Literatuur vs. film V4D - Les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

V4D

Periode 1

21'-22'

Les 5

Programma

1. Lezen                                                                                                                                                                   - 15 min

Controle. Boek of e-boek vergeten? Lezen op Nu.nl. --> 2e keer = kort verhaal schrijven en inleveren volgende les.

2. Fragment: Poep+ enkele antwoorden bespreken (rest thuis nakijken)                               - 10 min

3. Verdieping theorie: focalisatie en quizvragen in LessonUp                                                      -20 min

Leerdoelen:

• Je kunt het verschil herkennen tussen een auctoriale vertelinstantie  (alwetende verteller), ik-perspectief, personaal perspectief.
• Je kunt aangeven wat focalisatie is en je kunt het effect uitleggen (aan de hand van een fragment).

Planning

Periode 1

2021-2022

Rubric

Staat vanaf vandaag 20/09/2021 in de Studiewijzer.

Lezen

Vertelinstanties (Laagland, blz. 27-29).

Vertelinstanties:
Auctoriale vertelinstantie: de vertelinstantie is merkbaar aanwezig, bijvoorbeeld door commentaar of door jou als lezer uitleg over een situatie of gebeurtenis te geven. Een auctoriale verteller staat buiten de verhaalgebeurtenissen en weet wat de personages denken of voelen.
Ik-vertelinstantie: de vertelinstantie is een personage, de ik-figuur.
Personale vertelinstantie: de vertelinstantie is niet merkbaar aanwezig. Er wordt in de hij-vorm (of zij-vorm) verteld wat het personage doet, ziet, voelt, denkt of ervaart.

Focalisatie: vanuit wie kijk je? Let op, dit is iets anders dan de vertelinstantie.

Aan de slag!

Wat? Pak jullie antwoorden van het verhaal 'Poep' (zie Studiewijzer Literatuur vs. film) erbij. In groepje van 4 personen enkele antwoorden presenteren. Antwoorden van vragen: 5, 7, 8, 10, 11, 13, 14.

*De rest van de vragen kun je zelf thuis nakijken

(antwoorden komen in de Studiewijzer).

Focalisatie (blz. 31 Laagland)

Bij focaliteit gaat het om de vraag wie neemt waar?

• Focalisatie verwijst naar vertelinstanties of personages in het verhaal die waarnemen en/of een standpunt (mening, oordeel, visie) innemen.
• Zowel de (merkbare) verteller als een personage kan als focalisator optreden.

• Focalisators zijn vertellers en/of personages die in het verhaal zien, denken, voelen, horen, denken, beoordelen en zich iets veronderstellen of inbeelden.

• Focalisatie kan op verschillende manieren gebeuren: door de vertellers, één of meerdere personages of in een combinatie van die twee.

Een vertelinstantie is niet altijd focalisator, personages kunnen ook focalisator zijn.

1. Niet waar
2. Waar

"Eenzelfde vermoeidheid als die welke de man had getroffen kwam nu over haar, en ze leunde achterover in het gras.
Het huis leek haar nu kleiner, veel kleiner en onbeduidender dan het ooit geweest was. " (Poep, Uphoff).

Wat gebeurt in deze passage met de focalisatie?

1. De alwetende verteller legt de focalisatie bij zichzelf
2. De auctoriale vertelinstantie legt de focalisatie in de tweede zin bij de vrouw.
3. Er is geen sprake van focalisatie
4. De auctoriale vertelinstantie legt de focalisatie in de eerste zin bij de vrouw

Wie is de focalisator in dit fragment?

"Toch rilde de vrouw. En het rillen werd sterker en sterker, totdat ze het glas cognac dat ze juist had opgepakt om er een slok uit te nemen, weer terug moest zetten op tafel."

1. De vrouw
2. De alwetende verteller
3. Er is geen sprake van focalisatie
4. De auctoriale vertelinstantie

Wie is (zijn) de focalisator(s) in dit fragment?
"De dingen die mensen proberen, dacht ze, met de rustige kalmte van de rijken. Als ik dit vanavond aan Lidy, Cécile en Margaret vertel. Ze zullen niet geloven wat er hier buiten rondloopt, in de wijken van deze stad.
Ze was zo druk met haar eigen gedachten, dat ze niet zag hoe de man bezig was zich de tweede helft van de eerste bolus toe te dienen."

1. Eerst de alwetende verteller, daarna de vrouw
2. De alwetende verteller
3. Eerst de vrouw, daarna de alwetende verteller
4. De vrouw

Waarom wordt focalisatie gebruikt in verhalen denk je?

Einde les

Tot vrijdag!

Let op: Belofte van Pisa staat nog tot begin oktober op Netflix!