Slavenhaler - Rob Ruggenberg

• Nederlands
• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 1-4

Introductie

Slavenhaler - Rob Ruggenberg

Instructies

In de bijlage vind je een docentenhandleiding. Deze lessen zijn gemaakt in het teken van het 150 jaar afschaffen van slavernij. Leerlingen in het vmbo maken kennis met een jeugdboek en tegelijkertijd leren ze over het slavernijverleden van Nederland.

Instructies

BG Slavenhaler - docentenhandleiding (2).docx

Slavenhaler                                    Rob Ruggenberg

met lesplan

Ons Slavernijverleden is een thema waar we dit jaar - Herdenkingsjaar Slavernijverleden - niet omheen kunnen. In de Nederlandse literatuur zijn verschillende boeken geschreven die hier hun licht op laten schijnen.

Docent Nederlands Annelieke Megens koos een aantal boeken uit die én een mooie ingang tot het thema hebben én die aansluiting vinden bij de leerlingen - VMBO en onderbouw havo. Bij elke les vind je bij de instellingen een uitgebreide docentenhandleiding (lesplan). 

Het boek is ook al e-boek in de bibliotheek.

Hoe werkt deze les?

Je kunt deze les integraal geven, je kunt ook onderdelen eruit gebruiken. De thema's worden geïllustreerd met fragmenten uit de collectie van Beeld & Geluid Onderwijs. Weet je niet hoe dat werkt? Kijk dan de korte handzame tutorials.

Slavenhaler 

*

Rob Ruggenberg

 

Een zoektocht naar je enig overgebleven familielid 

Bekijk het fragment van Roué Verveer op zoek naar zijn voorouders

bron: De Slavernij - NPS/NTR - 2011

Wat kun je verwachten?

De schrijver vindt schelpjes op het strand. Het blijkt dat de Nederlanders deze vroeger gebruikten om tot slaafgemaakten mee te kopen.

Schelpjes in ruil voor een mensenleven?? 

De schrijver Rob Ruggenberg schrijft hier een spannend boek over. Wij gaan op zoek naar het verleden.

Fragment: handel in slaven?

bron: Welkom in de Gouden Eeuw - NPS/NTR - 2013

Slide bevat link naar fragment waarin Dorien van de talkshow Welkom in de Gouden Eeuw Willem Barentsz en Jacob Van Heemskerck op bezoek heeft en hen ondervraagt over slavenhandel. Daarna een kort sketch.

Waar gaat het boek over?

Wanneer Tyn erachter komt dat hij een halfzusje heeft gaat hij op zoek naar haar. Het is 1637 en Tyn moet naar de Goudkust in Afrika. Ooba, zijn zusje woont hier maar is niet gelukkig in haar dorp. 

Tyn komt met Ooba op een slavenschip terecht en beleeft hier een erg stormachtige reis.

Gelukkig bereiken ze de kust van Brazilië waar Nederland een kolonie heeft. Maar of ze daar nu zo goed ontvangen worden?

Rivier Pra

Door welke land stroomt deze rivier?

Hoe lang is deze rivier?

Slavenkust

Waarom waren de rivieren en de zee voor de Nederlanders zo belangrijk?

De Nederlanders gingen op zoek naar een plaats waar ze eenvoudig in slaven konden handelen. Ze hadden hier gemakkelijke verbindingen voor nodig. Tyn, de hoofdpersoon uit het boek, begint hier met zijn zoektocht.

Factorijen

Bekijk hier het fragment over de factorijen.

bron: Klokhuis VOC en WIC - NTR - 2023

Slide bevat link naar fragment van het Klokhuis over de VOC en WIC - en de  handelsposten - factorijen

C

Tyn vindt zijn zus, Ooba op de slavenmarkt. Ooba heeft dezelfde vader als Tyn. 

De stam waarin ze opgegroeid is, heeft haar nooit geaccepteerd. Zij willen van haar af.

Waarom valt Ooba zo op binnen de stam?

In het eerste deel lees je dat Ooba in een vijandige stam terechtkomt. West- Afrika bestond uit heel veel verschillende stammen, die een hekel aan elkaar hadden. Waarom kwam dit de Nederlanders goed uit?

De Nederlanders kiezen altijd gezonde slaafgemaakten die jonger zijn dan 35. Door de dreiging van heel slecht weer moet de slavenhaler haast maken. Hij heeft geen tijd om op de markt de juiste mensen te zoeken. 

Bekijk hier hoe de slavenhandel in Afrika al bestond.

bron: De Slavernij - NPS/NTR - 2011

Slide bevat Montage-fragment waarin wordt verteld hoe de slavenhandel in Afrika al bestond vóórdat de Europeanen kwamen en hoe iemand eigenlijk tot slaaf gemaakt werd.

Voorbereiding

Tyn helpt bij het aan boord brengen van de tot slaafgemaakten. De zeereis kan beginnen.

