6.5 Kerk en staat

• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

§6.5 Godsdienst, politiek en rechtspraak

Leerdoel

Je kan:

• De scheiding tussen kerk en staat uitleggen
• Uitleggen wat ketterij is
• Een omschrijving geven van de rechtspraak in de middeleeuwen

De paus aan de macht

Tot ongeveer 1300:

• God wilde één heerser op aarde: de paus
• Vorsten moesten hem dankbaar zijn
• De paus had het laatste woord

En vorsten dan?

Vorsten wilden meer macht

Vorsten vonden: "De kerk bemoeit zich met het geloof en de vorst met de staat"

oftewel scheiding tussen kerk en staat

Ketterijen

en inquisitie

95% van Europa was christen

Mensen uitten woede in ketterijen: meningen die niet mogen van de kerk

De kerkelijke rechtbank (inquisitie) moest dit oplossen

van het Latijn: inquisitio = onderzoek

Het verbranden van de voeten tot er geen vlees meer over is.

Iemand dwingen (te veel) water te drinken. Deze persoon zou kunnen verdrinken.

Iemand ophangen aan zijn armen achter zijn rug. Hierdoor schieten je schouders uit de kom en kan je moeilijk ademen.

De voorzitter van de inquisitie (op de stoel) met zijn hulpje (staand).

De secretaris die alle bekentenissen opschrijft. 

De toezichthouder van de stad die kijkt of alles gaat zoals het hoort.

De beulen (mensen die martelen).

We zijn in een donkere kelder onder de grond. Waarom is dat denk je?

De beulen hebben maskers op. Waarom was dat denk je?

Waarom was een bekentenis van iemand die gemarteld werd vaak niet betrouwbaar?

Hoofdklem: Het hoofd van de veroordeelde werd in de klem geplaatst. Nadien draaide de beul aan de schroef en werd er steeds meer en meer druk uitgeoefend op de schedel van het slachtoffer. Eerst sloegen de tanden stuk op de kaken en nadien sprongen de ogen uit de oogkassen. Als een slachtoffer levend vrijgelaten werd, liep deze vaak permanente schade op aan kaken, hersens of ogen.

Peer: Een peervormige ijzeren bal werd in de mond van het slachtoffer gestoken. Deze was verbonden met een ijzeren stang, waar aan gedraaid kon worden. Als dit gebeurde opende de peer zich in drie of vier delen. Hierdoor werd de mondholte tot het uiterste opengerekt en de kaakt verbrijzeld, waardoor het slachtoffer nooit meer duidelijk kon spreken.

Tongtang: Met een speciale tang werd de tong van het slachtoffer in een snelle beweging uitgerukt, waarna de persoon nooit meer kan praten of liegen.

Rektafel: Deze tafel was niet dodelijk, maar was een van de pijnlijkste martelmethoden. Het slachtoffer moest op een tafel gaan liggen en werd aan handen en voeten vastgemaakt. Met een rad werden armen en benen langzaam uit elkaar getrokken.

Duimschroef: Te vergelijken met een kleine bankschroef die gebruikt werd om vingers en tenen te breken. Soortgelijk apparaat werd ook voor medische doeleinden gebruikt. Namelijk het rechtzetten van vingers bij gewonde soldaten.

Waterdruppel: Dit was een pijnlijke, langdradige straf. De veroordeelde werd met het hoofd onder een tube geplaatst waar continu een druppel koud water uit kwam. Na een tijd word je hier helemaal gek van.

In de Romeinse tijd

• Overal hetzelfde recht
  

• Iedereen gelijk voor de wet

• Eén soort rechtbank

In de middeleeuwen

• Verschillende regels

• Niet gelijk voor de wet

• Twee soorten rechtbanken: de gewone en de inquisitie (kerkelijk)

Filmpje

Ketterij en inquisitie: heksenjachten

Hoger, beter, mooier

• Om hun God te eren bouwden ze grote kerken (ook om rijkdom laten zien)
• Ook konden ze zo laten zien hoe rijk de stad was.
• Geld hiervoor kwam van het volk

Kerkenbouw

Na 1000 worden overal in Europa kerken gebouwd.

Bouwstijl: Romaans

Kenmerken Romaanse bouwstijl

• kleine ramen
• dikke muren
• rond plafond of koepel

Gotische kerken

Na 1200 nieuwe bouwstijl: Gotiek

Kenmerken

- grote hoge ramen

- spitse bogen

- glas in lood ramen

Leerdoel

Je kan:

• De scheiding tussen kerk en staat uitleggen
• Uitleggen wat ketterij is
• Een omschrijving geven van de rechtspraak in de middeleeuwen