Hoofdstuk 7.3

Karakteristieke groepen

Hoofdstuk 7.3

Leerdoelen

• Ik weet wat karakteristieke groepen zijn.
• Ik kan een systematische naam en structuurformule geven van halogenen.
• Ik kan een systematische naam en structuurformule geven van alkanolen.

Systematische naamgeving

Karakteristieke groepen

Een karakteristieke groep is een atoom (geen C of H) of een groep atomen in een koolstofverbinding. De karakteristieke groep geeft de verbinding een kenmerkende eigenschap. 

Je moet er 2 kennen: 

Halogeenalkanen	Alkanolen
~F, ~I, ~Cl, ~Br

7.1 Koolstofverbindingen

• Moleculen van koolwaterstoffen geef je meestal weer als structuurformule
• Bij het tekenen moet je rekening houden met de                                       covalentie: hoeveel bindingen een atoom kan maken.

1	H, F, Cl, Br, I
2	O, S
3	N, P
4	C

Halogeenalkanen

halogeen?

Halogenen

F	Fluor
Cl	Chloor
I	Jood
Br	Broom

halogeenverbinding

Halogeenalkaan = alkaan met op minimaal één plek een halogeen (Cl, F, I, Br) in plaats van een waterstof.
Naam: halogeen altijd als voorvoegsel

1. langste: 1 C dus methaan

2. geen c=c

3. er zit een Broom aan de C

4. naam = broommethaan

halogeenverbinding

Halogeen zit in een koolwaterstof, op de plek van een ‘H’ atoom, naam: halogeen altijd als voorvoegsel

- vormen altijd een zijgroep

- naamgeving net als bij ethyl- en methylgroepen (nummers en alfabetische volgorde)

naam ? (denk aan
di, tri en lokatie!)

tip

1. langste keten (meth, eth, prop, but, ...)
2. hoeveel Cl (di, tri, ...)
3. op welke C's zit een Cl (geef alle lokaties)

naamgeving halogeenalkanen

2,2-dichloorpropaan

1,1,1,2-tetrachloorethaan

Alkanolen

Alkanolen = koolwaterstof met op minimaal één plek een alcoholgroep (-OH) in plaats van een waterstofatoom.
Naam: -ol als achtervoegsel. 

1. langste: 2 C dus ethaan

2. geen c=c

3. er zit een -OH aan de C

4. naam = ethanol

Alkanolen

Alkanolen = koolwaterstof met op minimaal één plek een alcoholgroep (-OH) in plaats van een waterstofatoom.
Naam: -ol als achtervoegsel. 

Bij meer dan 2 C's geven we ook aan waar de -OH groep zit: propaan-2-ol.

Karakteristieke groepen

Halogeenalkanen	Alkanolen
~F, ~I, ~Cl, ~Br
Voorvoegsel Fluor, Jood, chloor of broom met locatie (aan welke C?)	Achtervoegsel -ol met locatie (cijfer aan welke C).

Leerdoelen

• Ik weet wat karakteristieke groepen zijn.
• Ik kan aan de hand van een structuurformule voorspellen of een stof hydrofiel of hydrofoob is. 

Hydrofiel & hydrofoob

Stoffen die goed oplosbaar zijn in H2O; zijn hydrofiel.

Stoffen die slecht oplosbaar zijn in H2O; zijn hydrofoob.
(fobie = angst;
"bang voor water")

Hydrofiel/hydrofoob

Heeft een molecuul een -OH of een -NH groep?

--> Hydrofiele stof; goed oplosbaar.

Wat is hydrofiel & hydrofoob?

• Hydrofiel: waterlievend
  

      --> Hydrofiele moleculen lossen goed op in   

        water. Bijvoorbeeld: alkanolen (= met -OH groep). 

• Hydrofoob: watervrezend                                                       ---> Hydrofobe moleculen lossen slecht op in water.
  Bijvoorbeeld: (halogeen)alkanen en alkenen. 

Tekst

Hydrofiel en hydrofoob mengen

• Hydrofiel mengt met hydrofiel
  
  
• Hydrofoob mengt met hydrofoob
  
  
• Hydrofoob mengt niet met hydrofiel 

Hydrofiel en hydrofoob mengen

• Emulgator: een combinatie van hydrofiele kop en hydrofobe staart.
  
  
  
• Afb. 7.28 hydrofobe staart gericht naar de olie en hydrofiele kop naar water. Hierdoor blijft de olie gemengd in het water.