‹Terug naar zoeken

H1: Aarde in beweging


Hoofstuk 1: Aarde in beweging
1 / 54
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 1

In deze les zitten 54 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les


Hoofstuk 1: Aarde in beweging

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§1: De aardkorst verschuift




timer
2:00
  • Open LessonUp

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§1: De aardkorst verschuift

Wat gaan we doen?
  • Uitleg 1.1
  • Maken
  • Huiswerk


Leerdoelen
  • Je weet dat het supercontinent 'Pangea' lang geleden uiteen gevallen is;
  • Je begrijpt hoe platentektoniek werkt.
  • Je kunt uitleggen hoe het plooiingsgebergte onstaat.

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§1: De aardkorst verschuift

Uitleg 
De aardkorst is opgebouwd uit:
  • aardkorst of aardplaten
  • aardmantel
  • aardkern

Platen bewegen van elkaar af of naar elkaar toe.
Dit bewegen noem je platentektoniek. Hier vind je:
  • vulkanisme
  • aardbevingen
  • gebergten

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§1: De aardkorst verschuift

Uitleg 
270 miljoen jaar geleden ontstond er een supercontinent Pangea:
  1. Alle aardplaten botsten op elkaar.
  2. Er ontstond één oceaan en één droog continent
  3. Gesteentestroom duwt aardkorst omhoog
  4. Pangea valt uit elkaar

Gevolgen van het uit elkaar vallen:
  • ontstaan kleinere continenten
  • grotere invloed van de zee
  • aantal planten- en diersoorten neemt toe

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§1: De aardkorst verschuift

Uitleg 
Het ontstaan van de Alpen, plooiingsgebergte:

  1. Tussen Italië en Europa lag een oceaan
  2. Aardkorst Afrika schuift naar het noorden
  3. Zee wordt smaller --> zeebodem zit klem      --> gesteentelagen worden omhoog geduwd --> de Alpen ontstaan
  4. Nu: Alpen groeien
  5. Toekomst: Afrika botst op Europa

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§1: De aardkorst verschuift

Leerdoelen 1.1 herhaling
  • Je weet hoe platentektoniek werkt
  • Begrijp je hoe Pange lang geleden uit elkaar gevallen is
  • Kun je uitleggen hoe de Alpen (plooiingsgebegte) onstaan zijn

Begrippen
aardkern, aardkorst, aardmantel, platen, platentektoniek, supercontinent, plooiingsgebergte

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§2: Aardbevingen




timer
2:00
  • Open LessonUp

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§2: Aardbevingen

Wat gaan we doen?
  • Controle spullen en huiswerk
  • Herhaling
  • Uitleg 1.2
  • Maken
  • Huiswerk


Leerdoelen
  • Je weet wat een aardbeving is en wat de gevolgen in dichtbevolkte gebieden kunnen zijn;
  • Je begrijpt hoe aardbevingen ontstaan en dat de gevolgen in arme en rijke landen van elkaar kunnen verschillen;
  • Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met een groot aardbevingsrisico.

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat is de aardkorst?
A
a
B
b
C
c

Slide 10 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Wat is de aardkern?
A
a
B
b
C
c

Slide 11 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

De Afrikaanse korst verplaatst naar ...
A
... het westen
B
... het noorden
C
... het oosten
D
... het zuiden

Slide 12 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§2: Aardbevingen

Uitleg
Een aardbeving is een trilling die ontstaat door een plotselinge verschuiving van delen van de aardkorst. Hoe ontstaat een aardbeving?


Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§2: Aardbevingen

Uitleg
Voorbeeld aardbeving westkust van Zuid-Amerika:
  • oceaanbodem schuift onder continent
  • dikke gesteentelaag komt vast te zitten 
  • door te grote druk schiet oceaanbodem terug = aardbeving
  • op aardoppervlak wordt schokgolf gevoeld: epicentrum
  • gemeten op de schaal van Richter ( 30x klachtiger dan de vorige)
  • het waar is te voorspellen, het wanneer is niet te voorspellen

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§2: Aardbevingen

Uitleg
Gevolgen van aardbevingen:
  • gebouwen storten in
  • mensen gevangen onder puin
  • gasleidingen en elektriciteitskabels kapot
  • branden

De gevolgen voor arme landen verschillen van rijke landen, omdat:
  • rijke landen meer kennis en geld hebben om aardbevingsbestendig te bouwen, 
  • mensen in rijke landen meer spullen hebben en daardoor hogere financiële schade kennen.
  • B.V Japan vs India

