W28 - BIO - 3H - Thema 7.5 Afval en 7.6 Voedselproductie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Afval

Klas 3H - Thema 7.5

0

Leerdoelen

• Je kunt biologisch afbreekbaar en niet-biologisch afbreekbaar afval onderscheiden.
• Je kunt manieren van gescheiden afvalinzameling en van afvalverwerking noemen.

Wel/ niet biologisch afbreekbaar

Als in een bos dood materiaal op de grond valt (bladeren, dode dieren) dan zijn er bacteriën en schimmels die dat materiaal afbreken. Na een tijd zie je die bladeren en dieren niet meer terug.

0

Wel/ niet biologisch afbreekbaar

Afval van planten en dieren is dus afbreekbaar door reducenten (bacteriën en schimmels)

Dit noemen we biologisch afbreekbaar.

Ook alle dingen die we maken van plantaardig en dierlijk materiaal is dus biologisch afbreekbaar:

Een leren jas, een rieten mand, papier, broodkorsten, schillen enz.

Wel/ niet biologisch afbreekbaar

Spullen die zijn gemaakt van andere grondstoffen (glas, steen, metaal) zijn niet biologisch afbreekbaar.

Plastic (meestal gemaakt van fossiele brandstoffen) is ook bijna nooit biologisch afbreekbaar.

Plastic Soup

Te veel plastic afval.

Vergaat niet en komt voor een groot gedeelte in zee terecht.

Grote plastic eilanden en in het water.

Plastic Soup

Dieren eten het per ongeluk op.

Wordt door erosie steeds kleiner: microplastics.

Zijn zo klein dat je het niet meer kunt zien, maar het is er wel!

Huishoudelijke afval

Iets meer dan 500 kilo per persoon per jaar

Hoe opgehaald?

Afvalverwerking

Nuttige toepassingen

Hergebruik

Recycling (glas, papier, plastic, blik, pak)

Composteren (gft afval) volgende dia

0

Restafval

Verbranden: warmte -> electriciteit

Storten/ lozen

kca/ milieustraat

Kca wordt centraal verzameld.

Bijvoorbeeld batterijen, verf, medicijnen

In een milieustraat kun je bijzonder afval inleveren (verbouwing, grof vuil)

Zwerfafval

Wat voor een soort afval is plastic?

1. biologisch afval
2. niet-biologisch afval

Hoe noemen we al het plastic afval in de zee?

1. zee-afval
2. plastic toetje
3. plastic soep
4. gekleurde soep

Wat kun je zelf doen om plastic gebruik te verminderen?

1. Alle plastic weggooien
2. Zelf een boodschappentas meenemen
3. Afwasbaar bestek gebruiken
4. Ik kan niks doen

half jaar

1 jaar

20 jaar

2 weken

50 jaar

oneindig

2-12 jaar

Aan het werk

Maak opdracht 24 t/m 30 in het digitale werkboek.

Voedselproductie

Klas 2MB - Thema 7.6

Leerdoelen

• Je kunt aangeven wat landbouw is en de (intensieve) landbouw in Nederland beschijven.
• Je kunt voordelen en nadelen van visserij en visteelt beschrijven.
• Je kunt aangeven welk voordeel het eten van insecten heeft.
• Je kunt de biologische landbouw beschrijven en de voordelen en nadelen ervan noemen.

Landbouw

1. Akkerbouw
2. Veeteelt
3. Tuinbouw

Tot 1950 waren de meeste boeren bedrijven gemengde/ combinatiebedrijven. Dus zowel voedingsgewassen (planten) als landbouwhuisdoeren (dieren). Nu zijn de meeste bedrijven gespecialiseerd in 1 ding.

Voedingsgewassen

Akkerbouw: grootschalig, machinaal, altijd buiten

Tuinbouw: kleinschaliger, meer handmatig. Soms buiten, meestal in kassen.

Akkerbouw

Door ruilverkaveling zijn de akkers van boeren steeds groter geworden.

Meestal wordt maar één gewas geteeld: monocultuur

Voordelen: grote gespecialiseerde machines, grote opbrengst

Nadelen: gevoelig voor ziektes/ insecten

Vroeger kleine akkers, veel afwisseling.

Akkerbouw

Graan

Aardappelen

Suikerbieten

Maïs

Akkerbouw - bestrijding

Monoculturen zijn gevoelig voor insecten: boeren gebruiken chemische gewasbeschermingsmiddelen.

Deze middelen zijn giftig en ook schadelijk voor nuttige organismen.

Deze middelen kunnen ook

in het grondwater (sloten)

terecht komen.

Akkerbouw - bemesting

Er wordt mest gebruikt om de grond van voedingsstoffen te voorzien.

Organische mest: mest van organismen (compost/ koeien)

Kunstmest: mest uit een fabriek

Met kunstmest heeft een boer meer controle.

Mest kan in het grondwater (sloot) terecht komen en verstoort het natuurlijke evenwicht.

Tuinbouw - in de volle grond

Fruit

Bloembollen

Bloemen

Zaden 

Tuinbouw - glastuinbouw

Voordelen van verbouwen in kassen:

Gecontroleerde omstandigheden

Niet afhankelijk van seizoenen

Tuinbouw - glastuinbouw

Nadelen:

Hoog energie verbruik (verwarming/ lampen)

10x zoveel energie per kg groente

Gevoelig voor ziekteverwekkers

Tuinbouw - nieuwe ontwikkelingen

Verticale teelt
:

• Led verlichting
  
• Weinig ruimte
  

Tuinbouw - nieuwe ontwikkelingen

Aquaponics

• vissenkweek
• plantenkweek
• afval van de een is voedsel voor de ander

Veeteelt

Intensieve veehouderij (bio-industrie/ vee-industrie). Weinig eigen grond, voer moet worden ingekocht (vaak geïmporteerd).

Voordelen: gecontroleerd voer/ krachtvoer. Veel opbrengst van de dieren.

Veeteelt

Nadeel: mestoverschot: de dieren produceren veel meststoffen. Deze komen in het milieu terecht.

Oplossing: aangepast voer/ mestverwerking/ export 

Visserij

Nadelen van visserij:

Overbevissing: Hierdoor sterft de soort zelf uit, het heeft ook een impact op andere soorten in hetzelfde gebied.

Bijvangst: naast de soorten die geschikt zijn voor consumptie worden ook andere soorten gevangen.

Visserij

Oplossing:

Visteelt: gecontroleerde kweek van vis
in tanks of afgesloten stukken zee.

Alternatief: insecten eten

Nieuwe ontwikkeling voor westerse landen: eten van insecten.

Goede eiwitbron.

Het is nog niet echt ingeburgerd maar er zijn geen biologische nadelen.

Biologische landbouw

Vormen van landbouw die minder/ geen impact op het milieu hebben maar toch voldoende voedsel opleveren.

Biologische landbouw

Gebruik van biologische gewasbeschermingsmiddelen (niet giftig of zelfs dieren zoals sluipwespen)

Vruchtwisseling om te voorkomen dat ziekteverwekkers de kans krijgen.