderwerp 

Werkwoordelijk gezegde 

Naamwoordelijk gezegde 

Lijdend voorwerp 

Afkorting zww

Afkorting kww

De zin van tijd veranderen. 

Verdeel de zin in zinsdelen. Alles wat voor de PV staat, is één zinsdeel. 

Wie of wat doet er iets? 

Alle werkwoorden uit de zin inclusief persoonsvorm

Werkwoorden + naamwoordelijk deel. 

zelfstandig werkwoord

koppelwerkwoord

Wie of wat + wg + o