Hoofd en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofd en bijzinnen

deze les

korte hh zinsdelen

uitleg hoofdzin bijzin

verwerkingsopdracht boek

pitchpresentaties

Herhaling zinsdelen (kort)

Volgorde: van pv tot bwb

3 quizvragen

<Wie van jullie klas wil morgen als eerste het werkstuk presenteren?>
Wat is het onderwerp?

1. Wie
2. jullie klas
3. het werkstuk
4. Wie van jullie klas

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
"De ambitieuze atleet is alle dagen aan het trainen voor het NK."

1. is
2. is trainen
3. is aan het trainen
4. trainen

We hebben vanmiddag zijn kamer opgeruimd.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. we
2. zijn
3. zijn kamer
4. vanmiddag

Verschil hoofd- en bijzin?

• Enkelvoudige zin 
• Samengestelde zin 
• Wat is het kenmerkende verschil tussen de enkelvoudige zin en de samengestelde zin?

Wat is het kenmerkende verschil tussen de enkelvoudige zin en de samengestelde zin?

Welke van de onderstaande zinnen is een samengestelde zin?

1. Wie een kuil graaft voor een ander valt er zelf in
2. Eén zwaluw maakt nog geen zomer
3. Een goed begin is het halve werk
4. Holle vaten klinken het hardst

Welke van de onderstaande zinnen is een samengestelde zin?

1. In troebel water is het goed vissen.
2. Een goed begin is het halve werk
3. Wie in het schip zit moet meevaren
4. De aanhouder wint

voorbeeld zinsdeelzin

Wie van soep houdt, moet eens bij Kathy's gaan eten.

Wat is hier de bijzin? Het deel van de zin dat je door een enkel woord kunt vervangen.

Wie van soep houdt > Kees > Kees moet eens bij Kathy's gaan eten. 

hoofdzin- bijzin

Een bijzin is een onderdeel van een hoofdzin. Het is dus in feite een zinsdeel, maar dan met een eigen pv. Daarom noem je een bijzin ook wel een zinsdeelzin. 

Van een bijzin/ zinsdeelzin kun je ook een gewoon zinsdeel maken, door hem te vervangen door een enkel woord.  

zinsdeelzin = zinsdeelfunctie

Wie van soep houdt > Kees > Kees moet eens bij Kathy's gaan eten. 

{Wie van soep houdt} ow-zin, moet eens bij Kathy's gaan eten. 

neven- (hh) en onderschikkend (hb)

1. hoofdzin-hoofdzin: nevenschikkende voegwoorden, zoals 'en', 'want', 'maar' en 'dus': Ik houd van appels, maar (ik houd) niet van peren. 
2. hoofdzin- bijzin: onderschikkende voegwoorden, zoals 'omdat', 'daardoor', 'vanwege', 'toen', & 'wanneer' 

Samengestelde zinnen:

Kenmerken hoofd- en bijzin

Welk deel is bijzin?
'Het is niet alles goud wat er blinkt'

1. Het is niet alles goud
2. wat er blinkt
3. Het is niet alles goud wat er blinkt
4. Het is geen samengestelde zin

Welk deel is bijzin?
Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.

1. Wie een kuil graaft voor een ander
2. valt er zelf in
3. Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.
4. Het is geen samengestelde zin

Welk deel is bijzin?
Eén zwaluw maakt nog geen zomer.

1. Eén zwaluw maakt
2. maakt nog geen zomer
3. Eén zwaluw maakt nog geen zomer.
4. Het is geen samengestelde zin.

{Wie een kuil graaft voor een ander}, valt er zelf in.
Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. gezegdezin

Ik neem mijn paraplu mee, {omdat het vanmiddag gaat regenen}.
Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. gezegdezin

{Wie hem helpt bij het opknappen van zijn tuin}, geeft hij een stekje.
Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. gezegdezin

{Nadat de film is afgelopen} gaan we nog wat drinken.
Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. gezegdezin

Maak 5 en 6 (p. 250)