Hoofdstuk 7 Deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 7 Deel 2

Verlichting

Leerdoelen 2.3

1. Wat wordt bedoeld met de Verlichting?

2. Met welke verlichte ideeën kwamen de verlichte denkers?

De Verlichting

vanaf ±1700

• Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)
• Door gebruik te maken van het verstand maken mensen een einde aan de 'duisternis' van domheid, bijgeloof en onverdraagzaamheid.

Terugblik

•  Renaissance (ca 1500): kritische blik op oude teksten, waarnemingen zonnestelsel (Copernicus, Galileï)
  

• Wetenschappelijke Revolutie (ca 1650) : ontdekking natuurwetten (Newton) en betere instrumenten (microscoop) leiden tot golf van ontdekkingen.
  

• Spinoza en Descartes: rationalisme

Kenmerken Wetenschappelijke revolutie

• Observeren (empirisch onderzoek)

• Experimenteren ( Trial and error)

• Redeneren (Van 'Ratio')
• 16e en 17e eeuw
  

Verschil Wetenschappelijke revolutie en de Verlichting.

•  Tijdens de Wet. Revolutie ontwikkelen ze ideeën en onderzoeken ze verschillende onderwerpen.
• Tijdens de verlichting gaat die ontwikkeling door. Worden die Ideeën gedeeld op grote schaal. En soms zelfs op kleine schaal ingevoerd.
  
• Tijdens de Revolutie zie je dat die ideeën (met geweld) worden ingevoerd.
  

De Verlichters en het geloof

Verlichters

• God heeft de aarde gemaakt, maar grijpt niet in = deïsme
• Je kunt niet bewijzen dat er 1 waar geloof is, dus je moet verdraagzaam (tolerant) zijn.  Belangrijke figuur = Voltaire.

Gevolg

• Voor godsdienstvrijheid
• Tegen invloed van de kerk op de politiek

Rationeel denken

• Rationeel denken= logisch nadenken
• Mensen kregen meer kennis
• Experimenteren
• Veel nieuwe ideeën over het geloof

De Verlichters en gelijkheid

Verlichters

• Mensen (mannen) zijn gelijk en vrij geboren

Gevolg

• Tegen standenmaatschappij
• Tegen slavernij/slavenhandel (Abolitionisme)

De Verlichters en politiek I

Verlichters

• Een koning is er voor het volk
• Het volk mag een slechte koning afzetten
• De echte macht ligt bij het volk (volkssoevereiniteit)

Gevolg

• Tegen absolutisme
• Voor democratie

Reacties koningen

• Ideeën van de Verlichting verbieden
  

• Of
  

• Sommige ideeën overnemen, zolang de vorst alle macht houdt.
  
• = Verlicht absolutisme ('alles vóór het volk, niets dóór het volk')
  

De Verlichters en politiek II

John Locke (Eng. 1632-1704)

Het volk geeft de koning/ regering zijn macht 

Charles de Montesquieu (Fr. 1689-1755)
Trias Politica, de scheiding der machten

Jean Jacques Rousseau (Fr. 1712-1778)

Volksvertegenwoordiging doet wat het volk wil.

(komt later aan bod)

Afsluiting

Vragen?

Onduidelijkheden?

herhaling?