Les 7 - Plato's parabel van de grot

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Ethiek

Les 7: Plato's parabel van de grot

vwo-4

Periode 4

Lesdoel en lesopbouw

Kennen: Plato's bekende grotvergelijking

Kunnen: meedoen met quizvragen bij video

1. Uitleg: Plato's parabel van de grot
   
2. Uitleg: belangrijke begrippen
3. Video over Plato's grotvergelijking: quizvragen
4. Uitleg: verdeelde lijn
5. Afsluitende vragen
6. Reflectie: wat weten we nu?

Beroemde passage: grotvergelijking

• Een heel beroemd verhaal uit de filosofie is de parabel (of allegorie) van de grot van Plato. Deze staat in hoofdstuk 7 van De ideale staat (Politeia).
• Socrates zet in deze passage een vergelijking uiteen met veel symboliek. 
• Via allerlei vergelijkingen (analogieën) probeert hij duidelijk te maken hoe een soldaat/wachter opgevoed/opgeleid wordt tot koning-filosoof. 
• Zo'n koning-filosoof moet een bepaald niveau van inzicht bereiken. Als diegene zijn taak als heerser goed wil uitvoeren, moet hij niet alleen maar afgaan op toevallige, zintuigelijke ervaringen.  

Belangrijke begrippen

• Parabel: een onderwijzend verhaal met een symbolische boodschap
• Analogie: de overeenkomst tussen twee zaken die als grondslag wordt gebruikt voor een redenering of argument
  
• Metafoor: een bepaalde stijlfiguur waarbij je gebruik maakt van een vergelijking (Voorbeelden: "Geen mens is een eiland." of: "Hij is zo dom als een ezel.").

02:20

Zien deze gevangenen de echte werkelijkheid, denk je?

03:27

Wat voor emotie/gevoel ervaart de gevangene bij loslating?

04:37

De gevangene heeft de overgang gemaakt van de grot naar de buitenwereld. Waar staat de grot symbool voor? Waar staat de buitenwereld symbool voor?

06:12

Heeft de losgelaten gevangene nog behoefte om terug te keren naar de grot?

07:12

Willen de resterende gevangenen vrijgemaakt worden?

02:20

Wie zijn de gevangen, denk je? Voor wie staan ze symbool?

Plato's verdeelde lijn

Opdracht

1. In de grot, beschikte men slechts over.. 
2. Buiten de grot, beschikt men over.. 
3. In de grot, is de [...] wereld.
4. Buiten de grot, is de [...] wereld.
5. Diegene die [...] wordt, moet de staat leiden. Want hij heeft het meeste [...].
6. De 'idee van het goede' is de [...]. 

Buiten de grot, beschikt men over..

In de grot, beschikte men slechts over..

In de grot is..

1. de zichtbare wereld
2. de intellectuele wereld

Buiten de grot is..

1. de zichtbare wereld
2. de intellectuele wereld

Diegene die [...] wordt, moet de staat leiden. Want hij heeft het meeste [...].

1. vrijgelaten, moed
2. vrijgelaten, inzicht
3. gevangen, inzicht
4. gevangen, moed

De 'idee van het goede' is de [...].

Reflectie: wat weten we nu?

We weten nu dat.. 

• Socates veel gebruik maak van parabels en analogieën om zijn redeneringen op te zetten.
• Socrates de discussie over wat hoe we tot inzicht komen koppelt aan de discussie wie de politiek leider moet zijn (diegene met het meeste inzicht moet leiding geven).
• de soldaat/wachter een lang en pijnlijk opleidingstraject dient te volgen voordat diegene koning-filosoof wordt (de politiek leider).