V3 | Les 23 | Latijn | H7 | Tekst 7a

• Latijn
• Middelbare school
• vmbo t, vwo
• Leerjaar 3

              Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie in je tas
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boeken, Chromebook, JdW-map, etui 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Minerva Hoofdstuk 7

Tekst 7a: Door het oog van de naald

Rode boek pag. 84

Programma

Lesopbouw

1. Vooraf:
   Naamvallen groep 1/2/3
   
2. Instructie:
   Tekst 7a
3. Toepassing:
   Taaloefeningen
4. Evaluatie:
   Afsluiting

Leerdoelen

Hoofdstuk 7 - Grammatica

1. Ik kan zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden indelen in groep 1, 2 of 3.
2. Ik kan van zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden naamval, getal en geslacht benoemen.
3. Ik kan zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden met elkaar laten congrueren.
4. Ik kan alle naamvallen in een tekst op correctie wijze vertalen naar het Nederlands.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

Voorkennis

Naamvallen groep 1 en 2

Opdracht: schrijf op je wisbordje de uitgangen van de rijtjes van

- groep 1: mensa

- groep 2: servus

- groep 2: donum

- groep 3: rex

- groep 3: nomen

Tip: schrijf 2x (ev/mv) de naamvallen op (nom/gen/dat/acc/abl) en vul het schema dan in. Sla over wat je niet weet. Je kan het later aanvullen.

Verbuiging zelfstandig naamwoord groepje 3

Rex en nomen (koning, naam)

		V/M	O
Enkelvoud	Nom	Rex	Nomen
	Gen	Reg-is	Nomin-is
	Dat	Reg-i	Nomin-i
	Acc	Reg-em	Nomen
	Abl	Reg-e	Nomin-e
Meervoud	Nom	Reg-es	Nomin-a
	Gen	Reg-um	Nomin-um
	Dat	Reg-ibus	Nomin-ibus
	Acc	Reg-es	Nomin-a
	Abl	Reg-ibus	Nomin-ibus

Nota bene:

De stam van een woord uit groepje 3 vind je door de uitgang van de genitivus af te halen. 

- Stam van rex = reg-

- Stam van nomen = nomin-

Nota bene:

Net als bij groepje 2 is de nominativus gelijk aan de accusativus!

- nomen/nomen

- nomina/nomina

Verbuiging bijvoeglijk naamwoord groepje 1/2

Bona/bonus/bonum (goed)

		V	M	O
Enkelvoud	Nom	Bon-a	Bon-us	Bon-um
	Gen	Bon-ae	Bon-i	Bon-i
	Dat	Bon-ae	Bon-o	Bon-o
	Acc	Bon-am	Bon-um	Bon-um
	Abl	Bon-a	Bon-o	Bon-o
Meervoud	Nom	Bon-ae	Bon-i	Bon-a
	Gen	Bon-arum	Bon-orum	Bon-orum
	Dat	Bon-is	Bon-is	Bon-is
	Acc	Bon-as	Bon-os	Bon-a
	Abl	Bon-is	Bon-is	Bon-is

Nota bene:

Bijvoeglijke naamwoorden van het type bonus, -a, -um kun je zelf in alle geslachten verbuigen. Bijvoorbeeld:

- Mater bona

- Pater bonus

Nota bene:

Het bijvoeglijk naamwoord past zich dus aan aan het zelfstandig naamwoord!

Dit noem je congrueren!

Verbuiging bijvoeglijk naamwoord groepje 3

Fortis en ingens (dapper, enorm)

		V/M	O	V/M	O
Enkelvoud	Nom	Fort-is	Fort-e	Ingens	Ingens
	Gen	Fort-is	Fort-is	Ingent-is	Ingent-is
	Dat	Fort-i	Fort-i	Ingent-i	Ingent-i
	Acc	Fort-em	Fort-e	Ingent-em	Ingens
	Abl	Fort-i	Fort-i	Ingent-i	Ingent-i
Meervoud	Nom	Fort-es	Fort-ia	Ingent-es	Ingent-ia
	Gen	Fort-ium	Fort-ium	Ingent-ium	Ingent-ium
	Dat	Fort-ibus	Fort-ibus	Ingent-ibus	Ingent-ibus
	Acc	Fort-es	Fort-ia	Ingent-es	Ingent-ia
	Abl	Fort-ibus	Fort-ibus	Ingent-ibus	Ingent-ibus

Nota bene:

Bijvoeglijke naamwoorden uit groep 3 hebben dus twee rijtjes: V/M en O.

Nota bene:

Bijvoeglijke naamwoorden die NIET op -is eindigen vervoeg je als ingens.

Tekst 7a: Door het oog van de naald. Neem je oefenboek erbij op pag. 82

Wie weet wat we zien op deze afbeelding?

Tekst 7a

Door het oog van de naald

1 Vedius Pollio valde dives erat. In magna villa habitavit

 et multos servos habuit.

 Crudelis quoque erat. Pollio, cum servus peccaverat,

 solebat eum in vivarium inicere.

5 In vivario murenae erant, quae sanguine hominum

 saginabant.

