Herhaling woordsoorten - werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

ZELFSTANDIG WERKWOORD (ZWW)

• Het zelfstandig werkwoord is het belangrijkste werkwoord in de zin.
• Het zelfstandig werkwoord geeft aan wat het onderwerp doet.
• Het zelfstandig werkwoord heeft een duidelijke betekenis: 

je kunt het (meestal) uitbeelden. 

• Het zelfstandig werkwoord kan als enige werkwoord in een zin staan. 
• Er staat maar één zelfstandig werkwoord in een zin. 
  

HULPWERKWOORD (HWW)

• Hulpwerkwoorden hebben geen duidelijke betekenis van zichzelf.  
• Hulpwerkwoorden komen voor in zinnen met meerdere werkwoorden. 
• Hulpwerkwoorden kunnen vaker in één zin voorkomen. 

• Hulpwerkwoorden ‘helpen’ de zin kloppend te maken: 

ze helpen de zin in de juiste tijd te zetten. 

VOORBEELDEN ZWW & HWW

zelfstandige werkwoorden

• slapen, zingen, voetballen, blaffen en struikelen. 
  

hulpwerkwoorden

• hebben, zijn, worden, zullen, kunnen en mogen.
  

VIND HET ZWW IN DE ZIN

Sandra moet haar Franse woordjes gaan leren.

Maak steeds nieuwe zinnen door de persoonsvorm weg te laten. 

• Sandra moet haar Franse woordjes leren. 
• Sandra gaat haar Franse woordjes leren.
• Sandra leert haar Franse woordjes.

Leren is het zelfstandige werkwoord in deze zin

VOORBEELDZINNEN HWW & ZWW

• Ik heb gisteren gedichtjes gemaakt.
• Kan ik vanavond komen chillen?
• Moet ik mijn huiswerk maken?
• De kastanjeboom is omgewaaid.
•  Zij zouden die schoenen verkocht hebben. 

Wat zijn de werkwoorden in de volgende zin:
De bekritiseerde scheidsrechter mag in Nederland blijven fluiten.

De bekritiseerde scheidsrechter mag in Nederland blijven fluiten.

Drie werkwoorden

mag blijven fluiten

Drie werkwoorden = het werkwoordelijk gezegde

mag blijven fluiten

- meerdere werkwoorden in een zin

- mag (pv) is hww

- fluiten heeft betekenis en is zww 

- blijven is ook een hww

KOPPELWERKWOORD (KWW)

• Koppelwerkwoorden  koppelen het onderwerp van de zin 

aan een zelfstandig of een bijvoeglijk naamwoord 

(= het naamwoordelijk deel) van de zin.

• Het koppelwerkwoord kan alleen in een zin staan. 
• Er kunnen niet meerdere koppelwerkwoorden in een zin staan.  
• Er zijn negen koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, (heten, dunken, voorkomen). 

VOORBEELDZINNEN HWW & KWW

• Tom is mijn beste vriend. 
• Duits blijft voor mij een moeilijke taal. 
• De vijftigste verjaardag van mijn vader was een groot feest. 

• Mijn zus is lerares geschiedenis geworden. 
• Marco van Basten zal altijd mijn voetbalheld blijven. 

EZELSBRUGGETJE KOPPELWERKWOORDEN

ZWABBELS (+ HDV)

 Zijn, Worden, Blijven, Blijken, Lijken, Schijnen, 

(Heten, Dunken, Voorkomen).

 

Hij maakt een vlog in de achtbaan.

Onderwerp doet iets. 

ZELFSTANDIG WERKWOORD

Hij is een vlogger.

Onderwerp is iets. 

KOPPELWERKWOORD

KOPPELWERKWOORDEN UITZONDERINGEN

De werkwoorden zijn, worden en blijven kunnen zowel als koppelwerkwoord en als hulpwerkwoord gebruikt worden. 

De werkwoorden zijn, blijven en schijnen kunnen ook als 

zelfstandig werkwoord gebruikt worden. 

HET WERKWOORD ZIJN

Junior is ziek. --> is = koppelwerkwoord

• is koppelt in deze zin 'ziek' aan 'Junior'.

Junior is ziek geweest. --> is = hulpwerkwoord

• is helpt de zin in de verleden tijd te zetten. 
• geweest is in deze zin het koppelwerkwoord.

Junior is weer op school. --> is = zelfstandig werkwoord

• is betekent hier 'zich ergens bevinden'. 

HET WERKWOORD BLIJVEN

De winkel blijft twee weken dicht. --> blijft = koppelwerkwoord

• blijft koppelt in deze zin 'dicht' aan 'De winkel'.

De winkel blijft twee weken gesloten. --> blijft = hulpwerkwoord

• blijft helpt de zin in de verleden tijd te zetten.

