Grammatica hst2.1

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Hst2 zinsdelen en zinnen 

Hoe herken/benoem je een bepaald deel van een zin?

Lesdoel:

Ik kan de persoonsvorm, het onderwerp, werkwoordelijk gezegde, het lijdend voorwerp, het meewerkend voorwerp en de bepaling in de zin vinden.

         Persoonsvorm (pv)

Morgen gaan we met  vriendengroep naar de film.

• werkwoord (iets gebeurt, iemand doet of overkomt iets)
• Hoe vind je het?: 

De tijd veranderen  (vt/tt)

of de zin

 in enkelvoud/meervoud zetten.

Haal alle werkwoorden uit de zin:
Morgen ga ik dat pakketje eindelijk verzenden naar mijn nichtje.

Het werkwoordelijk gezegde (gez.):

Morgen ga ik dat pakketje eindelijk verzenden.

• stap 1: zoek altijd eerst de persoonsvorm.
• stap 2: welke werkwoorden herken je verder in de zin?
• gez.: alle werkwoorden in de zin 

Wat is het gezegde van deze zin:
- Die man is al de hele dag zijn huis aan het opruimen.

1. is aan het opruimen
2. is opruimen
3. is
4. zijn

Let op! Bepaalde woorden horen bij het gezegde. 

aan het opruimen, 

aan te pakken

• zolang het voor het ww staat! 

• heeft zich vergist (zich vergissen)
• vul in (invullen)

Wie of wat doet er wat?
- De horeca mag vanaf vandaag tot één uur open.

Het onderwerp (ow)

De horeca mag vanaf vandaag tot een tuur open. 

• stel de vraag: wie of wat + gezegde?

Robin is gisteren aangenomen bij die kledingwinkel. 

• Wie is aangenomen? Robin.

Haal de pv uit de zin:
Sinds kort heb ik een kat als huisdier.

De persoonsvorm.
Hoe zat dat nou?

Wat is het onderwerp van de zin?
- De vragen werden door de leidinggevende snel beantwoord.

Haal het gezegde en het onderwerp uit de zin:
- Volgens het nieuws zijn de milieuproblemen nog lang niet opgelost.

Dus...

1. Persoonsvorm: werkwoord, zin van tijd veranderen.

2. Gezegde: alle werkwoorden in de zin. 

3. Onderwerp: wie of wat + gez? 

Vanaf morgen gaat de dansschool nieuwe dansers aannemen.
- wie/wat gaat de dansschool aannemen?

Het lijdend voorwerp (lv)

Wie of wat + gez + ow?

Vanaf morgen gaat de dansschool nieuwe dansers aannemen. 

lv: nieuwe dansers

Welke vraag stel je?

Niek organiseert graag feesten voor familie en vrienden. 

Wat is het lv?
- Vanochtend heeft de artiest het optreden afgezegd.

De vrolijke agent heeft mij toch een bekeuring gegeven.

- Aan wie geeft hij een bekeuring?

Het meewerkend voorwerp (mv)

Aan wie of voor wie + wwg + ow + (lv)?

Je kan er aan (of voor) voor zetten of weglaten.

De vrolijke agent heeft mij een bekeuring gegeven. 

mv: (aan) mij.

Wat is het mv?
Hij stuurt jou zo snel mogelijk zijn concepttekeningen.

De blouse hangt nu mooi in mijn kledingkast.
- Waar + gez. + ow?

De bijwoordelijke bepaling (bijw. bep.)

"in mijn kledingkast"

• Informatie over: plaats, tijd, richting, manier waarop etc. 
• Geeft antwoord op vragen als: waar, wanneer, waarheen, waarvandaan, waardoor, waarom.

•  Wat blijft er over in de zin?
• Er kunnen meerdere in een zin zitten

Volg de stappen! 

Zoek de...

