Les 5 Onderhoudsmiddelen

• CL
• Beroepsopleiding

Onderhoudsmiddelen

Zachte lenzen in vergelijking met vormstabiele lenzen moeten nauwkeurig verzorgd worden omdat ze een grotere kans hebben op een microbacteriële verontreiniging.

Als je de lenzen afspoelt met water  dan loopt de cornea het risico besmet te worden met acantamoeba. 

Onderhoudsmiddelen

Voorwaarden vloeistof
-    steriel
-    datum
-    geconserveerd
-    chemisch stabiel
-    compatibel
-    mag het lensmateriaal niet aantasten

Voorwaarden vloeistof

Moet:

• isotoon aan het traanvocht  
  
• pH –waarde hetzelfde als traanvocht
• atoxisch
• geen allergieën veroorzaken
  

Toniciteit

Is een belangrijke parameter in de waterhuishouding van het lichaam
Osmose= de kracht waarmee een oplossing water aanzuigt

Isotoon = deeltjesconcentratie moet gelijk zijn
- 0,9 % zoutoplossing is isotoon aan het traanvocht
Hyper/hypotoon
-    bij gebruik van een hypotone vloeistof – er diffundeert water vanuit het traanvocht naar de corneacellen = epitheliaal oedeem
-    bij gebruik van een hypertone vloeistof – er diffundeert water vanuit de corneacellen naar het hypertone traanvocht = de cellen krimpen

Als men een contactlens inzet met een hypertone vloeistof  dan wordt water onttrokken aan de cornea.

Afwijkingen

-    zoutoplossingen van 0,6 tot 1,5% worden verdragen
-    hypertone vloeistof beter dan hypotone
-    bij harde lenzen minder problemen
-    bij hydrofile lenzen duurt langer voordat de  lens hydrateert
- gedistilleerd water?? 

Zuurgraad

-    grof te meten met lakmoespapier
-    exacte meting met een electronische pH-meter
-    7,0 is neutraal

Traanvocht

-    traanvocht zwak basisch 7,3-7,7
-    kan tot 8,5
-    bij lensdragers zuurder – zachte lenzen 7,3

-    harde lenzen 7,1

Door het inzetten van zachte lenzen wordt de ph-waarde van de traanvocht lager.

Vloeistof:
-    vloeistof moet een pH- waarde tussen 6,6 en 7,8
-    optimaal 7,4

Vloeistof wordt vaak verdragen omdat:
-    er weinig vloeistof in het oog komt
-    de traansecretie stijgt waardoor de vloeistof verdunt
-    het traanvocht een neutraliserende werking heeft

Een afwijkende pH-waarde kan leiden tot:

-    waterig, mistig zien
-    kleverige slijmvorming
-    dunne laag aanslag op contactlenzen
-    conjunctivale vaatinjectie
-    allergische reacties,  gezwollen oogleden
-    de eerste 5 minuten   - pH< 6 branderige ogen
                                                    - 6< pH- 6,5 droog gevoel
                                                    - pH> 8 jeuk

Buffering

-    zorgt dat de pH-waarde (zuurgraad ) constant blijft
-    fosfaten, carbonaten en boorzuur
Elke contactlensvloeistof bevat een buffer om de zuurgraad constant te houden.

Onderhoud doel :

-    behouden van de oculaire fysiologische functies
-    beschermen bij oogbeschadigingen
-    voorkomen van infecties
-    behouden van optische eigenschappen
-    verhoging van de levensduur

Reiniging methodes

Tensides

- zijn oppervlakte- actieve stoffen die ervoor zorgen dat de binding van vreemde stoffen met het lensmateriaal losser wordt. 

- worden gebruikt voor het verwijderen van vetten.

Abrasieve techniek
-    in de hand
-    draaimechanisme

-   de werkzame stof in een abrasieve reiniger zijn de  polymeerbolletjes

Reiniging methodes

Enzymen
-    eiwitmoleculen werkzaam op organische verbindingen
-    in tablet of poedervorm
-    een keer per week

-    om proteïne- afzettingen te verwijderen (selectieve reiniging)

 -   afspoelen heel belangrijk en/of een nacht in bewaarvloeistof

Reiniging methodes

Oxidatie
- chemisch reinigen, actieve zuurstof reageert met de macromoleculen  
- moleculen van vreemde stoffen worden in kleinere moleculen ontleed
- d.m.v. waterstofperoxide 10%
- is op alle organische afzettingen werkzaam    
- neutralisatie noodzakelijk

Reiniging methodes

Hypochloride (zuurstof en chloor)
- oxidatief middel
- tabletten oplossen in zoutoplossing
Chelatisering
- samenklonteren van moleculen
- voor anorganische afzettingen
Ultrasoon
- ultrageluid zal moleculen doen breken

Reiniging methodes

Een no-rub vloeistof is niet voldoende om volledig te reinigen.

Intensief reinigen ? of sneller vervangen ?

Steriliseren

= is het doden of inactiveren van alle micro-organismen
- door de fabrikant
- voor paslenzen verhitten tot 121˚

Desinfectie

= is het doden of inactiveren van de micro-organismen die schadelijk zijn voor het oog en adnexa
- moet dagelijks
- thermisch, zachte lenzen tot 95˚, eerst goed reinigen omdat proteïnevervuiling kan vastbakken
- chemisch, harde lenzen in de bewaarvloeistof
- oxidatief bij zachte lenzen met waterstofperoxide 0,6% of 3%
- hypochloride, met bruistablet
- magnetron, 2 minuten 600 Watt

Conservering

= de vloeistof over een langere tijd tegen microbacteriële verontreiniging te beschermen
- moet zijn: -  atoxisch
                         - fysiologisch onbedenkelijk
                         - pathogene kiemen snel en zeker onschadelijk maken
                        - niet in lensmateriaal dringen, het aantasten of beschadigen
= de werking is gebaseerd op verstoring van membraanprocessen en het metabolisme van de cel (eerst indringen in het celmembraan)

Conservering

De functie van de conserveringsmiddelen in de vloeistof is het stoppen van groei van schadelijke micro-organismen. 

De conserveermiddelen die in de vloeistof zitten werken als eerste op de membraan van de microben .

Bewaarvloeistof

- meestal gelijk desinfectie
- zachte lenzen nat bewaren
- harde lenzen langere tijd droog, korte tijd nat

 Inzet vloeistof

De belangrijkste functie van een inzet vloeistof is  het hydrofiel maken van het lensoppervlak.

Je beoordeel de bevochtiging van de lenzen omdat de bevochtiging een indicatie is of het vloeistof systeem bij het materiaal past. 

Bevochtiging
- lens plaats je vochtig op het oog
Inzetvloeistof
- hydrofiel maken van het lens oppervlak
Hygiëne

CE- wetgeving

- vanaf 14 juli 1998
- voor cliënten, fabrikanten en aanpassers

Belangrijk:

• registreer exact welke lens (met lotnummer) de cliënt draagt        
•  geef gebruiks aanwijzers mee
• meld bijwerkingen bij de fabrikant

Lenshouder

- inert materiaal

- antibacteriële coating