2.1 De Griekse democratie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

2.1 Griekse democratie

Stadstaten

• ca. 700 verschillende stadstaten (poleis)
• Athene en Sparta waren het grootst
  
  
• Iedere stadstaat had een eigen bestuur en maakte  eigen wetten 
• MAAR:
  - In iedere polis spraken ze Grieks, vereerden ze dezelfde goden en bouwden ze op dezelfde manier tempels. 

Historicus A zegt: Griekenland was in de Oudheid geen eenheid.
Historicus B zegt: Echt wel! Griekenland was wel een eenheid.

Geef voor beide historici een argument om hun gelijk te bewijzen.

Politiek

Ons woord politiek is afgeleid van het begrip ‘polis’.

Politiek = De manier waarop een land of een stad besluiten neemt.

Monarchie

Aan het begin waren de meeste poleis een monarchie

Dit betekent dat een koning de macht heeft

Zijn macht wordt geërfd door zijn kinderen

Aristocratie

Na een tijd willen de rijke burgers ook wat te zeggen hebben

Zij hebben de wapens en zetten de koning aan de kant

Deze aristoi nemen dan met elkaar de beslissingen.

Aristocratie

Aristos (ἄριστος) = beste

Kratein (κρατεῖν) = heersen

Aristocratie= de beste heersen

Tirannie

Soms lukt het een aristocraat om alle macht te krijgen

Vaak lukt dit met geweld

Hij wordt dan een tiran met alle macht voor zichzelf

Democratie

De gewone burgers willen meebeslissen over de polis

Iedere mannelijke burger van 18+ krijgt daarom stemrecht

Athene wordt zo een democratie

Democratie

Demos (δῆμος) = volk

Kratein (κρατεῖν) = heersen

Democratie = het volk heerst

Hoe verschilt de Atheense democratie met de Nederlandse?

Atheense democratie

Nederlandse democratie

Politici hebben de politiek als beroep

De burgers mogen zelf over wetten stemmen

Vrouwen mogen niet meedoen in de politiek

Politici hebben naast politiek nog een ander beroep

Vrouwen mogen wel meedoen in de politiek

Iedere 4 jaar komt een nieuwe regering

Iedere maand komt een nieuwe regering

De burgers kiezen wie over de wetten stemmen

Griekse godsdienst

De Griekse godsdienst was polytheïstisch

Goden waren menselijk, maar onsterfelijk en ze hadden bepaalde krachten

De goden werden aanbeden in tempels, zoals in Egypte

De Grieken leerden over de goden door mythen; godenverhalen

Aan de slag

Schrijf in je schrift:

- 4 verschillen tussen de Atheense democratie en de huidige democratie in Nederland.

Wetenschap

De Grieken verklaarden veel met mythen

Later gaan geleerden andere verklaringen zoeken

Het verzamelen van kennis door een verschijnsel te bestuderen. Wetenschappers zoeken naar verklaringen en proberen bewijzen te vinden = wetenschap

Filosofie

Sommige geleerden willen niet kijken, maar denken

Zij stellen grote, moeilijke vragen over belangrijke zaken

Op die manier de waarheid willen vinden noemen we filosofie

Griekse filosofen

Socrates , Plato, Aristoteles. 

• Wat is geluk? 
• Wat is de beste vorm van bestuur? (kritiek op de democratie)
• Wat is goed en wat is slecht? 

Ook nadenken over bestuur

Socrates en Plato waren tegen de democratie.

'Gewone mensen denken niet goed over hun beslissingen, laat politiek over aan wijze mannen.'

Opdracht

Er waren in de Griekse tijd drie manieren om de werkelijkheid te verklaren. De meeste mensen geloofden in de [..............1...............]   : zij dachten dat de goden grote invloed hadden op wat er gebeurde. Anderen probeerden de wereld te begrijpen door over belangrijke vragen logisch na te denken. Zij worden [..............2...............]   genoemd. Ten slotte zijn er de [..............3...............]   , die heel precies onderzoek deden. Politici in Athene vonden de [..............4...............]   soms gevaarlijk, omdat die vraagtekens plaatste bij de [..............5...............]   .

Maak de tekst kloppend

Woorden

[..............1...............]

[..............2...............]

[..............3...............]

[..............4...............]

[..............5...............]

Filosofie

Mythen

Wetenschap

Filosofen

Priesters

Wetenschappers

Filosofie

Religie

Wetenschap

Democratie

Godenwereld

Natuurkunde

Waarbij hoort de vraag:
Hoe hebben de goden de wereld gemaakt?

1. Filosofie
2. Religie
3. Wetenschap

Waarbij hoort de vraag:
Is de aarde plat of bolvormig?

1. Filosofie
2. Religie
3. Wetenschap

Waarbij hoort de vraag:
Kunnen wij de wereld wel echt begrijpen?

1. Filosofie
2. Religie
3. Wetenschap

Waarbij hoort de vraag:
Wat is beter: aristocratie of monarchie?

1. Filosofie
2. Religie
3. Wetenschap

Waarbij hoort de vraag:
Wat moet ik offeren als ik ben genezen?

1. Filosofie
2. Religie
3. Wetenschap

Waarbij hoort de vraag:
Wie begon de oorlog tussen Athene en Sparta?

1. Filosofie
2. Religie
3. Wetenschap