H2.1 & 2.2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 3: Steden

7 Nederland: land zonder een echt grote stad

§2.1 Leven in de grote stad

Megastad, wereldstad en hoofdstad

• voorbeelden
• kenmerken
•  Leven in zo een stad
• verschil met de andere soorten steden

Leerdoelen

1. Je weet welke vier kenmerken een stad heeft.

2. Je begrijpt het verschil tussen een megastad en een wereldstad.

3. Je kunt beschrijven hoe het leven in een megastad verschilt van dat in een wereldstad.

Wat is een stad?

Een stad heeft vier kenmerken:

• Een bepaald, per land verschillend, aantal inwoners;
• Dicht bebouwd in vergelijking met het omringde gebied;
• Een beroepsbevolking die vrijwel uitsluitend werkt in de secundaire en tertiaire sector;
• Een groot aantal voorzieningen (winkels, werk onderwijs, bestuur) voor het gebied rond de stad.

Steden kun je indelen in drie soorten:

1. Een megastad;
2. Een wereldstad;
3. Een hoofdstad.

Secundaire sector = werken in fabrieken.

Tertiaire sector = werken bij bedrijven die uit zijn op winst, bijv. een kapper, winkel.

Wereldstad

Megastad

Hoofdstad

* bestuurscentrum van het land

* 10 mln inwoners

*geen grote rol in de wereld

* groot

* belangrijk op wereldniveau

Drie soorten steden in de wereld

• Hoofdstad: bestuurscentrum van het land.
• Megastad: 10 mln inwoners, geen grote rol in de wereld.
• Wereldstad: groot, belangrijk op wereldniveau op gebied van economie, cultuur en politiek.

De invloed van de global city groeit

• Global cities (wereldsteden) zijn steden die de belangrijkste knooppunten vormen in het stedelijk netwerk, bijvoorbeeld: New York, Tokyo en Londen.
  

• BBP van New York is groter dan dat van Rusland of India, in Tokyo wonen net zoveel mensen als in heel Peru en Londen telt meer internationale kantoren en banken dan Canada.

• De burgemeesters van de global cities zitten vaak bij een om probelen van hun stad te bespreken, bijvoorbeeld over: verkeer, luchtvervuiling, migranten, klimaatverandering etc.

• Welke stad staat in Europa en in de wereld aan de top?
• London
• Hoe komt het dat deze positie aan de top onder druk staat?
• Door Brexit

§2 De spreiding van wereldsteden

Leerdoelen 

• Je kent de factoren die de ligging van steden beïnvloeden.
  
• Je begrijpt het verschil in verstedelijkingstempo tussen rijke en arme landen.
  
• Je kunt het verband tussen verstedelijkingsgraad, verstedelijkingstempo en welvaart uitleggen.

vraag

Welk verschil zie je tussen de ligging van steden in de rijke en arme delen van de wereld?

antwoord

In rijke delen van de wereld zijn steden meer verspreid over land.

Stedelijk netwerk

Een groep van steden in een land die onderling op tal van terreinen verbonden zijn.

Hoe is de spreiding van grote steden?

Veel ontwikkelingslanden hebben vaak één megastad, een primate city. 

Een primate city is veel groter dan de tweede stad van het land.

• Bijvoorbeeld: Bangkok in Thailand 
  

(8 miljoen inwoners) is 16 keer zo groot als de tweede stad van Thailand (270.000 inwoners). 

Leven in een megastad

Voordeel

- Er is hier werk;

- Grotere kans op goed onderwijs;

- Kans op een beter leven in de stad groter dan op het platteland.

Nadeel

- Als je arm bent woon je in krottenwijken;

- Veel afval en ziektes.

arm land

Aan de slag

• Weektaak 
• nakijken?

Expertgroepen

• Spreiding van steden 
• Hoe verandert het stedelijk patroon

Spreiding steden verklaren (1)

Kenmerken van het gebied (absolute ligging)

• vlakke vruchtbare gebieden
• kruispunten handelswegen
• vindplaats grondstoffen

Spreiding steden verklaren (2)

Kenmerken t.o.v. andere plaatsen (relatieve ligging), zoals:

• midden in het land, of juist aan de kust
• goede verbindingen met andere steden
• Brussel 'spin in het web'

Spreiding steden verklaren (3)

• Steden door koloniale verleden liggen meestal aan de kust
• Rol steden aan de kust? Exporthaven naar moederhaven
• Later trokken mensen van het platteland naar deze steden waardoor sommige steden uitgroeiden tot megasteden

https:

verstedelijkingsgraad

verstedelijkingstempo

vestigingsoverschot

Hoe verandert het stedelijk patroon?

• Aan de verstedelijkingsgraad kan je zien welk percentage van de bevolking van een land in steden woont.
  

• Het verstedelijkingstempo is het percentage waarmee de verstedelijkingsgraad jaarlijks toeneemt. --> In ontwikkelingslanden vaak hoog. Vanaf 1970 trekken hier miljoenen mensen van het platteland naar de stad (verstedelijking), in bijv. Afrika en Azië. Veel jonge gezinnen trekken naar de stad en stichten een gezin, met als gevolg dat er in deze steden een groot vestigingsoverschot is. 

• De natuurlijke groei is de voornaamste reden dat de stadsbevolking in ontwikkelingslanden zo snel groeit. 

Megastad

Wereldstad

Hoofdstad

Hier wonen meer dan 10 miljoen mensen.

Liggen grotendeels in Azië. 

Veel inwoners en veel invloed op de wereld.

New York, Tokyo, Londen. 

Hier zit vaak de regering.

Amsterdam.

Global cities

Verstedelijkingsgraad
Verstedelijkingstempo
Vestigingsoverschot

Er komen meer mensen in een plek wonen dan er vertrekken.

Het percentage mensen in een land dat in een stad woont.

Percentage waarmee het aantal bewoners van steden jaarlijks toeneemt.

Lees de leertekst door en geef in je schrift antwoord op de 3 leerdoelen.

1. Wat zijn de factoren die de ligging van steden beïnvloeden?

2. Wat is het verschil in verstedelijkingstempo tussen rijke         en arme landen?

3. Wat is het verband tussen verstedelijkingsgraad,             verstedelijkingstempo en welvaart?

Verstedelijkingsgraad
Verstedelijkingstempo
Vestigingsoverschot

Er komen meer mensen in een plek wonen dan er vertrekken.

Het percentage mensen in een land dat in een stad woont.

Percentage waarmee het aantal bewoners van steden jaarlijks toeneemt.