Na de profeet

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

De islam: Na de profeet

H1. par. 5 t/m 7 Vrij zicht op islam

Lesinhoud

Geschiedenis van de islam:

• De profeet Mohammed en de hidjra
• Na de profeet

Leerdoelen

12. De letterlijke betekenis van ‘kalief’ geven;

13. Het begrip ‘kalifaat’ toelichten aan de hand van verschillende concrete voorbeelden van kaliefen en kalifaten.

14. Aan de hand van een voorbeeld het begrip ‘kalifaat’ in verband brengen met de betekenis van het begrip 'jihadisme'. 

15. Het inhoudelijke verschil uitleggen tussen soennieten en sji’ieten specifiek als het gaat om ‘rechtgeleide kaliefen’ en erfopvolging. 

16. De verspreiding van de islam onder verschillende islamitische dynastieën uiteen te zetten.

Leerdoelen

17. Aan de hand van voorbeelden onder woorden brengen waarom moslims in de middeleeuwen vanuit de islam gemotiveerd waren zich te verdiepen in de wetenschap en in filosofie.

18. Op een kaart aanwijzen tot waar in zowel de 8e als in de 17e eeuw de opmars van de islam in Europa is gekomen.

Het kalifaat van IS

In juni 2014 roept IS (wat staat voor Islamitische Staat) het kalifaat uit. IS is een islamitische terreurgroep. Het kalifaat van IS had een aantal kenmerken die worden uitgelicht in  het artikel dat je hier rechtsonder op de slide kunt terugvinden. let op: in dit artikel gaat het dus uitsluitend over het kalifaat van IS en daarmee niet perse over alle kalifaten.

Lees hier het artikel: IS roept kalifaat uit

Een aantal begrippen 

Jihadisme: 

Letterlijk > jihad, dat betekent strijden voor je geloof (en dat kan op verschillende manieren). Praktijk > het begrip jihadisme slaat eigenlijk altijd op personen die door middel van geweld strijden voor hun geloof/de islam om de islam uiteindelijk overal te vestigen. 

Fundamentalisme: 

Letterlijk > terug naar de basis (bijvoorbeeld de begintijd van de religie, zoals het is bedoeld). 

Praktijk > fundamentalisme kent vele vormen en zegt eigenlijk niets over wat iemand dan precies geloofd. 

Terrorisme: 

Letterlijk > zonder daar recht toe te hebben geweld gebruiken om jouw doel te bereiken of iemand dreigen geweld aan te doen hierom.

1. Lees het artikel 'is de jihad van IS islamitisch'. In hoeverre is de jihad van IS volgens het artikel terug te voeren op de islam?

De vier 'rechtgeleide kaliefen', soennieten en sji'ieten

De vier 'rechtgeleide kaliefen'

1. Aboe Bakr (632-634): schoonvader en vriend

2. Oemar (634-644): een van de 

eerste volgelingen

3. Oethmaan (644-656): een van de 

eerste volgelingen

4. Ali (656-661): neef en schoonzoon 

Stamboom profeet

Je zou de stamboom van de profeet op dit punt kunnen aanvullen met Aboe Bakr: hij was de schoonvader van de profeet, doordat de profeet (toen Chadiedja was gestorven) trouwde met zijn dochter Aisja. 

Kalief en kalifaat

Een kalifaat is in eerste instantie letterlijk niets anders dan een staatsvorm, waar de kalief het hoofd van is. Zoals een koning het hoofd is van een koninkrijk. Het woord kalief betekent letterlijk "plaatsvervanger van de profeet Mohammed". De eerste kaliefen waren de vier 'rechtgeleide kaliefen' maar ook daarna hebben nog kaliefen bestaan. En ook recentelijk nog: kalief Abu Bakr Al-Baghdadi van IS. Een kalief wordt niet altijd door het recht (dus door moslims) gekozen, zoals bij de eerste vier 'rechtgeleide kaliefen', soms roept iemand zichzelf uit tot kalief. 

Verspreiding van de islam onder heerschappij van de profeet Mohammed en de eerste vier ‘rechtgeleide Kaliefen.