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§2: Aardbevingen

Leerdoelen 1.2 herhaling
  • Je weet wat een aardbeving is en wat de gevolgen er van kunnen zijn;
  • Je begrijpt hoe aardbevingen ontstaan en dat de gevolgen in arme en rijke landen van elkaar kunnen verschillen;
  • Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met een groot aardbevingsrisico

Begrippen
aardbeving, epicentrum, schaal van Richter

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§3: Vulkanisme




timer
2:00
  • Open LessonUp

Slide 17 - Tekstslide

Benodigdheden:
- gekleurde blaadjes voor lagen
- klei voor sedimentgesteente
H1: Aarde in beweging
§3: Vulkanisme
Wat gaan we doen?
  • Herhaling
  • Uitleg 1.3
  • Maken
  • Huiswerk


Leerdoelen
  • Je weet wat een vulkaan is en wat de gevolgen van vulkaanuitbarstingen kunnen zijn;
  • Je begrijpt hoe vulkanen ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen;
  • Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met vulkanisme.

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat is de directe oorzaak van een aardbeving?
A
oceaankorst zakt onder continent
B
oceaankorst komt klem te zitten
C
oceaankorst 'schiet' los
D
schokgolven laten huis trillen

Slide 19 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

In vergelijking met rijke landen zijn de gevolgen voor arme landen ...
A
groter, omdat de financiële schade er groter is
B
kleiner, omdat zij meer kennis hebben
C
kleiner, omdat er minder mensen wonen
D
groter, omdat zij minder aardbevingsbestendig bouwen

Slide 20 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§2: Aardbevingen

Leerdoelen 1.2 herhaling
  • Je weet wat een aardbeving is en wat de gevolgen er van kunnen zijn;
  • Je begrijpt hoe aardbevingen ontstaan en dat de gevolgen in arme en rijke landen van elkaar kunnen verschillen;
  • Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met een groot aardbevingsrisico

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§3: Vulkanisme
Uitleg
Hoe ontstaat een vulkaan?



  1. gesteente oceaanbodem wordt mantel ingeduwd
  2. gesteente smelt, magma ontstaat
  3. verhit materiaal is lichter, dus wilt omhoog
  4. te hoge druk --> uitbarsting
  5. magma wordt lava en verlaat vulkaan via krater

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§3: Vulkanisme
Uitleg
Gevolgen van een vulkaanuitbarsting:
  • grote gebieden raken bedekt met as en lava
  • gloeiend hete gaswolken die met hoge snelheid vulkaan afrazen 800 graden
  • rijke landen kunnen sneller signaleren, waarschuwen en evacueren

Signalen vulkaanuitbarsting:
  • kleine trillingen (aardbevingen)
  • rook
  • opzwellen (satellietbeelden)
  • onrustige dieren


Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§3: Vulkanisme
Leerdoelen 1.3 herhaling
  • Je weet wat een vulkaan is en wat de gevolgen van vulkaanuitbarstingen kunnen zijn;
  • Je begrijpt hoe vulkanen ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen;
  • Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met vulkanisme.

Begrippen
Vulkanen, krater, lava, magma, midoceanische rug.

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§4: Tsunami's




timer
2:00
  • Open Lesson up

Slide 25 - Tekstslide

Benodigdheden:
- gekleurde blaadjes voor lagen
- klei voor sedimentgesteente
H1: Aarde in beweging
§4: Tsunami's
Wat gaan we doen?
  • Herhaling
  • Uitleg 1.4
  • Maken
  • Huiswerk


Leerdoelen
  • Je weet wat een tsunami is en wat de gevolgen van tsunami's zijn;
  • Je begrijpt hoe tsunami's ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen;
  • Je kunt op een kaart de kusten aanwijzen die door tsunami's getroffen kunnen worden.

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat zijn de signalen vóór de vulkaanuitbarsting?
Let op: meerdere antwoorden zijn goed!
rook
onrustige dieren
kleine aardbevingen
opzwellen
uitvloeiende lava

Slide 27 - Poll

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§3: Vulkanisme
Leerdoelen 1.3 herhaling

  • Je weet wat een vulkaan is en wat de gevolgen van vulkaanuitbarstingen kunnen zijn;
  • Je begrijpt hoe vulkanen ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen;
  • Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met vulkanisme.

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§4: Tsunami's
Uitleg
Een tsunami is een grote vloedgolf die ontstaat door een aardbeving in de zeebodem
Hoe ontstaat een tsunami?




Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§4: Tsunami's
Uitleg
Een tsunami in drie stappen:





  • aardbeving in oceaanbodem
  • aardplaat geeft oceaanwater een duw
  • golfbeweging in water
  • golf nadert ondiepe kustzone
  • optreden grondeffect
  • golf neemt in hoogte toe
  • zuiging aan voorkant golf
  • kustlijn trekt zich terug
  • supergolf bereikt kust
  • extreem krachtige, hoge, verwoestende golf
  • golf met dezelfde kracht terug naar zee
  • verwoestende zuigende werking

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§4: Tsunami's
Uitleg
Gevolgen van tsunami's:
  • geen tijd om te vluchten
  • sterke vloedgolf verwoest alles
  • aardbevingsschade kan vluchtroute blokkeren

Grotere gevolgen voor arme landen, omdat rijke landen:
  • een beter waarschuwingssysteem kennen
  • hogere en stevigere dijken kunnen bouwen
  • gebouwen steviger zijn gebouwd
  • beter vervoer om snel te kunnen vluchten



Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§4: Tsunami's
Leerdoelen 1.4 herhaling
  • Je weet wat een tsunami is en wat de gevolgen van tsunami's zijn;
  • Je begrijpt hoe tsunami's ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen;
  • Je kunt op een kaart de kusten aanwijzen die door tsunami's getroffen kunnen worden.

Begrippen
kustlijn, tsunami, 

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§5: Nederland op reis


timer
2:00
  • Open LessonUp

Slide 33 - Tekstslide

Benodigdheden:
- gekleurde blaadjes voor lagen
- klei voor sedimentgesteente
H1: Aarde in beweging
§5: Nederland op reis

Wat gaan we doen?
  • Uitleg 1.6
  • Maken
  • Huiswerk


Leerdoelen
  • Je weet  dat het stukje aardkorst waar Nederland ligt niet altijd op dezelfde plek heeft gelegen;
  • Je begrijpt dat ondergrond bewijst dat Nederland ooit ergens anders heeft gelegen;
  • Je kunt op de wereldkaart aanwijzen welke reis Nederland op de aardbol heeft afgelegd.

Slide 34 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Zoek op het internet afbeeldingen van tsunami's.

Slide 35 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

www.google.nl

Slide 36 - Link

Deze slide heeft geen instructies

Wat heb je vorige les geleerd over tsunami"s?

Slide 37 - Woordweb

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§5: Nederland op reis
Uitleg
Hoe weten we waar Nederland vroeger lag
  • Geologie, weterschap van de aarde.
  • Evolutie van de aarde.
  • Aardrijkskundige tijdvakken (Carboon, Krijt).  Elk tijdvak heeft een ander klimaat
  • verschillende fases, warm/ koud, onder water/ boven water.
  • Fossielen dicht in de aardlagen. (aardweterschapper)

Slide 38 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§5: Nederland op reis
Uitleg
De reis van Nederland
  • vele Miljoenen jaren
  • steenkool, we lagen op de evenaar
  • steenzout, we lagen in een woestijnzone

Slide 39 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§5: Nederland op reis
Leerdoelen 1.5 herhaling
  • Je weet dat het stukje aardkorst waarop Nederloand ligt niet altijd op dezelfde plek heeft gelegen;
  • Je begrijpt dat dat in het ondergronds bewijs ligt dat Nederland ergens anders heeft gelegen;
  • Je kunt op de wereldkaart aanweijzen welke reis Nederland heeft afgelegd

Begrippen
Geologie, evolutie van het leven, geologische tijdschaal, fossielen.

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§6: Tektoniek in Nederland



timer
2:00
  • Open LessonUp

Slide 41 - Tekstslide

Benodigdheden:
- gekleurde blaadjes voor lagen
- klei voor sedimentgesteente
H1: Aarde in beweging
§6: Tektoniek in Nederland

Wat gaan we doen?
  • Uitleg 1.6
  • Maken
  • Huiswerk


Leerdoelen
  • Je weet dat in Nederland de gevolgen van platentektoniek klein zijn;
  • Je begrijpt waarom in Nederland toch aardbevingen voorkomen;
  • Je kunt een aantal argumenten noemen voor en een aantal tegen de gaswinning in Groningen.

Slide 42 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Waarom merken we in Nederland weinig van de gevolgen van platentektoniek (aardbevingen, vulkanen, tsunami's)?

Slide 43 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§6: Tektoniek in Nederland

Uitleg
Nederland ligt ver van een plaatrand. Hierdoor zijn er geen vulkanen, tsunami's en aardbevingen...

In Nederland komen er wél aardbevingen voor als gevolg van het winnen van aardgas.


Slide 44 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§6: Tektoniek in Nederland

Uitleg
Gevolgen van aardgaswinning:
  • scheuren in gebouwen
  • instortingsgevaar
  • waardedaling van woningen (woz)

Kans op aardbevingen in Groningen verminderen door:
  • gaswinning verminderen of stoppen =  is gestopt
  • lege gasvelden vullen met broeikasgas CO2



Slide 45 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§6: Tektoniek in Nederland

Uitleg
Nederland ligt ver van een plaatrand. Hierdoor zijn er geen vulkanen, tsunami's en aardbevingen...

