Hunebedden & uitvindingen uit de Prehistorie

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5-8

Prehistorie: hunebedden

Overzicht van de lessen

- Hunebedden 

- Techniek van dieren

- Bekende uitvindingen

- Uitvindingen van de toekomst

Doel van deze les:

Aan het eind van de les kun je wat vertellen over deze begrippen:

- IJstijd

- Toendra

- Hunebed

De jagers/verzamelaars/boeren leefden in de steentijd. Hoe heet de tijd voor de steentijd?

1. Bronstijd
2. IJzertijd
3. IJstijd
4. Oertijd

IJstijd 

Toendra

- Gebied

- Woestijn of poolgebied

- Geen bomen

- Mossen, struiken en gras

Hunebedden

• Héééél lang geleden in Nederland
• De eerste boeren 
• Drenthe

Hunnebedden zijn al heel oud. Ze komen voor in Nederland; in het gedeelte dat Drenthe heet. Hunebedden komen uit de tijd van de eerste boeren. Zij waren de eerste mensen die een vaste plek kozen om te wonen. Hiervoor trokken de groepen rond. Deze tijd is heel erg lang geleden. Wij weten dit omdat er XX

Hoe leefden de hunebedbouwers?

De hunebedbouwers waren een van de eerste groepen mensen die wel een vaste plek kozen om te wonen. Ze woonden bij elkaar in kleine dorpjes. Hun huizen maakten ze van hout en leem. Ze maakten potten van klei om voorraden in te bewaren. Deze poten gaven ze ook aan de overleden mensen mee in hun graf, omdat ze dachten dat de overledene dit nodig hadden voor het leven na de dood. 

Jagers-verzamelaars..

Boeren..

Maak de zin af

zochten eten in de natuur.

verbouwden zelf hun voedsel.

hadden een vaste woonplaats.

hadden geen vaste woonplaats.

maken wapens en gereedschap van botten en stenen.

maken van aardewerk(potten,pannen), huizen bouwen van leem, gereedschap van brons 

Maar wat is nou een hunebed en hoe werd het gemaakt?

Een hunebedsteen is héél zwaar, en kun je niet alleen optillen. Hoe zouden de boeren van vroeger de hunebedden hebben gebouwd? 

Wat is een hunebed eigenlijk?

1. Een hut
2. Een grafkamer
3. Een huis waar mensen vroeger in woonden
4. Een begrafenis

Waar vind je de meeste hunebedden?

1. Friesland
2. Limburg
3. Zeeland
4. Drenthe

Hunebedden

In Drenthe en Groningen staan de oudste gebouwen van Nederland: hunebedden. Een hunebed is een stenen begraafplaats. Ze zijn meer dan 5000 jaar oud! Archeologen hebben veel opgravingen gedaan bij hunebedden. Daardoor zijn we steeds meer te weten gekomen over hunebedden.

Hunebedden zijn gemaakt van enorme stenen. 

Lang voor de tijd van de hunebedbouwers was de helft van Nederland helemaal bedekt met ijs. 

Die tijd noemen we de IJstijd.

Het was op de hele wereld heel erg koud. Het ijs op de Noordpool werd langzaam naar het Zuiden geduwd. Het schoof over Zweden, over Noorwegen, over Denemarken en toen ook over Nederland. Stenen die het ijs onderweg tegenkwam, zijn in het ijs mee naar Nederland gekomen. Toen het ijs weer smolt, zijn de stenen blijven liggen. Dat zijn de grote stenen waarmee de hunebedden zijn gebouwd. We noemen die stenen daarom ook wel zwerfkeien: ze zijn vanuit het Noorden helemaal hierheen gezworven.

De hunebedbouwers waren een van de eerste groepen mensen die wel een vaste plek kozen om te wonen. Ze woonden bij elkaar in kleine dorpjes. Hun huizen maakten ze van hout, leem en stro. Rondom hun huis verbouwden ze erwten, linzen en graan. Ze aten ook vlees. En de geiten zorgden voor de melk. Als er een belangrijk iemand uit het dorp overleed, werd hij vlakbij het dorp begraven: in een hunebed!

Er zijn nu in Nederland nog iets meer dan vijftig hunebedden. Niet één hunebed is helemaal compleet.

Deze pot komt uit de tijd van de Hunebedbouwers. Zij gebruikten zulke potten heel veel, bijvoorbeeld om eten in te bewaren. De pot lijkt een beetje op een trechter. Daarom noemen we de hunebedbouwers ook wel het 'Trechterbekervolk'.

Hoe de hunebedbouwers de stenen van de grond kregen en zelfs stapelden weten we niet precies. Machines waren er nog niet en de grootste stenen wegen wel 20.000 kilo!

Johan Picardt

- Bekende schrijver uit de 17e eeuw

- Probeerde te bedenken hoe de hunebedden kwamen waar ze zijn

- 'huynen' uit Scandinavië

Niemand begreep hoe de loodzware stenen versleept en omhoog getild waren. Wie had dit gedaan dachten ze?

1. De koning
2. Machines
3. Een reus
4. De keizer

Hoe komt het dat er meer bekend is over de mensen in een hunebed?

1. Omdat ze spullen hebben gevonden
2. Omdat ze botten hebben gevonden
3. Omdat ze tekeningen hebben gevonden
4. Omdat ze stenen hebben gevonden

Hoe zijn de stenen van hunebedden in Nederland gekomen?

1. Doordat de grond steeds lager werd
2. Doordat de grond steeds hoger werd
3. Door de steentijd
4. Door de ijstijd

Werkblad! 

In tweetallen 

Knip uit 

Plak op een leeg blaadje 

Weet jij wat de goede volgorde is? 

Hunebed bouwen

We gaan zelf een hunebed bouwen...

Vuur

Vuur was belangrijk omdat het je warm hield en je eten kon koken. Het zorgde ook voor licht en hielp je om dieren af te schrikken. Zo konden mensen beter overleven in de kou.

Steen gereedschap

Mensen maakten werktuigen van steen, zoals bijlen en speren, om te jagen en dingen te bouwen. Dit hielp hen om eten te krijgen en zichzelf te beschermen. Het was de eerste stap in het maken van nuttige spullen.

Het wiel

Het wiel werd eerst gebruikt om potten te maken, maar later ook voor het vervoeren van spullen. Het maakte het makkelijker om dingen van de ene plek naar de andere te brengen. Dit hielp mensen om handel te drijven en nieuwe plekken te bereiken.

Potten maken

Mensen leerden potten maken om eten in te bewaren en water mee te dragen. Dit was handig om dingen langer goed te houden. Het zorgde ervoor dat mensen zich beter konden vestigen op één plek.

Dieren temmen

Mensen leerden dieren zoals honden en schapen te verzorgen. Dit gaf hen vlees, melk, en hulp bij het werk. Dieren hielpen de mensen om hun leven makkelijker en beter te maken

Later vond men ook nog de ploeg uit, hiermee konden ze het land makkelijk bewerken en dingen op verbouwen zoals mais en tarwe. 

Doel van deze les:

Aan het eind van de les kun je wat vertellen over deze begrippen:

- IJstijd

- Toendra

- Hunebed

Vertel wat over de ijstijd, toendra en een hunebed