Docenten aan het woord … 5 vragen over onderwijs
Jan-Wolter Smit
Head of Education
Vandaag spreken wij met Johanna Poker, docent Mens en Maatschappij en schoolopleider in de Groninger Opleidingsschool
Als je gevraagd wordt voor een interview met Lessonup, dan zeg je natuurlijk direct ja. Je draagt niet voor niets de mooiste trui van de wereld. Ik ben Johanna Poker en sta ondertussen 24 jaar voor de klas in het voortgezet onderwijs. Met een aardrijkskunde en maatschappijleer bevoegdheid, geef ik het mooie vak: Mens en Maatschappij. Dat betekent dat ik ook geschiedenis geef. En daar ben ik ondertussen ook van gaan houden. Ik geef les op de Leon van Gelder in Groningen. Vroeger was dit een middenschool. Binnen onze visie en missie hanteren we nog steeds de basisprincipes van de middenschool. Daarnaast ben ik schoolopleider. Dit ben voor het Kamerlingh Onnes, Leon van Gelder en de Simon van Hasselt. Samen met de andere openbare scholen werken we samen in de Groninger Opleidingsschool.
Corona en scholen-lockdown, we kunnen er niet om heen. Wat heeft dit gedaan met jouw leerlingen en collega's?
Corona heeft bij ons invloed gehad op van alles. We merken dit niet zo zeer in grote achterstanden, maar meer in gedrag, de sociale kant op school. Ze kunnen een aantal dingen (nog) niet. Achter je beeldscherm kan je jezelf verstoppen, maar in de kring ziet iedereen je en word je hier op aangesproken. Het is net of het gedrag van de basisschool langer doorgaat, dat ze moeilijker de overstap kunnen zetten naar gedrag wat past bij de middelbare school. Ze blijven ook langer aanhankelijker, stellen meer vragen, zoeken meer bevestiging. En de impact van social media is ontzettend groot, ze kunnen nog moeilijker hun mobiel aan de kant leggen.
Voor de collega’s verschilt het enorm. Ik zat zelf in examenklassen, dan kon je gewoon naar school blijven gaan en veranderde er niet zo veel. Wat een heleboel aangeven is dat het ontzettend wennen is, de hoeveelheid prikkels die er op je afkomen als je op school bent is enorm.
Leerlingen terug in de leermodus krijgen. Wij horen het van veel LessonUp-gebruikers. Hoe pak jij dit aan in jouw lessen?
Leerlingen hebben in het corona jaar een heleboel gedaan, maar echt bezig met leren leren dat is een stuk minder gebeurt. En dat vergt in mijn optiek veel tijd en energie. Veel leerlingen hebben een fixed mindset: zo heb ik het altijd al gedaan en tot nu toe heeft dit gewerkt. En daar moet jij als leraar mee aan de slag gaan. Om ze te laten ervaren dat het anders moet. En daarnaast hebben veel leerlingen het gevoel dat ze het in het corona jaar heel goed gedaan hebben, maar er is veel minder echt getoetst. Vaak omdat leraren het niet aandurfde om dit wel online te doen.
Dit jaar ben ik met twee klassen aan de gang gegaan om ze mee te nemen in het leren leren. In de ene klas heb ik verteld wat ik aan het doen ben, dus de leerlingen bewust meegenomen in het proces. In de andere klas ben ik gewoon begonnen en heb ze niet op de hoogte gebracht van wat ik doe en waarom. Mijn eigen kleine onderzoek. Samen met de achtergronden die ik vond op ‘vernieuwenderwijs’ ben ik stap voor stap aan de slag gegaan met Lessonup. Ik ben begonnen met de kracht van herhaling. Dus elke les dezelfde vragen stellen in een Lessonup en ze laten vertellen hoe het komt dat het steeds beter gaat. Wat ik zelf belangrijk vind is dat je dan ook de tijd neemt om het gesprek aan te gaan. Dus samen in de kring aan elkaar vertellen, wat heb jij gedaan om ervoor te zorgen dat je het kent en onthoudt. En dat jij als leraar uitlegt wat je graag met ze wil bereiken. Ze zijn wel gevoelig voor de volgende zin: alles wat je al kent hoef je niet meer te leren. 😉 Dus als je goed oplet, goed meedoet, serieus de formatieve vragen maakt in Lessonup, dan heb je al een basis gelegd voor leren. Ik ben hier nu een aantal maanden mee bezig en ik begin nu effect te zien. Je moet dus wel volhouden en doorzetten.
