S20 - Communicatie: een boodschap met laagjes

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo

S20 - Communicatie: een boodschap met laagjes

Complexiteit van de boodschap

S20 - Communicatie: een boodschap met laagjes

1. Je begrijpt dat een boodschap verschillende lagen kan bevatten.

2. Je kunt die lagen herkennen in een boodschap.

3. Je kunt bijkomende informatie verzamelen over de communicatiesituatie door de lagen grondig te lezen, bekijken of beluisteren. 

Complexiteit

Communicatie kan misgaan bij zowel het overbrengen als interpreteren, dat maakt communicatie veel complexer dan het in eerste instantie lijkt.

Het communicatiemodel

Ruis = stoorzender(s) (maken communicatie moeilijk)

Een boodschap met laagjes

Naast je letterlijke boodschap communiceer je ook, bewust of onbewust, altijd andere informatie. 

Theorie

• Zakelijke laag = zuivere, neutrale betekenis van de boodschap
• Expressieve laag =  persoonlijkheid of gevoelens van de zender
• Relationele laag = relatie van de zender t.o.v. de ontvanger
• Appellerende laag = wat de zender wilt bereiken (faire appel à quelqu'un = een beroep doen op iemand, iemand vragen om iets te doen)

Verbaal

Zakelijke laag

Non-verbaal

Expressieve laag    

Relationele laag

Appellerende laag                

                

Voorbeeld 1

Stel dat je ouders op vakantie zijn. Jij bent met je vriend(in) naar de bioscoop geweest en komt thuis, maar de deur staat open. Jij zegt tegen je vriend(in): 'De deur staat open'.

Wat is de zakelijke laag van de boodschap?

Wat is de expressieve laag van de boodschap?

Wat is de relationele laag van de boodschap?

Wat is de appellerende laag van de boodschap?

Voorbeeld 2

Als een jurylid in het programma Bake Off Vlaanderen aan een kandidaat vraagt om volgende keer minder vanillearoma toe te voegen aan de taart ...

Wat is de (mogelijke) neutrale/zakelijke laag van de boodschap?

1. Er moet minder vanillearoma in de taart.
2. Hij/zij vindt vanillearoma zo niet lekker omdat het kunstmatig is.
3. Het jurylid vindt de kandidaat niet zo'n goede bakker.
4. Hij vindt dat de kandidaat de volgende keer minder aroma moet gebruiken.

Wat is de (mogelijke) expressieve laag van de boodschap?

1. Er moet minder vanillearoma in de taart.
2. Hij/zij vindt vanillearoma zo niet lekker omdat het kunstmatig is.
3. Het jurylid vindt de kandidaat niet zo'n goede bakker.
4. Hij vindt dat de kandidaat de volgende keer minder aroma moet gebruiken.

Wat is de (mogelijke) relationele laag van de boodschap?

1. Er moet minder vanillearoma in de taart.
2. Hij/zij vindt vanillearoma zo niet lekker omdat het kunstmatig is.
3. Het jurylid vindt de kandidaat niet zo'n goede bakker.
4. Hij vindt dat de kandidaat de volgende keer minder aroma moet gebruiken.

Wat is de (mogelijke) appellerende laag van de boodschap?

1. Er moet minder vanillearoma in de taart.
2. Hij vindt vanillearoma zo niet lekker omdat het kunstmatig is.
3. Het jurylid vindt de kandidaat niet zo'n goede bakker.
4. Hij vindt dat de kandidaat de volgende keer minder aroma moet gebruiken.

Voorbeeld 3

"Er ligt een prop onder je bank."

Wat is de zakelijke laag van de boodschap?

1. De prop stoort me, ik heb het graag ordelijk.
2. Er ligt een prop onder je bank.
3. Ik kan dit vragen in de relatie coach-leerling.
4. Ik wil dat je de prop opraapt.

Wat is de expressieve laag van de boodschap?

1. De prop stoort me, ik heb het graag ordelijk.
2. Er ligt een prop onder je bank.
3. Ik kan dit vragen in de relatie coach-leerling.
4. Ik wil dat je de prop opraapt.

Wat is de relationele laag van de boodschap?

1. De prop stoort me, ik heb het graag ordelijk.
2. Er ligt een prop onder je bank.
3. Ik kan dit vragen in de relatie coach-leerling.
4. Ik wil dat je de prop opraapt.

Wat is de appellerende laag van de boodschap?

1. De prop stoort me, ik heb het graag ordelijk.
2. Er ligt een prop onder je bank.
3. Ik kan dit vragen in de relatie coach-leerling.
4. Ik wil dat je de prop opraapt.

Oefeningen

Digitale Methode: basisoefeningen 1 t.e.m. 5 

(weblink: zie planner)

Relationele (non-verbale) aspect

Zender communiceert altijd iets over manier waarop hij tegenover ontvanger staat: vindt hij je sympathiek, hoe is de verhouding/hiërarchie tussen zender/ontvanger. Relationele aspect bepaalt of ontvanger bereid is om iets met de boodschap te doen en of dit gedwongen of vrijwillig is.

Appellerende (non-verbale) aspect

Met een boodschap probeert de zender iets bij de ontvanger te bereiken. Hij wil dat de ontvanger iets doet, aanneemt, koopt etc. Gaat om het appel (beroep) dat zender doet op ontvanger. Appellerende aspect bepaalt of het voor ontvanger duidelijk is wat zender van hem wil.