zenuwen in het hoofd

• Afy
• MBO
• Studiejaar 1

Zenuwen in het hoofd

Lesprogramma

• Theorie
• Vragen
• Afsluiten

Het zenuwstelsel

Taak van het zenuwstelsel > transport van prikkels (impulsen)

Transport in twee richtingen:

• Van de hersenen af  (bv: naar de spieren)
• Naar de hersenen toe (bv: gevoelsprikkels)

Waar bestaat het zenuwstelsel uit?

1. Perifere zenuwstelsel
2. Hersenen en ruggenmerg
3. Centrale zenuwstelsel
4. Hersenzenuwen en ruggenmerg zenuwen

Zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel 

Perifere zenuwstelsel

Bestaat uit de hersenen en het rugenmerg

Bestaat uit de hersenzenuwen en de rugenmergzenuwen

Waar bestaat het zenuwstelsel uit?

1. Perifere zenuwstelsel
2. Hersenen en ruggenmerg
3. Centrale zenuwstelsel
4. Hersenzenuwen en ruggenmerg zenuwen

Centrale zenuwstelsel

Hersenen:

Liggen in de schedel in de schedelholte 

De grote hersenen

De kleine hersenen

• Hersenstam is het onderste deel van de hersenen

Voorste schedelgroeve

Achterste schedelgroeve

Middelste schedelgroeve

Achterhoofdgat

Bescherming kwetsbare hersencellen

Centrale besturingseenheid 

Kwetsbare hersencellen worden 

beschermd door:

• Dikke botlaag: de schedel
• Hersenvliezen om de hersenen heen

Tussen de hersenen en de hersenvliezen 

zit een laagje vocht: hersenvocht

In welk deel van de schedelgroeven liggen de grote hersenen?

Voorste schedelgroeve

Achterste schedelgroeve

Middelste schedelgroeve

Achterhoofdgat

Motorische centra

• Bevinden zich in de voorste deel van de grote hersenen 
• Zijn delen van de hersenen die zorgdragen voor beweging van een bepaald lichaamsdeel.

Sensorische centra

• Bevinden zich in in het achterste deel van de hersenen 
• Zijn de delen van de hersenen waar ‘’gevoels’’prikkels binnenkomen .

De centra voor het gezichtsvermogen en het gehoor bevinden zich ook in het achterste deel van de hersenen.

De grote hersenen zijn nodig bij:

• Bewust waarnemen
• Spontaan handelen
• Denkprocessen

De kleine hersenen:

Hebben een coördinerende invloed op de bewegingen zodat deze vloeiend verlopen.

De grote hersenen zijn nodig bij:

- Bewust waarnemen

- Spontaan handelen

- Denkprocessen

De kleine hersenen:

- Hebben een coördinerende invloed op de bewegingen zodat deze vloeiend verlopen.

De hersenstam bevat:

- Centra voor ademhaling, temperatuur en doorsneden van bloedvaten

- Kernen = belangrijke groepen cellen waaruit de hersenzenuwen ontstaan

De grote hersenen zijn nodig bij...?

1. Spontaan handelen
2. Denkprocessen
3. Coördineren van bewegingen
4. Ademhaling

De hersenstam bevat..?

1. Centra voor spontaan handelen
2. Centra voor temperatuur en doorsnede bloedvaten
3. Centra voor ademhaling
4. Centra bewust nadenken

Motorische centra zijn delen van de hersen die zorgdragen voor..?

1. Gevoels-prikkels
2. Beweging van een bepaald lichaamsdeel
3. Belangrijke groep cellen waaruit hersencellen ontstaan

Wat zijn kernen?

Autonome en somatische zenuwstelsel

Autonome zenuwstelsel                      onwillekeurig

(Hierop kan je zelf geen invloed op uitoefenen)

Somatische zenuwstelsel                       willekeurig 

Lichaamsfuncties die we 

onwillekeurig doen?

Lichaamsfuncties die we

 willekeurig doen?

Autonome zenuwstelsel

Ook wel het onwillekeurige zenuwstelsel genoemd

(Hierop kan je zelf geen invloed op uitoefenen)

De belangrijkste lichaamsfuncties zoals ademhaling , bloedsomloop , lichaamstemperatuur en spijsvertering staan onder invloed van het onwillekeurige zenuwstelsel

Somatisch zenuwstelsel

Het willekeurige zenuwstelsel, kan door jezelf beïnvloed worden

Kan door jezelf beïnvloed worden. 