Jij bent ook schoolopleider binnen jouw school. In hoeverre zie jij het 'terug moeten komen in leermodus' ook bij jouw studenten, bijvoorbeeld bij stages?
Als schoolopleider zie ik de corona-effecten ook heel sterk terug komen bij studenten. Tijdens de lockdown heb ik na een aantal weken gevraagd of ik het netwerk weer op school mocht geven. Ik zag mijn studenten in hun lio-jaar verpieteren achter de laptop. Ze waren eenzaam en ongelukkig. Ik heb uitgelegd dat dit ook examenleerlingen waren en dat ze daarom ook naar school moesten komen om te leren. Gelukkig zag de directie dit ook zo. De eerste keer weer als groep op school waren ze helemaal uitgelaten, ze hadden elkaar echt gemist. Dit was voor mij echt een eyeopener. Verder merken we dat studenten achterstanden hebben in het stage lopen. Online stage lopen is echt wel wat anders dan voor de klas staan. Ik begeleid nu ook een groep tweedejaars, deze studenten hebben dus tijdens de lockdown hun diploma gehaald. Dit moet je af en toe wel beseffen. Een aantal zijn heel afwachtend en ik probeer ze daar in tegemoet te komen, maar ook soms streng te zijn, af en toe duidelijk te zijn in wat ik van ze verwacht, maar altijd met vertrouwen in het kunnen van de student.
Over studenten gesproken: op welke manier gebruiken digitale platforms, zoals LessonUp, in de stages binnen jouw school?
Tijdens de netwerken die ik draai met studenten gebruik ik altijd Lessonup. Mijn bibliotheek met mooie lessen is groeiende. De mogelijkheden zijn zoveel beter dan bij andere platformen en ik gebruik het om dezelfde redenen al bij leerlingen. Je hebt altijd dezelfde studenten die direct iets zeggen. Nu kan ik veel beter kijken naar de antwoorden en kan ik de afwachtende studenten ook een podium geven. Daarnaast deel ik mijn lessen met de studenten. Ik voeg zoveel mogelijk relevante literatuur toe aan de onderwerpen die bespreek. Dit kunnen ze dan weer gebruiken in hun portfolio. Op dit ogenblik ben ik bezig met het thema leren leren. Van henzelf en daardoor ook van leerlingen. Als voorbereiding hebben ze een podcast moeten luisteren van ResearchED over leren. Daarnaast heb een Lessonup gemaakt naar aanleiding van het boek “Wijze lessen”. Als je weet welke 5 basisprincipes er zijn bij het (aan)leren van lesstof kan je dit gaan toepassen in je lessen.
Om vooruit te kijken is het ook altijd goed om even terug te kijken. Was het alleen maar kommer en kwel of zijn er verworvenheden uit de periode van de scholen-lockdown die jij, en/of jouw collega's, mee hebben genomen?
Het mooiste wat de lockdown heeft opgeleverd is dat wij nu een schoolaccount hebben. Ik heb hier een aantal jaren geleden al om gevraagd en toen was het een leuk project van Johanna. De meerwaarde werd toen nog niet gezien. Gelukkig nu wel. Dit maakt het zoveel makkelijker om te delen en om samen te werken. Daarnaast hebben we als school de digitale omgeving heel veel verbeterd en dat maakt het lesgeven zoveel makkelijker en leuker.
Maar het allermooiste wat ze geleerd hebben is dat lesgeven een ambacht is waarbij je leerlingen wilt zien in een klas in plaats van achter een schermpje. Dat we beseffen dat we elkaar nodig hebben om te kunnen functioneren. Dat leerlingen zeggen: ik ga toch liever naar school, daar leer ik het meest.
Welke van jouw LessonUp-lessen zijn voor jou echt ‘best practices’ om leerlingen meer in de leermodus te krijgen?
Dit is de eerste les die ik iedereen kan aanraden. Ze krijgen nu de opdracht om hier rekening mee te houden bij het ontwerpen van hun lessen. Aan het einde van de Lessonup staan de 12 bouwstenen die het meest effectief zijn. Daarnaast heb ik een Lessonup gedeeld vanuit het leerlingperspectief, hoe werkt dat leren vanuit de leerling. Deze les heet “vergeten”.
En als tweede zou ik deze les aanraden. En ze hoeven niet direct alles toe te passen, want aan het einde van dit jaar moeten ze startbekwaam zijn. Ik ben al heel blij als ze hier een stapje in zetten, dat ze zich hier bewust van zijn.
Ook benieuwd naar LessonUp?
