11.4 Het bloedvatenstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Het bloedvatenstelsel

Thema : Transport

Basisstof 4:

De bloedvaten

Leerdoelen

1. Je kent de functies en kenmerken van aders, slagaders en haarvaten en kunt de relatie tussen bouw en werking uitleggen.
2. Je kunt zuurstofgehalte, stroomrichting en verloop van bloeddruk en stroomsnelheid in de delen van het bloedvatenstelsel toelichten.

Typen bloedvaten

Slagader / arterie

• Dikke, elastische wand
• van glad spierweefsel

Haarvat / capillair

• enkele cellaag dik

Ader / venen

• Dunne wand
• kleppen

Binas 84C2

(Ader)kleppen

Laten het bloed in één richting stromen

Zodat het niet door de zwaartekracht terugstroomt naar de organen

Vernauwen en verwijden

Dankzij de spierlaag in (slag)aders kunnen deze vernauwen (vasoconstrictie) en verwijden (vasodilatatie).

Dit om bijvoorbeeld de lichaamstemperatuur of de bloeddruk te regelen

Vasoconstrictie

Vasodilatatie

Haarvaten

• Bij de organen vertakken de slagaders in haarvaten 
• In de wand van de haarvaten zitten kleine openingen.
• De cellen in de wand van een haarvat laten weefselvloeistof (bloedplasma) en witte bloedcellen door.
  

Naamgeving van bloedvaten

Van hart (af) naar nier = nierslagader

Van nier naar hart (toe) = nierader

Binas 84A

bloeddruk 120/80

120= Bovendruk                             80= onderdruk

Bloeddruk

De bloeddruk is druk van bloed tegen de wanden van bloedvaten

Hoge druk bij samentrekken kamers (bovendruk / systolische druk)

Laag tijdens de hartpauze (onderdruk / diastolische druk)

Bovendruk

Onderdruk

Atherosclerose

 slagaderverkalking is het gevolg van het afzetten van cholesterol (LDL) tegen de wand van het bloedvat.

Kan leiden tot trombose (verstopping door bloedprop) en infarcten (afsterven cellen door zuurstoftekort)

Hoge bloeddruk

• stress
• roken
• overgewicht
• zout

Langdurige hoge bloeddruk beschadigt de wanden van de slagaders!

Bloeddruk en stroomsnelheid

1. Er is te zien dat de bloeddruk afneemt tijdens het stromen van het bloed door de slagaders via de haarvaten naar de aders. 

2. Verband stroomsnelheid bloed en totale doorsnede bij de verschillende typen bloedvaten.

3. Stroomsnelheid bloed is het laagst in haarvaten maar de totale doorsnede van dit type is het hoogst.

Binas 84E1

Regeling van de bloeddruk

De wand van een slagader is ...
De bloeddruk in een slagader is ...

1. Dik en Hoog
2. Dik en Laag
3. Dun en Hoog
4. Dun en Laag

Wat is de functie van een haarvat

1. Zuurstof en voedingsstoffen naar de cellen overbrengen
2. Koolstofdioxide en afvalstoffen van de cellen afvoeren
3. Zuurstof en voedingsstoffen van de cellen afvoeren
4. Koolstofdioxide en afvalstoffen naar de cellen overbrengen

Waardoor verlaat aan het begin van een haarvat, vocht het haarvat?

1. Osmotische druk
2. Filtratie
3. Resorptie
4. Bloeddruk

wat kun je zeggen over de hoeveelheid bloed die een haarvat instroomt en die een haarvat uitstroomt?

1. er stroomt meer in dan uit
2. er stroomt evenveel in als uit
3. er stroomt minder in dan uit

De bloeddruk wordt gemeten in een

1. Armader, onderdeel van de kleine bloedsomloop.
2. Armslagader, onderdeel van de kleine bloedsomloop
3. Armader, onderdeel van de grote bloedsomloop.
4. Armslagader, onderdeel van de grote bloedsomloop

Wat is de bloeddruk?

1. Druk die het bloed uitoefent in een haarvat
2. Druk van bloed op wanden van slagaders
3. Druk van bloed op alleen de linkerkamer
4. Bloed dat heel veel energie heeft

Vlooien zuigen bloed
Vlooien bijten hun slachtoffers om bloed op te zuigen uit de haarvaten.
Vanwege welk verschil tussen haarvaten, aders en slagaders zijn haarvaten voor vlooien het meest geschikt om bloed uit op te zuigen?

1. De bloeddruk in haarvaten is lager dan die in aders en slagaders.
2. De stroomsnelheid van het bloed in haarvaten is lager dan die in aders en slagaders.
3. De wand van haarvaten is dunner dan die van aders en slagaders.
4. De zuurstofconcentratie in haarvaten is hoger dan die in aders en slagaders.

De tijd die verloopt tussen het moment waarop bij de mens een bloedcel de rechterkamer verlaat en het moment waarop deze aankomt in de linkerboezem is over het algemeen kort. De tijd die verloopt tussen het moment waarop een bloedcel de linkerkamer verlaat en het moment waarop deze aankomt in de rechterboezem is over het algemeen lang.

Waardoor wordt dit tijdsverschil veroorzaakt?

1. door verschil in stroomsnelheid van het bloed
2. door verschil in bloeddruk
3. door verschil in hoeveelheid bloed
4. door verschil in weglengte

Bij een grotere gezamenlijke diameter van de bloedvaten, wordt de stroomsnelheid van het bloed..

1. Hoger
2. Lager
3. Blijft gelijk

Van verschillende bloedvaten van de grote ​ bloedsomloop
van de mens worden de volgende ​gegevens verzameld:​
1) de stroomsnelheid vh bloed ,​
2) de hoeveelheid elastische
vezels in de wand​
3) de permeabiliteit van de wand ​
4) de bloeddruk in deze bloedvaten.​
Met welke letter wordt het diagram weergegeven
waarin​ de stroomsnelheid van het bloed​ staat?

1. Diagram P
2. Diagram Q
3. Diagram R
4. Diagram S

Aan de slag

Maken

34 t/m 43