Regeling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Welkom klas 4

Ben jij klaar voor deze les?

- Groene boekje + aantekeningenschrift,

- Kauwgom en snoep in de prullenbak,

- tas op de grond,

- GEEN LAPTOP op tafel?

   MOOI, dan kunnen wij beginnen.

 Regeling

Herhaling...
Alles over de werking van het zenuwstelsel 

en de rol van de zintuigen hierbij.

In de bundel Samenvatting BIO - Domein D

 Regeling

In deze lesson up-les wordt steeds een beetje informatie gegeven en daarna volgen er vragen.

Schrijf de informatie die je nog moeilijk vindt in jouw aantekeningenschrift.

Zenuwstelsel

Het zenuwstelsel verwerkt signalen die vanaf de zintuigen komen.

Bestaat uit 2 delen:

1. Centrale zenuwstelsel
   (hersenen en ruggenmerg)
2. Zenuwen

Grote hersenen

De grote hersenen spelen een rol bij bewuste waarnemingen en bewuste bewegingen.

Impulsen worden in de grote hersenen verwerkt.

Kleine hersenen

De kleine hersenen regelen de samenwerking van je spieren.   

De kleine hersenen zorgen dus voor coördinatie van bewegingen.

Hersenstam

De hersenstam bestuurt levensfuncties als hartslag, ademhaling en bloeddruk.

Reflexen worden geregeld door de hersenstam
 

Wat is het zenuwstelsel?

1. Het systeem dat verantwoordelijk is voor het reguleren van lichaamsfuncties
2. Het systeem dat signalen tussen hersenen en lichaam doorgeeft
3. Het systeem dat verantwoordelijk is voor de ademhaling
4. Het systeem dat voedingsstoffen door het lichaam transporteert

De blauwe lijnen in de afbeelding horen bij het centrale zenuwstelsel.

1. juist
2. onjuist

Welk onderdeel van het zenuwstelsel is geen onderdeel van het centraal zenuwstelsel

1. Ruggenmerg
2. Grote hersenen
3. Hersenstam
4. Zenuwen

In de afbeelding zijn de grote hersenen
van een mens getekend.
Zijn de grote hersenen een orgaan, een organenstelsel of een weefsel?

1. Een orgaan.
2. Een organenstelsel.
3. Een weefsel.

In de grote hersenen

1. Worden prikkels vanaf je zintuigen verwerkt
2. Worden impulsen vanaf je zintuigen verwerkt
3. Worden bewegingen op elkaar afgestemd
4. Zetten prikkels om in impulsen

De rol van zintuigen

Zintuigen vangen informatie uit je omgeving op.
Deze informatie noem je: prikkel

De rol van zintuigen

Zintuigen vangen
prikkels op.
Deze prikkels worden 
in de zintuigen 
omgezet in impulsen
die via de zenuwen naar de hersenen  
worden vervoerd.

Prikkel = informatie
uit de omgeving

Impuls = zwak 
elektrisch stroompje 

Sleep het zintuig naar het juiste orgaan.

oog

oor

tong

neus

huid

gehoorzintuig

licht- zintuig

smaak-zintuig

warmtezintuig

reuk-zintuig

tast-zintuig

pijn- zintuig

exit ticket:

pijnzintuig

druk zintuig

warmte zintuig

koude zintuig

tast zintuig

Zintuigen zijn..................

1. Informatie uit je omgeving, waarop een organisme kan reageren
2. Alles wat je doet om je omgeving te leren kennen: Kijken, luisteren, proeven, voelen, ruiken
3. Delen van organen die prikkels opvangen en omzetten in berichten voor de hersenen

Wat is geen zintuig?

1. Horen
2. Zien
3. Voelen
4. Praten

Wat vangen de zintuigcellen in je zintuigen op?

1. Impulsen
2. Zenuwen
3. Prikkels
4. Licht

Zintuigen

Prikkels

Licht zintuig

Gehoor zintuig

Reuk zintuig

Smaak zintuig

Warmte zintuig

Muziek

Vieze sokken

Vuurwerk

Een schouderklopje

Snoep dat op tafel ligt

Impulsverwerking in de hersenen

Voorbeeld:
Emma staat onder de douche. Ze vindt het koud en zet de kraan warmer.

