HC1 - paragraaf 1,1 - deel 1

HC1 - Steden en burgers in de Lage Landen



Paragraaf 1.1 - Opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen
1 / 12
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 12 slides, met interactieve quiz, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

HC1 - Steden en burgers in de Lage Landen



Paragraaf 1.1 - Opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen

Slide 1 - Tekstslide

1.1 Deel 1
Steden en burgers in de lage Landen
1.1 Opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen


Lees: 'De Guldensporenslag t/m Stedengroei en stadsrechten'


Slide 2 - Tekstslide

Wat vooraf ging (vroege middeleeuwen)
1. Na de val van het Romeinse rijk ontwikkelt zich het leenstelsel (feodale stelsel) in Europa. Binnen dit politieke systeem geeft een Leenheer een stuk land te leen aan een trouwe vazal hij wordt hiermee een leenman. Het land blijft in theorie van de leenheer. Aangezien de voorwaarden van dit contract kunnen verschillen spreekt men van feodale verhoudingen.

2. Gelijktijdig ontwikkelt zich op het land van grootgrondbezitter het hofstelsel. Vrije boeren samen met voormalige slaven mogen een deel van het land van de heer pachten, zij mogen echter niet meer van het land af, zij worden hiermee een nieuwe groep: horigen. Tevens moeten de horigen herendiensten verrichten en moeten zij deel een van de oogst afstaan, in ruil zorgt de heer voor veiligheid.



Slide 3 - Tekstslide

 HOFSTELSEL OF DOMEINSTELSEL

Slide 4 - Tekstslide

Vlaanderen in 1050
  • Vlaanderen maakt deel uit van de Lage Landen.

  • De lage landen op dat moment geen politieke eenheid

  • De gewesten bestaan uit zelfstandige hertogdommen/graafschappen (leenstelsel)

Slide 5 - Tekstslide

Vlaanderen
  1. Moerasachtig en bosrijk gebied
  2. Kustgebied > veel overstromingen
  3. Veel vruchtbare grond > grote graan opbrengst

  • Door opkomst steden (Antwerpen, Gent, Brugge) neemt de vraag naar voedsel toe.

Ontwikkelingen vroege middeleeuwen:
  • Grootschalige ontginning moerasgebied / ontbossing
  • Aanleggen dijken langs de kust
  • Ontwikkeling van een nieuwe ploeg
  • Tweeslagstelsel > drieslagstelsel

  • Bevolkingsgroei maakt nieuwe ontginning noodzakelijk
situatie vroege middeleeuwen

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Video

Vlaanderen
  • Door toename voedselproductie en bevolking, kon een deel van de bevolking zich op andere ambachten richten.

  • Ambachtslieden vestigen zich in nederzettingen/steden die regionale marktfunctie hadden.

  • Sinds Romeinse rijk amper gebruik meer van geld. Door opkomst van handelsnetwerken werden er weer meer munten geslagen.

  • Ontstaan van een geldeconomie (zowel in steden als op het platteland). Monetaire economie.
situatie late middeleeuwen
De monetaire economie zorgt voor nieuwe beroepen zoals de bankier. Vooral Italianen en Joden hielden zich hier mee bezig.

Slide 8 - Tekstslide

Vlaanderen
  • Door handel en nijverheid nam de verstedelijking toe.

  • Vlaanderen ontwikkelde zich van een landbouwsamenleving naar een landbouwstedelijke samenleving.



situatie late middeleeuwen

Slide 9 - Tekstslide

ontwikkeling van de handel (vroeg tot late middeleeuwen)
Vroege middeleeuwen:
  • Regionale handel > boeren/ambachtslieden verkopen waren in dichtstbijzijnde steden/markten.

Late middeleeuwen:
  • Interregionale handel > handelaren uit Noord-Italië en Frankrijk verkopen hun waren op jaarmarkten

Einde middeleeuwen: 
  • Jaarmarkten nemen af, handel direct naar havensteden (zoals Brugge)

  • Handelaren spelen hierop in door zich te verenigen in koopmansgilden en Hanze verbonden

Slide 10 - Tekstslide

Stedengroei en stadsrechten
  • in steden toename handel en nijverheid (ambachtslieden) >
  • ontstaan landbouwstedelijke samenleving, gunstig voor:
  • 1.  adel (belastingen)
  • 2. stedelingen (poorters)
  • 3. horigen > aspirant-poorters 
  •     - groei van de stad
  •     - verbetering positie als horige op domein
  •  Macht van de steden nam toe door stadsrechten:
  •  oa muntrecht, gilderecht, recht op rechtspraak, verdedigingsrecht

Slide 11 - Tekstslide

Plaats de woorden op de goede plaats:
Minder mensen in de landbouw nodig
Ontginningen
Ontstaan steden
Specialisatie in beroepen
Horigheid neemt af
Bevolkingsgroei
Nijverheidshandel
Regionale handel
Interregionale handel

Slide 12 - Sleepvraag