De winkel blijft in de hoofdstraat. --> blijft = zelfstandig werkwoord

• blijft betekent hier 'zich ergens bevinden'. 

HET WERKWOORD WORDEN

De serie wordt spannender. --> wordt = koppelwerkwoord

• wordt koppelt in deze zin 'spannender' aan 'De serie'.

De serie wordt niet meer uitgezonden. --> wordt = hulpwerkwoord

• wordt helpt in de zin in de verleden tijd te zetten. 
• uitgezonden is in deze zin het zelfstandig werkwoord.

HET WERKWOORD SCHIJNEN

De zon schijnt uitbundig. 

In deze zin is schijnt een zelfstandig werkwoord. 

Schijnen heeft hier de betekenis van licht geven. 

De 6 belangrijkste koppelwerkwoorden zijn:

1. zijn, komen, blijven, blijken, lijken, schijnen
2. zijn, worden, blijven, brengen, lijken, schijnen
3. zijn, moeten, blijven, blijken, lijken, schijnen
4. zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Mijn zus is vervelend geweest.

'geweest' is een ...

1. zww
2. hww
3. kww

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord.

1. juist
2. onjuist

Ineke gaat naar de stad.

'gaat' is een ..

1. zww
2. hww
3. kww

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Kan

je

niet

beter

uitkijken!

Frenkie wil vanavond nog wel even voetballen.

'wil' is een ...

1. zww
2. hww
3. kww

Frenkie wil vanavond nog wel even voetballen.

'voetballen' is een ...

1. kww
2. zww
3. hww

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Morgen

wordt

het

feest

gevierd.

Mijn tante blijft een apart geval.

'blijft' is een ...

1. zww
2. hww
3. kww

Wat is GEEN koppelwerkwoord?

1. lijken
2. lopen
3. dunken
4. schijnen

Sleep de werkwoorden uit de zin naar de goede plek.

Mijn hondje wil  graag uitgelaten   worden.

ZWW

HWW

KWW

wil

worden

Wat is het belangrijkste werkwoord
uit onderstaande zin?

Mijn hondje wil graag uitgelaten worden.

1. wil
2. uitgelaten
3. worden
4. hondje

De jongen had zijn vriend moeten kunnen helpen.

1. had, moeten, kunnen = hww helpen = zww
2. had, moeten, kunnen, helpen = zww
3. had, moeten, helpen = hww kunnen = zww
4. had, moeten, kunnen, helpen = hww

Wij hebben gisteren pannenkoeken gegeten.

1. hebben, gisteren = hww gegeten = kww
2. gisteren, gegeten = zww hebben = kww
3. hebben = zww gegeten = hww
4. hebben = hww gegeten = zww

Ik zwem graag baantjes.

'zwem' is een ...

1. kww
2. zww
3. hww

Werkwoord(en):
Jan had heel zijn leven een grote wens.

Werkwoord(en):
Hij wilde het gras maaien van zijn favoriete voetbalclub.

Werkwoord(en):
De radiozender 100%NL liet zijn wens in vervulling gaan.

Werkwoord(en):
Zijn dochter had zijn wens bij de radiozender ingediend.

Een 8-jarige jongen is met zijn been klem komen te zitten in een put

'komen' is een ...

1. zww
2. hww
3. kww

Een 8-jarige jongen is met zijn been klem komen te zitten in een put

'is' is een ...

1. hww
2. zww
3. kww

Een 8-jarige jongen is met zijn been klem komen te zitten in een put

'zitten' is een ...

1. hww
2. zww
3. kww

Een amateurvoetballer heeft tijdens een sliding zijn been gebroken

'heeft' is een ...

1. hww
2. zww
3. kww

Een amateurvoetballer heeft tijdens een sliding zijn been gebroken

'gebroken' is een ...

1. hww
2. zww
3. kww

De weersvoorspelling voor komend weekend blijkt gunstig te zijn.

'blijkt' is een ...

1. zww
2. hww
3. kww

De weersvoorspelling voor komend weekend blijkt gunstig te zijn.

'zijn' is een ...

1. zww
2. hww
3. kww

Aan de zuidkust van Florida zijn door nog onbekende redenen tientallen dode grienden aangespoeld.

1. zijn = hww aangespoeld = hww
2. grienden = zww aangespoeld = hww
3. zijn = hww aangespoeld = zww
4. zijn = zww aangespoeld = zww

Een postbode heeft maandenlang post achtergehouden.

1. heeft = hww achtergehouden = hww
2. heeft = zww achtergehouden = hww
3. heeft = hww achtergehouden = zww
4. heeft = zww achtergehouden = zww

De meteorietinslag in Rusland had ook in Nederland kunnen gebeuren.

1. had - kunnen = hww gebeuren = zww
2. had - gebeuren = hww kunnen = zww
3. had - kunnen = zww gebeuren = hww