Prikkel voor zintuigen in de huid = kou
Zintuig huid maakt impuls -->
via zenuwen --> ruggenmerg
--> hersenen -->
Emma wordt zich bewust van de kou.

In de hersenen: nieuwe impulsen ontstaan --> zenuwen --> spieren.
Emma draait de kraan warmer.

Wat is een impuls?

1. Een invloed uit de omgeving
2. Een zwak elektrisch stroompje

Peter is aan het koken. Na een tijdje ruikt hij dat de aardappels zijn aangebrand.
Wat is in deze situatie de prikkel?

Zet in de juiste volgorde:

impuls

zenuw

prikkel

hersenen

zintuig

3 soorten zenuwcellen

Drie soorten zenuwcellen

Gevoelszenuwcel:

- Van zintuig naar centrale zenuwstelsel
- cellichaam buiten centrale zenuwstelsel

Schakelzenuwcel:

- verbind gevoels- en 
   bewegingszenuwcellen

- volledig in centrale zenuwstelsel

Bewegingszenuwcel:
- Van centrale zenuwstelsel naar spieren
   en klieren

- cellichaam in centrale zenuwstelsel

Zenuw

• Een zenuw bestaat uit duizenden zenuwcellen
• Een bundel zenuwcellen met bindweefsel eromheen als bescherming.

Zenuwcellen

Typen zenuwcellen

• bewegingszenuwcellen (motorische zenuwcellen)

• gevoelszenuwcellen (sensorische zenuwcellen)

• schakelcellen
  

Zenuwen

Drie soorten zenuwen:

1. Gevoelszenuw:
   alleen uitlopers van
   gevoelszenuwcellen
   
   
2. Bewegingszenuw:
   alleen uitlopers van
   bewegingszenuwcellen
   
   
3. Gemengde zenuw:
   uitlopers van gevoelszenuwcellen
   en bewegingszenuwcellen

Zenuwen

Zenuw = bundel met lange uitlopers van zenuwcellen.

Welk soort zenuwcel verbind de hersenen met de spieren?

      .

Zet de namen op de juiste plaats

2

3

4

1

5

zenuwknoop

gemengde zenuw

bewegingszenuw

gevoelszenuw

schakelzenuwcellen

De zenuwknoop ligt buiten het centrale zenuwstelsel. In de zenuwknoop vindt je cellichamen van zenuwcellen.

Van welke soort zenuwcellen zijn deze cellichamen?

1. Gevoelszenuwcellen
2. Bewegingszenuwcellen
3. Gemengde zenuwcellen
4. Schakelzenuwcellen

Reflexen

Reflex:

Een automatische reactie van spieren op een prikkel

Voorbeeld:

Pupilreflex

Kniepeesreflex

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg of hersenstam
• Een reflex is altijd ONBEWUST!

Wat is een reflex?

1. Een vaste snelle reactie op een bepaald impuls
2. Een vaste snelle reactie op een bepaalde prikkel
3. Een afwisselende snelle reactie op een bepaalde prikkel
4. Een afwisselende trage reactie op een bepaalde impuls

Reflexen
Hieronder staan vier beweringen over reflexbewegingen.
1 Impulsen voor reflexbewegingen verlopen altijd via het ruggenmerg.
2 Een bepaalde reflexbeweging komt meestal sneller tot stand dan dezelfde bewuste beweging.
3 Reflexbewegingen kunnen niet worden onderdrukt.
4 Reflexbewegingen komen tot stand voordat of zonder dat het individu zich van de prikkel bewust wordt.

Welke beweringen zijn juist?

1. Alleen de beweringen 1 en 3.
2. Alleen de beweringen 2 en 4.
3. Alleen de beweringen 1, 2 en 3.
4. Alleen de beweringen 2, 3 en 4.

Belangrijke woorden

Centrale zenuwstelsel                                        Bewuste reacties

Zenuwen                                                                   Reflexen

Prikkel                                                                         Gevoelszenuwcellen

Impulsen                                                                    Schakelcellen

Zintuigcellen/zintuigen                                      Bewegingszenuwcellen

Grote hersenen                                                       Terugtrekreflex

Kleine hersenen                                                     Reflexboog

Hersenstam                                                             Strekreflex

Ruggenmerg