H3 Marktresultaat en overheidsinvloed (3.8 t/m 3.15)

Welkom
5 vwo ECONOMIE  ||  2021-2022
1 / 18
volgende
Slide 1: Tekstslide
EconomieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 18 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Welkom
5 vwo ECONOMIE  ||  2021-2022

Slide 1 - Tekstslide

Lesdoelen
Aan het einde van de les
Overheidsmonopolies en particuliere monopolies onderscheiden.
Privatisering uitleggen. 
Principaal-agent probleem uitleggen. 
Berovingsprobleem uitleggen. 

Slide 2 - Tekstslide

Wat is het verschil tussen een natuurlijke en een wettelijke monopolie?

Slide 3 - Open vraag

Spoorwegen, post, telefoon, water, gas elektriciteit in handen van de overheid of geweest. Wat is hier de reden voor?

Slide 4 - Open vraag

Leg het verschil uit tussen de doelstellingen maximale winst & break-even. Welke doelstelling past goed bij staatsbedrijven?

Slide 5 - Open vraag

Staatsbedrijven
Winst maken is niet het doel.
Gevolgen voor efficiëntie en innovatie --> prikkel ontbreekt. 

Privatisering
  • Overheidsbedrijven/taken worden afgestoten naar het particuliere bedrijfsleven. 

Slide 6 - Tekstslide

Veranderingen overheidssector
Oorzaken hoge werkloosheid & hoge staatsschuld. 
  • Gevolg van de overheid?
Adam Smith
  • Marktwerking
  • Alleen ingrijpen als markten falen.
  • Onzichtbare hand

Slide 7 - Tekstslide

Wanneer is er sprake van marktfalen?

Slide 8 - Open vraag

Toezicht op de markt
Beleid maken en beleid uitvoeren wordt gesplitst. 

Toezicht nodig om twee economische problemen:
  • Principaal-agentprobleem
  • Berovingsprobleem

Slide 9 - Tekstslide

Principaal-agent probleem

Slide 10 - Tekstslide

Principaal- agent probleem 
Drie elementen
- Een principaal-agent relatie: er is een opdrachtgever en een opdrachtnemer
- Er is asymmetrische informatie: agent heeft meer info
- Er zijn tegengestelde belangen

Slide 11 - Tekstslide

Bedenk een voorbeeld van een agent-principaalrelatie hier op school. Wie is de agent en wie de principaal?

Slide 12 - Open vraag

Gevolgen principaal-agentrelaties
Hogere transactiekosten
Averechtse selectie
Moral hazard

Slide 13 - Tekstslide

Vervoersmaatschappij Trains heeft het wettelijk monopolie op het verzorgen van het treinvervoer in een land gekregen. In een overeenkomst heeft de overheid opgenomen dat Trains voorafgaand aan een geplande prijsstijging eerst de noodzaak daarvan moet aantonen. Leg uit hoe deze overeenkomst het principaal-agent probleem vermindert.

Slide 14 - Open vraag

Wat is het gevolg van contracten en prikkels op het principaal-agentprobleem?

Slide 15 - Open vraag

Berovingsprobleem
  • Hold-upprobleem
  • Ontstaat als door verzonken kosten de machtsverhoudingen veranderen na het afsluiten van een contract. 
Bijvoorbeeld er wordt een hogere prijs berekent na de contract afspraken. Als het bedrijf niet betaalt zijn de investeringen kwijt. 

Slide 16 - Tekstslide

Een kleine gemeente in de Alpen wil een nieuwe skigebied aanleggen als economische impuls voor de regio. Een slimme ondernemer begint alvast met de bouw van een groot hotel en de aanleg van een eigen skilift. De investeringen kunnen alleen worden terugverdiend als de gemeente het skigebied ontwikkelt. Welk begrip past hierbij?
A
Verzonken kosten
B
Berovingsprobleem
C
Principaal agent probleem
D
Zelfbinding

Slide 17 - Quizvraag

Aan de slag
Maken H 3.8 t/m 3.15
Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen
Klaar? Nakijken
Niet af? Huiswerk!


Slide 18 - Tekstslide