Trema, apostrof, accenttekens en cedille

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Spelling H1

G3A

Wat lees jij?

Bommelding

Massagebed

Dijkramp

Valkuil

Rotstempel

Wat is een trema?

1. het streepje op bijv. de é
2. het dakje op bijv. de ê
3. de puntjes op bijv. de ë
4. het kringeltje onder ç

Trema

Om te voorkomen dat twee klinkers in één woord samen worden uitgesproken:

• calorieën, geïrriteerd, kopiëren, poriën, reünie, zeeën, zoöloog; 
• er is dus geen trema nodig in: geantwoord, gekopieerd, verfraaiing;

In samenstellingen (twee of meer woorden) gebruiken we een streepje (koppelteken): gala-avond, bio-industrie

Trema

Let op de klemtoon:

bacterie vs. calorie

Wat zijn de juiste meervouden?

1. bacteriën, caloriën
2. bacteriën, calorieën
3. bacterieën, caloriën
4. bacterieën, calorieën

Welk woord is juist gespeld?

1. olieën
2. gearriveerd
3. allergiën
4. beinvloedbaar

Trema

In leenwoorden gebruiken we soms ook een trema: fröbelen, überhaupt, patiënt. In Duitse leenwoorden noemen we het trema ‘umlaut’.

Wat is een apostrof?

1. de ' in bijv. cd's
2. het streepje op bijv. de é
3. het dakje op bijv. de ê
4. het streepje op bijv. de è

De apostrof...

• om uitspraakproblemen te voorkomen als je een -s schrijft achter woorden op -a, -i, -o, -u en -y: paria’s, Nico’s tas, jury’s;
  

er is dus geen apostrof nodig in: cadeaus, jockeys;

• als weglatingsteken: ’s avonds, Thomas’ pet, ’s-Hertogenbosch;
  
• in meervouden en afleidingen van afkortingen: cd’tje, sms’en, wc’s;
  
• in verkleinwoorden op -y: pony’tje; maar: cowboytje.

Welk woord is fout gespeld?

1. 's avonds
2. jury's
3. cadeau's
4. paraplu's

Welk woord is goed gespeld?

1. jockey's
2. cowboy'tje
3. smsen
4. baby'tje

Accenten

Deze komen bijna alleen maar voor op de letter e.

accent aigu: café, passé, soirée;

accent grave: carrière, crème de la crème, fin de siècle;

accent circonflexe: crêpe, moment suprême.

Veel minder vaak komen ze voor op andere letters:

drie à vier eetlepels

Accenten

Om klemtoon aan te geven, wordt het accent aigu gebruikt. Het staat dan op alle klinkers van de lettergreep:

– Dat is volgens mij dé manier om de kwestie op te lossen.

– Mimi heeft geen twéé dochters, maar drie.

Maar: Wil een van jullie de planten even water geven? 

Je kunt een hier alleen maar uitspreken als 1.

Welk woord is goed gespeld?

1. crèpe
2. carriére
3. clichè
4. crème

Cedille

De cedille onderaan de c (ç) zorgt ervoor dat een c als s klinkt, wanneer die voor een a, o of u staat (reçu, remplaçant). Normaal klinkt de c in die gevallen namelijk als k:

– caramel, coëfficiënt, cupcakes.

Neem de zin over en plaats hoofdletters, accenttekens, trema’s, apostrofs en cedilles.

5. ‘ik houd uberhaupt niet van sate’, zei de actrice voorafgaand aan de premiere, terwijl ze met een fohn haar haren in model bracht.

Maken

Opgave 1 van Spelling H1