Welvaart (1e) Herhaling, verdieping en oefening

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Week 45 (vanaf 4 november 2024)

Herhaling, verdieping en oefening

• actualiteit (Economen waarschuwen: EU moet aan de bak)              (5 min.)
• leerdoelen van vandaag                                                                                       (2 min.)
• herhaling van de lesbrief Welvaart                                                                (10 min.)
• belangrijke begrippen uit de lesbrief Welvaart                                         (2 min.)
• filmpje over de zonden van Europa (van Arjen Lubach)                     (25 min.)
• pauze                                                                                                                            (5 min.)
• samenvatting van de zonden van Europa                                                   (5 min.)
• analyseren van de zonden van Europa                                                       (15 min.)
• presenteren van de zonden van Europa                                                      (5 min.)
  
• oefenopgaven maken                                                                                        (20 min.)

Leerdoelen

• Ik kan een aantal economische begrippen (zie begrippenlijst LWEO online) uit de lesbrief Welvaart onthouden, begrijpen en toepassen.
• Ik kan een aantal economische theorieën (zie over dit hoofdstuk LWEO online) uit de lesbrief Welvaart begrijpen, analyseren en evalueren.
• Ik weet hoe ik me kan voorbereiden op het proefwerk Welvaart.
• Ik kan mijn kennis en vaardigheden op gebied van Welvaart toepassen op een actueel onderwerp.
• Ik kan een actueel onderwerp met een economische bril analyseren en evalueren op basis van 1. probleem ⇨ 2. oorzaak ⇨ 3. gevolg ⇨ 4. oplossing en daarmee een onderbouwde oplossing creëren.

BBP

Het Bruto Binnenland Product (BBP) = de totale (toegevoegde) waarde van alle in een land geproduceerde goederen en diensten gedurende een bepaalde periode (meestal een jaar).

Het BBP dient als maatstaf voor

de welvaart in een land!

meer productie

=> hoger BBP

=> meer welvaart

BBP (nominaal) 2014

BBP per inwoner (nominaal) 2015

BBP (reëel) 2024

Om een goede vergelijking tussen landen te maken, moet je het nominale BBP corrigeren met de prijsindex om tot het reële BBP te komen.

Dat is lastig, welke index gebruik je daarvoor? Een aardige index daarvoor is de Big Mac Index.

Berekening van het BBP

                                  via de productie BBP        =          via het inkomen BBI

                                 (objectieve methode)                  (subjectieve methode)

                             + ambtenarensalarissen                     + afschrijvingen 

Productiefactoren (kwantiteit & kwaliteit)

⇨ rente / beschikbare vermogen

     winstgevendheid

     producentenvertrouwen

     technologische ontwikkelingen

⇨ beroepsbevolking (migratie)

     participatiegraad (kinderopvang)

     scholing (leerplicht)

     vergrijzing (pensioenleeftijd)

⇨ ontginning nieuwe bronnen

     inpoldering

     irrigatie

     milieuwetgeving

⇨ belastingklimaat

    winstgevendheid

    regels en wetten

    stabiliteit

Totale FactorProductiviteit (TFP)

Totale FactorProductiviteit (TFP) = kwaliteit van de productiefactoren en de efficiëntie waar mee ze ingezet worden. Hierdoor kan de output (BBP) sterker groeien dan de input (hoeveelheid arbeid en kapitaal) = de stand van de technologie.

Die wordt bepaald door:

• economisch kapitaal (onderzoek en ontwikkeling, innovatie, handel en infrastructuur)
• menselijk kapitaal (onderwijs, learning-by-doing en arbeidsspecialisatie)
• natuurlijk kapitaal (geografie, milieu en klimaat) 
• maatschappelijke factoren (instituties en stabiliteit)

Structuurbeleid

Gezien de vergrijzing is het voor Nederland moeilijk om de hoeveelheid arbeid te vergroten.

Om de structurele groei te verhogen zal Nederland zich dus vooral moeten richten op het vergroten van de hoeveelheid kapitaal en het verhogen van de totale factor productiviteit.

Hoe?... Nationaal Groeifonds

Hoofdlijnakkoord 16 mei 2024:

ronde 4 en 5 komen te vervallen!

Structuur- en conjunctuurbeleid

Bestedingen

Afkortingen:

• W = Binnenlands Product
• Y = Nationaal Inkomen
• C = Consumptie (van consumptiegoederen)
• B = Belastingen
• S = Sparen
• I = Investeringen (in kapitaalgoederen)
• O = Overheidsbestedingen
• E = Export
• M = Import

Arbeidsmarkt

Beroepsbevolking

Welvaart en Welzijn

Belangrijke begrippen LWEO lesbrief Welvaart

Hoofdstuk 1 Het BBP

• BBP (bruto binnenlands product)
• BBP (per inwoner)
  
• nominale en reële BBP
• welvaart (in enge zin en in ruime zin)
• productiefactoren (KANO)
• arbeids- en kapitaalinkomen

Hoofdstuk 2 De aanbodkant

• structurele kant van de economie
  
• totale factorproductiviteit (TFP)
• arbeids- en kapitaalproductiviteit
  
• kapitaal (economisch, menselijk, natuurlijk en maatschappelijk)
• structuurbeleid

Hoofdstuk 3 De vraagkant 

• economische kringloop
• bestedingen (consumptie en overheid)
• conjunctuur

Hoofdstuk 4 De arbeidsmarkt

• aanbod van arbeid (beroepsbevolking)
• vraag naar arbeid (werkgelegenheid)
• arbeidsmarkt (krap / ruim)

Hoofdstuk 5 Brede welvaart

• externe effecten
• overheidspaternalisme
• risicoavers
• welzijn

Filmpje (met Arjen Lubach)

Het gaat over de 7 zonden van Europa, en de invloed daarvan op ons Bruto Binnenlands Product (BBP).