2. Geef aan de hand van je lesboek vijf (andere) voorbeelden van kalifaten uit het verleden.

Sji'ieten

Sji'ieten hechten in tegenstelling tot soennieten waarde aan erfopvolging ten aanzien van de opvolging van profeet Mohammed. Soennieten hielden hun oude stamgewoonten aan, die kozen hun leider door middel van verkiezingen. Soenna betekent traditie, zij volgde dus de traditie. Sji'ieten niet. Sji'ieten noemen hun opvolger geen kalief maar imam. Er zijn 12 imams erkend.
Verwar de term imam hier niet met de soennitische versie (komt later aan bod bij het behandelen van de moskee). 

De 12e imam verdween op mysterieuze wijze en leeft ‘in het verborgene’ en op zijn terugkeer als verlosser wordt gewacht. 

Aangezien er nu dus geen imam aanwezig is, is de hoogste geestelijke leider nu de 'leider' van de sji'ieten. deze wordt ook wel molla of ayatollah genoemd.

Ayatollah Khomeini

Ayatollah Khomeini (Iran), leider iraanse revolutie van 1979 hervormde het land naar een streng religieus-fundamentalistische staat. 

3. Licht in eigen woorden toe wat het inhoudelijke verschil is tussen soennieten en sji’ieten specifiek als het gaat om ‘rechtgeleide kaliefen’ en erfopvolging.

4. Omschrijf welke rol de eerste drie 'rechtgeleide kaliefen' spelen bij het vastleggen van de definitieve tekst van de Koran.

Onder de Oemmajjaden

Uitbreiding tot in India, Noord-Afrika, Spanje en Zuid-frankrijk.

Islamitisch Spanje  (in de 10e en 11e eeuw een kalifaat)

Islamitisch Spanje

Een afstammeling van de Oemaijaden vluchtte voor de Abbasiden en kwam in Spanje terecht. Hier zette hij de dynastie van de Oemaijaden voort. Later wordt hier het kalifaat Córdoba uitgeroepen. Het islamitisch gebied op het Ibersch Schiereiland werd al-Andalus genoemd, vandaag heet het zuidelijke gedeelte Andalusie.

 

Na uiteenvallen van het Kalifaat van Cordoba valt dit rijk uiteen in verschillende islamitische koninkrijkjes. Langzaamaan worden de moslims Spanje uitgedreven, het laatsten koninkrijkje worden in de 1492 overgenomen: Granada.

Christenen die moslims terugdringen: reconquista = herovering.

De Ottomanen (1258-1924)

Kunnen religie en wetenschap volgens jou samen gaan of is het niet met elkaar te combineren?

Religie en wetenschap zijn met elkaar in strijd

Ze zijn tegenstrijdig maar kunnen ook samengaan

Ze kunnen samen gaan

Ik denk iets anders

5. Waren de verschillende dynastieën evenveel bezig met het geloof? In hoeverre stond in dynastieën het geloof vooraan?

6. Breng aan de hand van voorbeelden onder woorden waarom het voor moslims in de middeleeuwen (vanuit de islam) belangrijk was om de wetenschap te ontwikkelen.

Terugkoppeling leerdoelen

12. De letterlijke betekenis van ‘kalief’ geven;

13. Het begrip ‘kalifaat’ toelichten aan de hand van verschillende concrete voorbeelden van kaliefen en kalifaten.

14. Aan de hand van een voorbeeld het begrip ‘kalifaat’ in verband brengen met de betekenis van het begrip 'jihadisme'. 

15. Het inhoudelijke verschil uitleggen tussen soennieten en sji’ieten specifiek als het gaat om ‘rechtgeleide kaliefen’ en erfopvolging. 

16. De verspreiding van de islam onder verschillende islamitische dynastieën uiteen te zetten.

Terugkoppeling leerdoelen

17. Aan de hand van voorbeelden onder woorden brengen waarom moslims in de middeleeuwen vanuit de islam gemotiveerd waren zich te verdiepen in de wetenschap en in filosofie.

18. Op een kaart aanwijzen tot waar in zowel de 8e als in de 17e eeuw de opmars van de islam in Europa is gekomen.

Volgende les

Geloven in de islam en de profeet