Bijvoorbeeld : jij wil gaan lopen , de hersenen geven de opdracht bewegen aan de spieren die je hiervoor nodig hebt.

Signaal overdracht

In het hoofd zitten veel organen en spieren die worden aangestuurd door het zenuwstelsel .

Tijdens een ingreep kunnen zenuwen gemakkelijk beschadigd raken

                    Dit moet zoveel mogelijk worden voorkomen. 

Want : zenuwen herstellen zeer slecht

De zenuwvoorziening expres tijdelijk onderbreken                      Lokale anesthesie

Een zenuw bestaat uit veel kleine stukjes die aan elkaar geschakeld zitten. Aan het einde van ieder stukje zit een stukje wat ervoor zorgt dat het signaal overgegeven wordt aan het volgende stukje van de zenuw. 

Dit stukje heet een synaps.

Anesthesievloeistof zorgt ervoor dat het signaal niet wordt overgedragen.  

De hersenen ontvangen dan ook geen signaal van de zenuw. Daardoor voelt men geen pijn.

Een zenuw bestaat uit veel kleine stukjes die aan elkaar geschakeld zitten.

Niet waar

Waar

Aan het einde van ieder stukje zenuw zit een stukje wat ervoor zorgt dat het signaal overgegeven wordt aan het volgende stukje van de zenuw. Hoe heet dit stukje?

Waardoor worden de hersenen beschermd?

1. Hersenstam
2. Hersenvliezen
3. Hersenvocht
4. Schedel

Willekeurig zenuwstelsel

Onwillekeurige zenuwstelsel

Ademhalen, 

bloedsomloop

Lopen, zitten

Autonome zenuwstelsel

Somatische zenuwstelsel

Hersenzenuwen

De verbinding tussen het centrale zenuwstelsel en de rest van het lichaam wordt gemaakt door : het perifere zenuwstelsel 

Het perifere zenuwstelsel

Bestaat uit :

de hersenzenuwen die uit de hersenstam komen

ruggenmergzenuwen die vanuit het ruggenmerg uitlopen

Motorische zenuwen

Motorische zenuwen :  zijn zenuwen die een spier aanzetten tot b 

Motorische hersenzenuwen verzorgen de motoriek van de spieren in het hoofd.

Sensorische zenuwen

Sensorische zenuwen : zijn zenuwen die ‘’gevoels’’prikkels geleiden naar de hersenen.

Sensorische hersenzenuwen hebben als functie het verzorgen van de zintuigen

 ( gezicht , gehoor , reuk , smaak , evenwicht ) en het gevoel van het aangezicht , en de mond en keeltholte .

Gemengde zenuwen

De meeste hersenzenuwen zijn gemengde zenuwen 

Gemengde zenuwen geven zowel een motorische ( bewegings ) als een sensorische ( gevoels ) prikkel door.

Motorische zenuwen zijn zenuwen die...?

1. Gevoels prikkels geleiden naar de hersenen
2. Een spier aanzet tot samentrekken

.... hebben als functie het verzorgen van de zintuigen

1. Sensorische hersenzenuwen
2. Motorische hersenzenuwen
3. Gemengde zenuwen

Motorische hersenzenuwen verzorgen de motoriek van de spieren in het hoofd. Waar of Niet waar?

1. Waar
2. Niet waar

Bij het geven van lokale anesthesie in de tandartspraktijk worden zenuwtakken van de hersenzenuwen verdoofd.

Er komen 12 paar hersenzenuwen uit de hersenstam. Er lopen aan de voorkant van de hersenstam zowel links als rechts 12 hersenzenuwen uit .

Hersenzenuwen worden aangeduid met romeinse cijfers en hebben een naam. 

nervus = zenuw in het Latijns , afkorting n.

nervi = zenuwen in het Latijns , afkorting nn.

De belangrijkste hersenzenuwen voor de tandheelkunde

5e hersenzenuw	Nervus V	nervus Trigeminus	drielingzenuw
7e hersenzenuw	Nervus VII	nervus Facialis	aangezichtszenuw
12e hersenzenuw	Nervus XII	nervus Hypoglossus	onder tongzenuw

nervus Opthalmicus n.V1

nervus Maxillaris n.V2

nervus Mandibularis n.V3

Nervus Trigeminus 

5e hersenzenuw Nervus V

Splitst zich op in 3 vertakkingen  

Belangrijkste rol

Belangrijke rol bij de zenuwvoorziening van het hoofd-halsgebied.

Soort zenuw

Is een gemengde zenuw.