Ik krijg vaak de vraag van leraren: moeten scholen streng zijn of een plek waar leerlingen zich geaccepteerd voelen? De PISA-cijfers geven ons duidelijk antwoord: het gaat niet om kiezen tussen strengheid óf verbondenheid, maar om volledige inzet voor beide. Enkel leerlingen die zowel een strenge discipline ervaren als zich thuis voelen, presteren significant beter - zowel op taal als rekenen. Belangrijk daarom om de nadruk op deze warm-strenge aanpak te leggen. Scholen die hierop inzetten, doen dit door zowel strenge schooldiscipline te handhaven als het bevorderen van verbondenheid en het thuisvoelen van leerlingen, ondersteund door gedeelde afspraken en een doordacht schoolcurriculum. Een essentieel aspect hierbij is de erkenning en waardering van culturele, talige, religieuze en genderdiversiteit.

Tekst 7a

Door het oog van de naald

7 Quodam die Pollio imperatorem Augustum, amicum

 suum, ad cenam invitavit. Dum amici cenant,

 unus ex servis Pollionis imprudens crystallinum fregit.

10 Pollio, quia valde iratus erat, alios servos illum in

 vivarium inicere iussit. Servus autem confugit ad

 imperatoris pedes et dixit:

Ik krijg vaak de vraag van leraren: moeten scholen streng zijn of een plek waar leerlingen zich geaccepteerd voelen? De PISA-cijfers geven ons duidelijk antwoord: het gaat niet om kiezen tussen strengheid óf verbondenheid, maar om volledige inzet voor beide. Enkel leerlingen die zowel een strenge discipline ervaren als zich thuis voelen, presteren significant beter - zowel op taal als rekenen. Belangrijk daarom om de nadruk op deze warm-strenge aanpak te leggen. Scholen die hierop inzetten, doen dit door zowel strenge schooldiscipline te handhaven als het bevorderen van verbondenheid en het thuisvoelen van leerlingen, ondersteund door gedeelde afspraken en een doordacht schoolcurriculum. Een essentieel aspect hierbij is de erkenning en waardering van culturele, talige, religieuze en genderdiversiteit.

Tekst 7a

Door het oog van de naald

12                                                  “domine, videsne

 crudelitatem Pollionis? Parce mihi!” Motus verbis

 imperator iussit alios servos omnia crystallina frangere

15 et his vivarium complere. Praeterea Pollioni dixit:

Ik krijg vaak de vraag van leraren: moeten scholen streng zijn of een plek waar leerlingen zich geaccepteerd voelen? De PISA-cijfers geven ons duidelijk antwoord: het gaat niet om kiezen tussen strengheid óf verbondenheid, maar om volledige inzet voor beide. Enkel leerlingen die zowel een strenge discipline ervaren als zich thuis voelen, presteren significant beter - zowel op taal als rekenen. Belangrijk daarom om de nadruk op deze warm-strenge aanpak te leggen. Scholen die hierop inzetten, doen dit door zowel strenge schooldiscipline te handhaven als het bevorderen van verbondenheid en het thuisvoelen van leerlingen, ondersteund door gedeelde afspraken en een doordacht schoolcurriculum. Een essentieel aspect hierbij is de erkenning en waardering van culturele, talige, religieuze en genderdiversiteit.

Tekst 7a

Door het oog van de naald

14 “Cur poena gravis? Si bonus servus crystallinum

 frangit, necesse est eum interficere? Hominem

 necas, ubi imperator ipse adest? Manumitte servum

 et cena gaudeamus!” Sic Augustus amicum

20 castigavit et servum a morte servavit.

Ik krijg vaak de vraag van leraren: moeten scholen streng zijn of een plek waar leerlingen zich geaccepteerd voelen? De PISA-cijfers geven ons duidelijk antwoord: het gaat niet om kiezen tussen strengheid óf verbondenheid, maar om volledige inzet voor beide. Enkel leerlingen die zowel een strenge discipline ervaren als zich thuis voelen, presteren significant beter - zowel op taal als rekenen. Belangrijk daarom om de nadruk op deze warm-strenge aanpak te leggen. Scholen die hierop inzetten, doen dit door zowel strenge schooldiscipline te handhaven als het bevorderen van verbondenheid en het thuisvoelen van leerlingen, ondersteund door gedeelde afspraken en een doordacht schoolcurriculum. Een essentieel aspect hierbij is de erkenning en waardering van culturele, talige, religieuze en genderdiversiteit.

           Aan de slag

Maak taaloefening C op pagina 90 van je grijze boek.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen

Taaloefening C 

Grijze boek pagina 90

1. Exemplo
2. Montibus
3. Servorum
4. Hominis
5. Imperator
6. Patrem
7. Villarum
8. Dominos 

1. Romanus

2. Crudeles

3. Laetum

4. Ingentium

5. Magnis

6. Fortium

7. Inferioris

8. Bono

Leerdoelencheck

Naamvallen groep 1, 2, 3

- Totae (totus, veilig)

- Pedis (pes, voet)

- Amicorum (amicus, vriend)

- Omnia (omnis, ieder/alle)

- Digno (dignus, waardig)

- Ingenti (ingens, reusachtig)

Schrijf van de volgende woorden op je wisbordje de naamval, het getal en het geslacht.

Geef alle opties indien (=als) er meer mogelijkheden zijn.

Exit ticket