H3 Marktresultaat en overheidsinvloed (3.8 t/m 3.15)
Welkom
5 vwo ECONOMIE || 2021-2022
1 / 18
volgende
Slide 1: Tekstslide
EconomieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5
In deze les zitten 18 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.
Lesduur is: 45 min
Onderdelen in deze les
Welkom
5 vwo ECONOMIE || 2021-2022
Slide 1 - Tekstslide
Lesdoelen
Aan het einde van de les
Overheidsmonopolies en particuliere monopolies onderscheiden.
Privatisering uitleggen.
Principaal-agent probleem uitleggen.
Berovingsprobleem uitleggen.
Slide 2 - Tekstslide
Wat is het verschil tussen een natuurlijke en een wettelijke monopolie?
Slide 3 - Open vraag
Spoorwegen, post, telefoon, water, gas elektriciteit in handen van de overheid of geweest. Wat is hier de reden voor?
Slide 4 - Open vraag
Leg het verschil uit tussen de doelstellingen maximale winst & break-even. Welke doelstelling past goed bij staatsbedrijven?
Slide 5 - Open vraag
Staatsbedrijven
Winst maken is niet het doel.
Gevolgen voor efficiëntie en innovatie --> prikkel ontbreekt.
Privatisering
Overheidsbedrijven/taken worden afgestoten naar het particuliere bedrijfsleven.
Slide 6 - Tekstslide
Veranderingen overheidssector
Oorzaken hoge werkloosheid & hoge staatsschuld.
Gevolg van de overheid?
Adam Smith
Marktwerking
Alleen ingrijpen als markten falen.
Onzichtbare hand
Slide 7 - Tekstslide
Wanneer is er sprake van marktfalen?
Slide 8 - Open vraag
Toezicht op de markt
Beleid maken en beleid uitvoeren wordt gesplitst.
Toezicht nodig om twee economische problemen:
Principaal-agentprobleem
Berovingsprobleem
Slide 9 - Tekstslide
Principaal-agent probleem
Slide 10 - Tekstslide
Principaal- agent probleem
Drie elementen
- Een principaal-agent relatie: er is een opdrachtgever en een opdrachtnemer
- Er is asymmetrische informatie: agent heeft meer info
- Er zijn tegengestelde belangen
Slide 11 - Tekstslide
Bedenk een voorbeeld van een agent-principaalrelatie hier op school. Wie is de agent en wie de principaal?
Slide 12 - Open vraag
Gevolgen principaal-agentrelaties
Hogere transactiekosten
Averechtse selectie
Moral hazard
Slide 13 - Tekstslide
Vervoersmaatschappij Trains heeft het wettelijk monopolie op het verzorgen van het treinvervoer in een land gekregen. In een overeenkomst heeft de overheid opgenomen dat Trains voorafgaand aan een geplande prijsstijging eerst de noodzaak daarvan moet aantonen. Leg uit hoe deze overeenkomst het principaal-agent probleem vermindert.
Slide 14 - Open vraag
Wat is het gevolg van contracten en prikkels op het principaal-agentprobleem?
Slide 15 - Open vraag
Berovingsprobleem
Hold-upprobleem
Ontstaat als door verzonken kosten de machtsverhoudingen veranderen na het afsluiten van een contract.
Bijvoorbeeld er wordt een hogere prijs berekent na de contract afspraken. Als het bedrijf niet betaalt zijn de investeringen kwijt.
Slide 16 - Tekstslide
Een kleine gemeente in de Alpen wil een nieuwe skigebied aanleggen als economische impuls voor de regio. Een slimme ondernemer begint alvast met de bouw van een groot hotel en de aanleg van een eigen skilift. De investeringen kunnen alleen worden terugverdiend als de gemeente het skigebied ontwikkelt. Welk begrip past hierbij?