Motorisch

Motorisch : verzorgt de nervus Trigeminus de kauwspieren

Sensorisch

Sensorisch : verzorgt deze zenuw het gevoel in de mondholte en het gevoel van het aangezicht.

Nervus Opthalmicus n.V1

nervus Opthalmicus

1e vertakking, loopt naar de oogkas

Soort zenuw

Sensibele zenuw

Het gebied dat deze zenuw verzorgt

Het gebied dat deze zenuw verzorgt bestaat uit de huid van het voorhoofd , het bovenste ooglid en de neusbrug. 

(Blauw gekleurd op afbeelding 3)

Nervus Maxillaris n.V2

nervus Maxillaris

Deze tak loopt ook naar de oogkas. 

Vertakkingen

De nervus maxillaris heeft nog een aantal kleinere vertakkingen die naar de bovenkaak lopen. Deze takken verzorgen het gevoel van de elementen in de bovenkaak en het gehemelte.

Het gebied dat deze zenuw verzorgt

Het huidgebied dat de V2 verzorgt : onderste ooglid , neus , bovenlip en het bovenste deel van de wang.

(groen gekleurd op afbeelding 3)

Soort zenuw

De nervus Maxillaris is een sensibele zenuw.

Nervus Mandibularis n.V3

Nervus mandibularis

Grootste vertakking van de nervus Trigeminus

Andere naam : onderkaakzenuw.

De zenuw loopt naar onder in de richting van de onderkaak , de wang , de tong en de elementen van de onderkaak

Vezels

Bevat : sensorische vezels + motorische vezels.

Motirische vezels

Motorische vezels innerveren ( verzorgen ) de kauwspieren waardoor deze kunnen samentrekken en het mogelijk is om te kauwen , bijten en praten.

Sensorische vezels

De sensorische vezels verzorgen het gevoel in de huid van het onderste deel van het gezicht , de onderlip , het oor , het onderste deel van de wang en de elementen van de onderkaak. 

(paars gekleurd op afbeelding )

Vertakkingen

Vertakt zich in meerdere kleine zenuwen. Deze splitsing vindt plaats boven het foramen Mandibulae ( aan de binnenkant van de onderkaak )

Nervus Lingualis

Tongzenuw : loopt naar de tongpunt

Nervus Alveolaris inferior

Loopt de onderkaak in naar de gebitselementen

( premolaren en molaren ) deze zenuw verlaat de binnenkant van de onderkaak als hij is aangekomen bij de premolaren via het foramen mentale , vanaf dit punt heet ze zenuw anders namelijk : Nervus Mentalis.

Nervus mentalis

De nervus mentalis loopt tot het midden van de onderlip. Deze zenuw verzorgt het gevoel in de onderlip en in de frontelementen.

foramen mentale

Nervus mentalis

foramen madibulae

nervus Opthalmicus	V1	voorhoofd , neusrug , bovenste ooglid
nervus Maxillaris	V2	wang (t/m bovenlip), zijkant neus , onderste ooglid
nervus Mandibularis	V3	wang (t/m onderlip), kin , gebied voor het oor

Hoe noemen we de 5e hersenzenuw?

De nervus Trigeminus splits zich in twee takken. Waar of niet waar?

1. Waar
2. Niet waar

1e tak

2e tak

3e tak

Nervus Maxillaris

Nervus Facialis

Nervus Opthalmicus

Nervus Mandibularis

Nervus Facialis

7e hersenzenuw Nervus VII

Functie

Aansturen van alle spieren in het gezicht .

Deze spieren zorgen voor de gelaatsuitdrukkingen  

                              mimische spieren

De zenuw komt vanuit de hersenstam en gaat richting het oor. 

Vandaaruit ontstaan een aantal vertakkingen die naar de mimische spieren lopen.

Nervus Hypoglossus

12e hersenzenuw ondertongzenuw

Nervus Hypoglossus

2e hersenzenuw 

Ook wel ondertongzenuw genoemd

Loopt vanaf de hersenstam via de achterkant van de mondbodem naar de tong.

Soort zenuw

Een motorische zenuw , en verzorgt de tongspieren zodat deze kan bewegen. Deze zenuw is belangrijk om te kunnen eten , slikken en praten.

Hoe noemen we de 7e hersenzenuw?

Hoe noemen we de 12e hersenzenuw? 

Bij welke punten is deze zenuw belangrijk?

Wat vond je van deze les, wat heb je geleerd en wat kon beter?

Opdracht

Doornemen verdoven in de bovenkaak en onderkaak