In Nederland komen er wél aardbevingen voor als gevolg van het winnen van aardgas.


  1. De druk daalt in de aardgashoudende laag
  2. De laag wordt langzaam ingedrukt
  3. Er ontstaan drukverschillen
  4. Delen van de laag kunnen verzakken langs een breukvlak

Slide 46 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§6: Tektoniek in Nederland

Leerdoelen 1.6 herhaling
  • Je weet dat in Nederland de gevolgen van platentektoniek klein zijn;
  • Je begrijpt waarom in Nederland toch aardbevingen voorkomen;
  • Je kunt een aantal argumenten noemen voor en een aantal argumenten tegen de gaswinning in Groningen.

Begrippen
Geen

Slide 47 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§6: Tektoniek in Nederland

Maken






Hoe?
  • Zelfstandig of samenwerken in tweetallen op zachte toon of fluistertoon
  • Kom je er (samen) niet uit? Lees eerst het LB nog eens door.
  • Kom je er nog steeds niet uit? Steek je vinger op.




Wat?
Waar?
Lezen 1.6
LB 24-25
Opdracht online
WB 26-27

Slide 48 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
PO1: demonstratie natuurrampen



timer
2:00
  • Mobiel in telefoontas
  • Open LessonUp
  • Pak papieren boek en Plenda erbij

Slide 49 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
PO1: demonstratie natuurrampen
Les 1
  • Introductie PO1
  • Goedgekeurd onderwerp, planning en taakverdeling per groep op Magister inleveren

Les 2 en 3
  • Planning bijwerken
  • Werken aan demonstratie

Les 4/5
  • Demonstratie uitvoeren




timer
4:00

Slide 50 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
PO1: demonstratie natuurrampen
Demonstraties geven
  1. Demogroep start op
  2. Tijdens wissel van demogroepen: invullen feedbackformulier, 1 formulier per groep
  3. Feedbackformulieren worden ingenomen/ingeleverd bij docent
  4. Demo wordt uitgevoerd
  5. Wissel --> feedback invullen en inleveren
  6. etc...



Slide 51 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
PO1: demonstratie natuurrampen
Van negatieve naar positieve feedback
Voorbeeld: 
  • Negatief: "Je durft het publiek niet aan te kijken"
  • Positief: "Kijk de volgende keer het publiek aan"
  • Oftewel, beschrijf hoe het de volgende keer beter kan, niet wat er nu fout gaat

Oefenen:
  1. Demonstratie was saai --> positief
  2. Demonstratie was onduidelijk --> positief


timer
4:00

Slide 52 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

H1: Aarde in beweging
§3: Vulkanisme
Uitleg



Stratovulkaan
Schildvulkaan
Aardplaten bewegen naar elkaar toe
Aardplaten bewegen van elkaar af
1)  gesteente oceaanbodem wordt mantel ingeduwd
2)  gesteente smelt, magma ontstaat
3)  verhit materiaal is lichter, dus wilt omhoog
4)  te hoge druk --> uitbarsting
5)  magma wordt lava en verlaat vulkaan via krater
1)  ontstaan kier in de aardkorst
2)  kier wordt opgevuld met heet gesteente (lava)
3)  contact lava met oceaanwater
4)  lava stolt, nieuw stukje oceaanbodem ontstaat
5)  midoceanische rug =minder diep deel van de oceanen waar           platen uit elkaar gaan, soort van langgerekte berg op bodem

Slide 53 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 54 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Meer lessen zoals deze

H1: Aarde in beweging

- Les met 52 slides
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 1

H1: Aarde in beweging

- Les met 52 slides
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 1

H1: Aarde in beweging

- Les met 53 slides
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 1

Herhaling H1 Aarde in beweging par 1 t/m 4

- Les met 26 slides
AardrijkskundeMiddelbare schoolmavo, havo, vwoLeerjaar 1

Aarde in beweging

- Les met 22 slides
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 1

Herhaling H1 Aarde in beweging par 1 t/m 4

- Les met 31 slides
AardrijkskundeMiddelbare schoolmavo, havo, vwoLeerjaar 1

Herhaling H1 Aarde in beweging par 1 t/m 4

- Les met 27 slides
AardrijkskundeMiddelbare schoolmavo, havo, vwoLeerjaar 1

H1 Aarde in beweging - herhaling

- Les met 38 slides
AardrijkskundeMiddelbare schoolmavoLeerjaar 1