1. pv (tijd veranderen)

2. gez (alle ww in een zin)

3. ow (wie of wat + gez)

4. lv (wie of wat + gez + ow) 

5. mw (aan/voor wie + gez + ow (+ lv)) 

6. bwp (plaats, tijd, richting, manier). 

-> 4,5,6 zitten niet altijd in een zin. 

NuNederlands

Grammatica

zinsdelen en zinnen 2.1 en 2.2

Les

Hoofdzinnen en bijzinnen

Hoofdzin 

Een hoofdzin:

- zelfstandige zin

- persoonsvorm (meestal) op de tweede plaats

Bijzin

Een bijzin:

- afhankelijke zin (kan niet bestaan zonder hoofdzin)

- persoonsvorm (meestal) verder naar achteren

Voorbeelden hoofdzin 

Voorbeelden hoofdzin:

- Ik vertrouw die hond niet.

- Je moet die hond meteen corrigeren.

* De persoonsvorm (pv) is rood

Voorbeelden bijzin

Je kunt deze zinnen uitbreiden met een andere zin: een bijzin.

De zinnen zijn verbonden met een voegwoord. Elke zin heeft een pv

- Ik vertrouw die hond niet, omdat hij al vaak gebeten heeft.

- Je moet die hond meteen corrigeren als hij bijt.

Hoofdzin en bijzin

Extra tip:

Als er geen ander zinsdeel tussen het onderwerp en de pv kan staan gaat het om een hoofdzin:

De dierenwinkel sluit om zes uur, hoewel de meeste andere dierenzaken langer open blijven. 

Hoofdzin en bijzin

Een samengestelde zin bevat minimaal één hoofdzin en verder één of meer hoofdzinnen en/of bijzinnen.

Welk deel van de zin is de hoofdzin?

De paarden gaan niet naar buiten, omdat het -15 graden is.

1. De paarden gaan niet naar buiten
2. omdat het -15 graden is

Uitleg

persoonsvorm

onderwerp

voegwoord

De paarden gaan niet naar buiten, omdat het -15 graden is.

Welk deel van de zin is de hoofdzin?

Hij kon niet slapen, omdat de koe zo'n pijn had.

1. Hij kon niet slapen
2. omdat de koe zo'n pijn had

Uitleg

persoonsvorm

onderwerp

voegwoord

Hij kon niet slapen, omdat de koe zo'n pijn had.

Welk deel van de zin is de bijzin?

Omdat ik de hond nog uit moest laten, kwam ik te laat.

1. Omdat ik de hond nog uit moest laten
2. kwam ik te laat

Uitleg

persoonsvorm

onderwerp

voegwoord

Omdat ik de hond nog uit moest laten, kwam ik te laat

Welk deel van de zin is de bijzin?

Als het weer zo blijft, kunnen de jonge katjes nog niet naar buiten.

1. Als het weer zo blijft
2. kunnen de jonge katjes nog niet naar buiten

Uitleg

persoonsvorm

onderwerp

voegwoord

Als het weer zo blijft, kunnen de jonge katjes nog niet naar buiten.

Vragen

Nog vragen of onduidelijkheden?

Kies het juiste antwoord.

Ik ga naar de stad en ik koop een nieuwe hamsterkooi.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin

Kies het juiste antwoord.

Of ik kan stagelopen bij die manege, moet ik nog gaan onderzoeken.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin

Kies het juiste antwoord.

Ik heb al online gezocht naar een stageplek, maar ik heb nog niks gevonden.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin

Kies het juiste antwoord.

Ik heb een nieuwe kattenmand nodig, omdat de oude kapot is gegaan.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin

Kies het juiste antwoord.

Vandaag ga ik de dieren eerder voeren, omdat mij dat beter uitkomt.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin

Nu zelf

Taalblokken

Leerroutes=> spelling en grammatica=>01. Grammatica=> zinsdelen

Aan de slag!

NU Nederlands

Maken de oefentoets Gram H2

Succes :)