Opdracht (na het filmpje)

Wat  we gaan 6 van de 7 zonden analyseren op basis van

          1. probleem ⇨ 2. oorzaak ⇨ 3. gevolg ⇨ 4. oplossing

Hoe  ieder groepje van 2 tot 3 leerlingen krijgt een zonde

Hulp LWEO lesbrief Welvaart, internet en docent

Tijd    filmpje ruim 20 minuten en uitwerking 15 minuten

Uitkomst presentatie van de zonde

Klaar analyseer een andere zonde 

Filmpje (met Arjen Lubach)

Het gaat over de 7 zonden van Europa, en de invloed daarvan op ons Bruto Binnenlands Product (BBP).

Opdracht (na het filmpje)

Wat  we gaan 6 van de 7 zonden analyseren op basis van

          1. probleem ⇨ 2. oorzaak ⇨ 3. gevolg ⇨ 4. oplossing

Hoe  ieder groepje van 2 tot 3 leerlingen krijgt een zonde

Hulp LWEO lesbrief Welvaart, internet en docent

Tijd    15 minuten

Uitkomst presentatie van de zonde

Klaar analyseer een andere zonde 

BBP ontwikkeling

Tot 1980 liep het BBP van de VS en Europese Unie (EU) gelijk op en was het BBP van China relatief klein.

Na 1980 zijn de BBP's van de VS en de EU uit elkaar gaan lopen en maakt China de grote sprong voorwaarts.

BBP per capita

Uitgezonderd Luxemburg en Ierland is het BBP per inwoner in de Europese Unie (EU) kleiner dan de meeste staten van de VS. 

1. We zijn lui

In de VS wordt 29 dagen per persoon per jaar meer gewerkt dan in de Europese Unie (EU). En ze gaan ook nog later met pensioen.

2. We zijn oud

In 2050 is in de VS 23% van de bevolking 65 jaar of ouder terwijl dat in de EU 30% is.

We moeten dus met minder mensen meer geld gaan verdienen. Kortom we moeten slimmer gaan werken ⇨ innovatie!

3. We zijn traag

In de VS is de arbeidsproductiviteit per persoon per uur ruim 25% hoger dan in de EU.

Dit komt vooral door het soort werk dat zij doen ⇨ tech, tech tech!

4. We zijn bang

In de VS is veel meer durfkapitaal beschikbaar voor investeringen in nieuwe innovatieve ideeën dan in de EU.

5. We zijn verdeeld

Er zijn teveel barrières tussen de landen van de EU. Daardoor vinden o.a. innovatieve bedrijven en durfkapitalisten elkaar vaak niet. 

6. We zijn streng

In de EU hechten we o.a. veel waarde aan rechtvaardigheid, gelijkheid, mensenrechten, privacy en volledig vrije mededinging. Daarom hebben wij veel wetten, wat goed is, maar onze ontwikkeling ook beperkt.

De 7 zonden

Wat we gaan 6 zonden analyseren

         o.b.v. 1. probleem ⇨ 2. oorzaak ⇨

         3. gevolg ⇨ 4. oplossing

Hoe ieder groepje van 2 tot 3

          leerlingen krijgt een zonde

Hulp lesbrief, internet en docent

Tijd   15 minuten

Uitkomst presentatie van de zonde

Klaar analyseer een andere zonde 

Leerdoelen

• Ik kan een aantal economische begrippen (zie begrippenlijst LWEO online) uit de lesbrief Welvaart onthouden, begrijpen en toepassen.
• Ik kan een aantal economische theorieën (zie over dit hoofdstuk LWEO online) uit de lesbrief Welvaart begrijpen, analyseren en evalueren.
• Ik weet hoe ik me kan voorbereiden op het proefwerk Welvaart.
• Ik kan mijn kennis en vaardigheden op gebied van Welvaart toepassen op een actueel onderwerp.
• Ik kan een actueel onderwerp met een economische bril analyseren en evalueren op basis van 1. probleem ⇨ 2. oorzaak ⇨ 3. gevolg ⇨ 4. oplossing en daarmee een onderbouwde oplossing creëren.

Maakwerk deze week

• wat: oefeningen SE welvaart (zie Magister / ELO)
• hoe: fluisterend overleg met buurman / buurvrouw mag
• hulp: buurman / buurvrouw of steek je vinger op
• tijd: tot 5 minuten voor einde les
• uitkomst: zo ver mogelijk
• klaar: oefeningen SE welvaart extra (zie Magister / ELO)