De zeereis

Slaven werden vervoerd alsof ze goederen waren. Een kostbare lading dus proberen zoveel als mogelijk te vervoeren.

Bekijk hier het fragment over hoe de overtocht van Afrika naar Suriname voor een slaaf was.

bron: De Slavernij - NPS/NTR - 2011

Slide bevat fragment over de overtocht van Afrika naar Suriname en wat een hel deze overtocht was voor de slaven.

Aankomst in Brazilië

Waarom gaat de slavenhaler van Amsterdam naar de slavenkust, van de slavenkust naar Brazilië en vanuit Brazilië naar Amsterdam?

Hint

Het ruim van het schip is altijd gevuld...

In de Gouden Eeuw is Nederland een van de rijkste landen ter wereld. Kun je dat nu uitleggen?

Bekijk hier Recife in Brazilië

bron: De wereld van Boudewijn Buch - Vara - 1995

Slide  bevat link naar fragment met Boudewijn Buch die op Recife is in Brazilië en de nog steeds zichtbare invloeden van de Nederlanders destijds in dat gebied laat zien. Én wat martelwerktuigen in een museum.

G

Tyn wil graag zijn zusje meenemen. Johan-Maurits heeft haar gekocht voor het werk in zijn keuken. Johan-Maurits lacht Tyn uit en vindt dat hij haar zo snel mogelijk moet vergeten. Zij kan onmogelijk zijn zusje zijn.

Maurits verdiende goed aan de slavenhandel. Met de winst liet hij in Den Haag een prachtig huis bouwen. Dit huis noemen wij nu Het Mauritshuis.

Bekijk hier het fragment over het Mauritshuis in Den Haag 

bron: 1vandaag - AVRO/TROS - 2018

Hoe is het Mauritshuis in Den Haag bekostigd? Bekijk het hier

Bron: de wereld van Boudewijn Buch - Vara - 1995

Fragment 1: Boudewijn Buch vertelt van welk geld het Mauritshuis gebouwd is (van de verdiensten op de slavernijen in Brazilië)

Fragment 2: Het was Johan Maurits die de slavenhandel in Brazilië voor de Nederlanders introduceerde.

Palmares

Gelukkig is er hoop. 

In Brazilië is er ook een vrijstaat waar ontsnapte tot slaafgemaakten veilig zijn: Palmares.

als fragment het gevonden wordt, dan verwerkingsvraag over palmares

Verwerkingsopdrachten

Wat zegt een woord?

Het boek is uit 2007 en hierin wordt het woord 'neger' heel vaak gebruikt .

Ga eens in een groepje een discussie voeren. Vind je dat dit echt niet meer kan? En waarom niet? Wat zou de oplossing zijn?

Of zie je het probleem niet zo? Waarom vind je dat het in dit boek geen probleem is? Wat voor redenen heb je voor deze mening.

Een iemand uit het groepje vertelt aan de klas wat jullie als groepje vonden.

Komt Fragment https://www.beeldengeluidopschool.nl/#/details/program/urn:vme:default:program:2102212220346012331 (vanaf 1.07)

Stop motion

Je krijgt van je docent te horen welk fragment jullie als groepje gaan bewerken. Je gaat een stop-motion filmpje maken. Je houdt tijdens het maken van deze opdracht een logboek bij zodat je docent kan zien wat jullie gedaan hebben.

Verdeel de taken.

Er moet een verhaallijn komen.

Welke materialen of rekwisieten zijn hiervoor nodig?

Wie brengt deze materialen of rekwisieten mee?

Waar en wanneer ga je het filmpje maken?

Wie is er verantwoordelijk voor het logboek?

Wanneer lever je de opdracht in?

Bekijk hier Het Klokhuis waarin je leert hoe je dit doet

bron: Het klokhuis - NTR - 2011

Fragment uit het Klokhuis waarin je leert hoe je een stopmotion filmpje maakt.

Schrijf drie dingen op die je in deze les hebt geleerd.

Bedenk drie dingen waar je nu graag meer over zou willen weten.

Het vervolg

Hopelijk heb je nu een goede indruk van het boek. 

Loop eens binnen in een bibliotheek of de mediatheek van je eigen school en leen een boek met dit onderwerp.

We proberen bij Beeld & Geluid aan te sluiten bij het curriculum en bij de behoeftes van docenten. Om deze reden zijn we benieuwd naar jullie mening. Heb jij deze les gegeven en wil je ons helpen met feedback? 

Mail dan naar: [e-mail]

Beantwoord graag de volgende vragen:

 

1. Welk cijfer van 1-10 zou jij deze les geven? 

2. Ontbrak er wat aan de les? Zo ja wat? 

3. Welke onderwerpen zou jij graag belicht zien in een les van Beeld & Geluid? 

Voor de docent... Wat vond jij van deze les? 

Fragmentenlijst 

Bekijk alle fragmenten gebruikt in deze les in de fragementenlijst: