Thema 6 les 1 republiek der zeven verenigde Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 6 

regenten en vorsten

1600-1700

17e eeuw

Gouden eeuw

Lesindeling

• Lesopening: activeren voorkennis
• Leerdoelen
• Uitleg bestuur in de gouden eeuw
• Afsluiting

Lesopening

nos.nl

Wat weet jij over
Prinsjesdag?

Verdieping

LessonUp les over Prinsjesdag: filmpjes, politiek programma etc.

Zelfstandig te maken in LessonUp.

Klassencode: ccyei

Leerdoelen

1.6.2. a. Gouden eeuw. 

Republiek tussen koninkrijken.

Je herkent, beschrijft en geeft voorbeelden van historische gebeurtenissen die te maken hebben met: 

- economische en culturele bloei in de 17e eeuw; 

- regenten; 

- Nederlandse Republiek.

Criteria:

Je legt de begrippen ‘gewestelijke staten, regenten, stadhouder, raadspensionaris, Staten-Generaal en stadhouderloze tijdperk’ uit.

Je legt uit waarom de Republiek een bijzondere staatskundige positie had.

Wat weet je over
de Nederlandse Opstand?

Wat is een andere naam voor de Nederlandse Opstand?

1. De Nederlandse oorlog
2. De 80 jarige oorlog
3. De grote oorlog
4. De Spaans-Nederlandse oorlog

De Nederlandse Opstand

1. 1566 - 1621
2. 1584 - 1648
3. 1598 - 1621
4. 1568 - 1648

De beeldenstorm was in...

1. 1555
2. 1566
3. 1577
4. 1588

Wat was de Beeldenstorm?

1. Katholieken gooiden Protestanten op de brandstapel
2. Protestanten maakten uit protest beelden kapot in de Rooms-Katholieke kerk
3. Een heftige storm die beelden omver waaide
4. De paus maakte beelden stuk omdat hij ze niet mooi vond

Uitleg

Begrippen:

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Nederlandse Opstand

Staatsvorming: regent, stadhouder, raadspensionaris , staten generaal. 

1566

1609

1621

1588

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

1648

1588

De Republiek

• De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bestond uit 7 gewesten: Gelderland, Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland, Overijssel en Groningen.

• Deze werden bestuurd door Staten, deze bestonden uit de verschillende regenten: bestuurders

• Mannen van adel of rijke burgerij

Gewesten

• Geen centraal bestuur!

• Behielden eigen wetten en rechtspraak

• Nemen beslissingen die hun eigen gewest aangingen
• 
  

Staten Generaal

vergadering van alle gewestelijke staten bij elkaar:

- Buitenlandse beleid/zaken
- Verdediging van het land - oorlog en vrede

• Beslissingen die voor de hele Republiek belangrijk waren.

• Kozen de Stadhouder per gewest

Stadhouder

• De Republiek had geen koning, maar een stadhouder (plaatsvervanger). Dit waren altijd nakomelingen van Willem van Oranje. 

• De stadhouder was de hoogste regent. Hij was bevelhebber van leger en vloot. De stadhouder had veel macht. 

• Na de 80-jarige Oorlog kwam er kritiek op de functie van de stadhouder: was het nog wel nodig nu er geen oorlog meer is?

Prins Maurits van Oranje

• 1567-1625
• Zoon Willem van Oranje
• Stadhouder van Holland en Zeeland
• Legeraanvoerder -> door vernieuwingen overwinningen tegen de Spanjaarden

Raadspensionaris 

• 'Landsadvocaat'
• Politieke rol in het bestuur
• Regelde veel voor de Staten Generaal; voorbereiding van de vergadering, agenda bepalen.
• Johan van Oldenbarnevelt werkte nauw samen met de stadhouder Prins Maurits.

Hoe kwam de oorlog ten einde? 1648

• Ondergang Spaanse Armada (vloot) 1588:
  

- 556 schepen, 94 000 opvarenden ten onder

- Militair voordeel voor stadhouder prins Maurits

• Twaalf jarig bestand: 

Wapenstilstand 1609-1621

- Opbloei van de Handel

Vrede van Münster 1648: einde Tachtigjarige Oorlog

• Vanaf 1621 oorlog weer hervat 
• Brabant en Limburg worden herovert op de Spanjaarden

• 1648: Republiek en Spanje zijn oorlogsmoe:

- De Republiek wordt erkend als  onafhankelijke staat 
- Oorlog met Spanje voorbij

Stadhouderloze tijdperk

Na de oorlog geen noodzaak meer tot een stadhouder.

Er is immers geen oorlog meer.

Eerste Stadhouderloze Tijdperk (1650-1672)

Tweede Stadhouderloze Tijdperk (1702-1747)

Vragen over de uitleg?