Over emotionele intelligentie praten met je leerlingen maakt écht verschil
Jan-Wolter Smit
Head of Education
De Netflix-serie Adolescence is misschien een spannende misdaadserie, maar voor iedereen die met tieners werkt, is het een waardevolle reality check. De serie laat zien wat er kan gebeuren als jongeren niet leren omgaan met hun emoties. Ze zoeken bevestiging op ongezonde plekken, en reageren vanuit agressie. Het goede nieuws? Jij kunt het verschil maken. Jij kunt het gesprek openen, en leerlingen ondersteunen in het ontwikkelen van emotionele vaardigheden.
Waarom is emotionele regulatie belangrijk
Onderzoek laat zien dat emotionele regulatie essentieel is voor zowel welzijn als schoolsucces. Als jongeren hun emoties niet leren beheersen, kan frustratie omslaan in agressie, waarmee ze hun kwetsbaarheid proberen te verbergen. En dit geldt niet alleen voor jongens—alle leerlingen, ongeacht gender, hebben deze vaardigheden nodig. Het klaslokaal moet een veilige plek zijn waar iedereen leert dat emoties hen niet zwak maken, maar juist menselijk. En dat het oké is om ze te voelen.
Herken digitale signalen die impact hebben op je leerlingen
Jullie weten allemaal dat tieners veel tijd online doorbrengen. Wat ze delen is soms onschuldig, maar niet altijd. Emoji’s zoals de rode pil lijken misschien onbeduidend, maar kunnen wijzen op diepere problemen.
De rode pil komt oorspronkelijk uit de film The Matrix, waarin hij symbool staat voor een ongemakkelijke waarheid. Maar in bepaalde online kringen - zoals de ‘manosphere’ of anti-feministische groepen - heeft hij een negatieve betekenis gekregen. Hier vertegenwoordigt hij vaak het afwijzen van maatschappelijke normen, vooral rond mannelijkheid. Het gebruik van dit symbool kan wijzen op het aanhangen van controversiële of schadelijke ideeën over genderrollen, zoals het idee dat mannen onderdrukt worden.
Daarom is het zo belangrijk om mediawijsheid te onderwijzen! Als jongeren kritisch leren kijken naar wat ze online zien, kunnen ze giftige denkbeelden herkennen én afwijzen.
Interactieve tools om gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken
Tools zoals LessonUp helpen je om sociaal-emotioneel leren in de klas te brengen. Zo kunnen leerlingen levensvaardigheden ontwikkelen die verder reiken dan school.
Anonimiteit: Door antwoorden anoniem te houden, durven leerlingen eerder hun mening te geven zonder bang te zijn om ‘eruit gepikt’ te worden. Jij kunt als docent nog steeds zien wie wat heeft gezegd in de resultaten. Ideeën om te proberen:
Woordweb
Laat leerlingen ideeën rond een thema aandragen. Zo kun je samen onderzoeken hoe emoties worden geuit en begrepen.
Open vraag
Geef leerlingen ruimte om na te denken over lastige onderwerpen, in hun eigen woorden, zonder oordeel.
Poll
Peil meningen en ontdek misvattingen of verdeeldheid—bijvoorbeeld over genderrollen in de samenleving.
Een veilige ruimte creëren voor eerlijke gesprekken
Iedere jongere heeft een plek nodig waar die zich emotioneel kan uiten zonder oordeel. Of dat nu via klasgesprekken, reflectie-opdrachten of anonieme tools van LessonUp gebeurt—het is belangrijk dat er ruimte is voor open gesprekken. Dit gaat niet over ‘pubers corrigeren’, maar over álle leerlingen leren dat het oké is om zich kwetsbaar op te stellen.
Positieve rolmodellen stimuleren
Niet elke vorm van mannelijkheid (of vrouwelijkheid!) is negatief. Er zijn ook voorbeelden vol veerkracht, vriendelijkheid en verantwoordelijkheid - eigenschappen die we vaker mogen vieren, zowel thuis als op school. Door diverse rolmodellen te integreren - van verschillende genders, achtergronden en met uiteenlopende kwaliteiten - laat je leerlingen zien dat er niet maar één manier is om sterk of empathisch te zijn.
Wat is de belangrijkste les die je jongeren kunt meegeven? De boodschap geldt voor iedereen: je hoeft je emoties niet op te kroppen. Jij kunt hen helpen om hun gevoelens te herkennen en ermee om te gaan. Bied een veilige klas, ondersteun waar je kunt, en verwijs indien nodig door naar de juiste hulp - zoals een leerlingbegeleider of schoolpsycholoog.
