Les 2 - §1.1 Een nieuwe grondwet

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Aantekeningen voor het examen

Leerdoelen, je leert:...

• veranderingen herkennen en beschrijven in de bevoegdheden van parlement /volksvertegenwoordiging / Staten-Generaal/Eerste en Tweede Kamer die in 1848 tot stand kwamen .
• kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in Nederland, voor tijdens en na 1848 herkennen, beschrijven en in het juiste tijdsgewricht plaatsen

Drie politieke problemen in Nederland na 1848

• Sociale kwestie (1.1/1.2)
  
• Schoolstrijd (1.3)
  
• Strijd om algemeen kiesrecht (1.4)
  

Al deze problemen worden opgelost in de pacificatie van 1917.

Revolutiejaar 1848

• 1848 is een revolutiejaar in Europa: in verschillende landen eiste de bevolking meer inspraak 
• In Frankrijk werd zelfs de koning afgezet : Fra. veranderde hierdoor van een monarchie in een republiek.
• Een politieke stroming die meer inspraak van het volk eiste waren de liberalen.
• Koning Willem II was bang dat dit ook in NL kon gebeuren en gaf de liberale leider Thorbecke de opdracht een nieuwe grondwet te schrijven.

Aantekening voor het examen

Grondwet 1848

• De belangrijkste bepalingen uit de Grondwet van 1848:

1. Ministeriële verantwoordelijkheid: minder macht bij de koning
2. Koninklijke onschendbaarheid
3. De scheiding van machten
4. Censuskiesrecht + rechtstreekse verkiezingen
5. Klassieke grondrechten voor de bevolking.
6. Nieuwe rechten voor het parlement

Aantekening voor het examen

Thorbecke

Luxemburgse Kwestie

• Tot 1867 hoorde Luxemburg nog bij Nederland.
• In 1866 dreigde Pruisen (Duitsland) met oorlog ->
• Nederland zocht bescherming bij Frankrijk die in ruil daarvoor Luxemburg wilde kopen: Koning Willem III en de ministers gingen akkoord, maar

• De Tweede Kamer hoorde dit allemaal pas achteraf: zij keurden de begroting van de regering af (recht van budget). Alle ministers diende hun ontslag in = ministeriële verantwoordelijkheid.
• Tegen Willem III kon geen actie worden ondernomen = koninklijke onschendbaarheid.
  

Aantekening voor het examen

Rechten van het parlement

• Recht van amendement (alleen Tweede Kamer).
  
• Recht van initiatief (alleen Tweede Kamer).
  
• Recht van budget.
  
• Recht van interpellatie.
  
• Recht van enquête.
  

Aantekening voor het examen

Examenvraag

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag - 2021 I

Gebruik bron 1

De gebeurtenis op de tekening leidde tot een politieke verandering in

Nederland in 1848.

Welke politieke verandering wordt bedoeld?

A het afschaffen van de constitutionele monarchie

B het aftreden van koning Willem II

C het invoeren van een nieuwe grondwet

D het oprichten van politieke partijen 

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag 2021 - I

1. A
2. B
3. C
4. D

Examenvraag 

C

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag - 2021 I

Gebruik bron 1

De gebeurtenis op de tekening leidde tot een politieke verandering in

Nederland in 1848.

Welke politieke verandering wordt bedoeld?

A het afschaffen van de constitutionele monarchie

B het aftreden van koning Willem II

C het invoeren van een nieuwe grondwet

D het oprichten van politieke partijen 

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag - 2021 I

Deze brief werd geschreven naar aanleiding van de ‘Luxemburgse kwestie’.

Wat heeft de koning toen gedaan om te proberen zijn macht te behouden?

A Hij heeft de ministers hun ontslag laten indienen.

B Hij heeft de opdracht gegeven om de grondwet te wijzigen.

C Hij heeft de Tweede Kamer laten ontbinden.

D Hij heeft het parlement het budgetrecht afgenomen. 

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag 2021 - I

1. A
2. B
3. C
4. D

Examenvraag

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag - 2019 I

In de Nederlandse Grondwet van 1848 werd het volgende artikelopgenomen: de Koning is onschendbaar.

Wat betekent ‘de Koning is onschendbaar’ in de praktijk?

A De koning heeft de bevoegdheid om zelfstandig politieke beslissingen

te nemen.

B De koning moet aftreden als hij het vertrouwen van het parlement

verliest.

C De ministers zijn politiek verantwoordelijk voor de uitspraken en het

gedrag van de koning.

D Het kabinet bepaalt welk personeel de koning voor zijn huishouden

mag aannemen. 

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag 2019 - I

1. A
2. B
3. C
4. D