19.1 bouw van pezen en spieren

H19 SPORT
1 / 27
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

In deze les zitten 27 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

H19 SPORT

Slide 1 - Tekstslide

19.1
Bouw van pezen en spieren
(alleen SE stof)

Slide 2 - Tekstslide

Bouw van gewrichten
Botten/ Spieren

Pezen=
verbinding bot en spier

Banden (ligament)=
verbinding bot en bot

Slide 3 - Tekstslide

Een pees bestaat uit:
A
Botweefsel
B
Spierweefsel
C
Bindweefsel
D
Kraakbeenweefsel

Slide 4 - Quizvraag

Wat is de functie van een pees?
A
Beschermt de spier tegen beschadiging
B
Zorgt dat de spier niet uit elkaar valt
C
Aanspannen en ontspannen van de spier
D
Houdt de spier aan het bot vast

Slide 5 - Quizvraag

Slide 6 - Video

Bouw van pezen
Pezen bestaan voornamelijk uit bindweefselcellen (fibroblasten) omgeven door veel tussencelstof: collageen (gemaakt door fibroblasten).

 

Slide 7 - Tekstslide

Slide 8 - Tekstslide

Spieren zitten dus met PEZEN aan botten vast.

Een PEES is:
  • wit van kleur
  • stevig en taai
  • flexibel (buigzaam)
  • maar niet elastisch (uitrekbaar)
  • slecht doorbloedt en geneest dus langzaam

Slide 9 - Tekstslide

Bindweefsel: cellen met tussencelstof
collageen, elastine en hyaluronzuur
(tussencelstof met elastische vezels)
collageen, lijmstof
collageen, kalk
nauwelijks
tussencelstof
(stug, met veel kalk)

Slide 10 - Tekstslide

   Fibroblasten - 
   gap junctions
Om toch ‘informatie’ te kunnen uitwisselen (in de vorm van ionen/ secundaire boodschappers) staan deze cellen met eiwitkanalen – gap junctions – met elkaar in contact.

De cellen van bindweefsel zijn door hun tussencelstof verder van elkaar verwijderd dan andere celtypes.

Slide 11 - Tekstslide

Soorten spieren
Skeletspieren

Gladde spieren

Hartspieren

Slide 12 - Tekstslide

Bouw skeletspieren
Spiervezel is opgebouwd uit samengesmolten spiercellen. Deze cellen hebben meerdere kernen.
BINAS 90C

Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Tekstslide

Rangschik van klein naar groot....
A
myosinemolecuul - spiervezel - spierfibril - spierbundel - spier
B
myosinemolecuul - spierfibril - spiervezel - spierbundel - spier
C
myosinemolecuul - spierfibril - spierbundel - spiervezel - spier
D
myosinemolecuul - spierbundel- spiervezel - spierfibril - spier

Slide 15 - Quizvraag

Bouw van skeletspieren
Elke spiervezel bevat contractiele filamenten:
actine en myosine
Deze filamenten kunnen langs elkaar glijden waarbij de
spiervezel korter en dikker wordt.
De filamenten kunnen NIET uit elkaar glijden, alleen
uit elkaar getrokken worden.



BINAS 90C

Slide 16 - Tekstslide

Het deel tussen twee Z-lijnen (membranen) heet een sarcomeer;  de kleinste eenheid van een spiervezel die kan samentrekken

  • lichte I-banden
  • donkere A-banden

Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Link

Skeletspieren
  • Dwarsgestreept spierweefsel
  • Zitten met pezen vast aan je botten
  • Onder controle van de wil = bewust
  • Werkt snel, maar is snel vermoeid
  • Type I en type II spiervezels (type is afh. van functie spier)
  • Werken vaak samen: antagonisten/ antagonistisch paar

BINAS 90B

Slide 19 - Tekstslide

Gladde spieren
  • Geen strakke rangschikking van de fibrillen
  • Geen vergroeiing of onderlinge verbindingen
  • Vaak twee lagen met andere oriëntatie (kring- en lengtespieren)
  • Niet bewust - reageren op prikkels van autonoom zenuwstelsel
  • Werken langzamer maar zijn onvermoeibaar
  • Bloedvaten, bronchiën, maag, darmen, baarmoeder en blaas

Slide 20 - Tekstslide

Hartspieren
  • Dwarsgestreept spierweefsel met vertakkingen. 
  • Via Gap-junctions verbonden (netstructuur) waardoor gecoördineerde samentrekking kan plaatsvinden.
  • Onbewust.
  • Onvermoeibaar.

Slide 21 - Tekstslide

Wat geven de
cijfers aan?
A
1-Dwarsgestreept 2-Hartspier 3-Gladde spieren
B
1-Hartspier 2-Gladde spieren 3-Dwarsgestreept
C
1-Gladde spieren 2-Dwarsgestreept 3-Hartspier
D
1-Hartspier 2-Dwarsgestreept 3-Gladde spieren

Slide 22 - Quizvraag

Gecoördineerd samentrekken
Impulsoverdracht in een spier vindt plaats in een neuromusculaire synaps (= motorisch eindplaatje). 
Spiervezels verbonden met hetzelfde motorische axon vormen een motorische eenheid:
zij trekken tegelijk samen.

Slide 23 - Tekstslide

In dwarsgestreept spierweefsel vormt een groep spiervezels samen met een zenuwcel een motorische eenheid. Enkele beweringen over dwarsgestreept spierweefsel zijn:
1 In een spier die zich in het lichaam gedeeltelijk samentrekt, zijn alle spiervezels gedeeltelijk
samengetrokken.
2 Een spiervezel die ontspannen is, verbruikt geen energie.
3 Een motorische eenheid heeft als geheel een prikkeldrempel.

Welke van deze beweringen is of welke zijn juist?
A
alleen 1
B
1 en 2
C
alleen 3
D
2 en 3

Slide 24 - Quizvraag

Welke skeletspieren hebben de minste spiervezels per motorisch eenheid?

TIP: Bedenk wat de relatie is tussen het aantal spiervezels per motorische eenheid en de mate van fijne motoriek.
A
armspieren
B
beenspieren
C
tussenribspieren
D
vingerspieren

Slide 25 - Quizvraag

De motorische eenheid (motor unit) bestaat uit het axon van één motorneuron en alle spiervezels die door dit axon worden geïnnerveerd. Een spiervezel wordt altijd maar door één motorneuron geïnnerveerd, dus als deze verbinding wordt verbroken, kun je de spier niet meer gebruiken.
 

FIJNE motoriek: veel motorische eenheden + weinig spiervezels per motorische eenheid in de spier.
GROVE motoriek: weinig motorische eenheden + veel spiervezels per motorische eenheid in de spier.

Slide 26 - Tekstslide

Huiswerk
Bestudeer 19.1 en 
maak opdracht 1 t/m 7

Slide 27 - Tekstslide