Les 1.8 Spelling KGT 1C 1D GL 1B

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 1

1.8 Spelling

Vak: Nederlands 
Jaar: 1

Terugblik op de vorige les 

Persoonsvorm :  Maak de zin vragend of zet het in een andere tijd. 

Onderwerp: Wie of wat + persoonsvorm? 

Zinsdeelproef: kan je helpen om zinsdelen te benoemen. Zoek de persoonsvorm en zet zinsdeelstrepen. 

Zinsdelen: Zet het zinsdeel voor de persoonsvorm om een zinsdeel te controleren. 

Werkwoord: drukt een handeling, gebeurtenis of toestand uit.

Formatieve toetsing 

1. Zijn hondje blafte heel hard tegen de buurman 

2. Haar zusje kocht een mooie bloem voor haar. 

3. Gisteren heb ik mijn jas aan Anouk gegeven.

4. Tom heeft vorige week woensdag een nieuwe auto gekocht.

Onderwerp

Persoonsvorm 

Verdeel de zin in zinsdelen.

Antwoorden: 

Zijn hondje | blafte | heel hard | tegen de buurman.

Antwoorden

1. Zijn hondje | blafte | heel hard | tegen de buurman.

2. Haar zusje | kocht | een mooie bloem | voor haar.

3. Gisteren | heb | ik | mijn jas | aan Anouk | gegeven.

4. Tom | heeft | vorige week woensdag | een nieuwe auto | gekocht.

Antwoorden: 

Zijn hondje | blafte | heel hard | tegen de buurman.

Groepsplan 

Heb je 0 of 1 fout? Maak de vragen uit hoofdstuk 1.7 in Malmberg- Talent

Klaar? Lees zelfstandig de lesstof uit hoofdstuk 1.8 en maak de volgende opdrachten 2, 4, 5, 6, 11 en 12. 

Heb je 2-3 fouten? Luister naar de klassikale uitleg. Maak hierna zelfstandig de digitale opdrachten die horen bij hoofdstuk 1.7 van Talent-Malmberg.

Heb je 3 of meer fout?  Luister naar de klassikale uitleg, en oefen verder onder begeleiding van de docent. 

Antwoorden: 

Zijn hondje | blafte | heel hard | tegen de buurman.

Lesdoelen

Aan het einde van de les ben je in staat om:

• leestekens, waaronder hoofdletters, punten, vraagtekens en uitroeptekens, correct toe te passen in een geschreven tekst.
• de tegenwoordige tijd van werkwoorden correct te schrijven door de juiste vormen en regels toe te passen. 

"Grammatica leren helpt me beter schrijven en spreken, waardoor ik duidelijk en zelfverzekerd kan communiceren. 

Nut van deze les 

• Spelling leert je om foutloos te kunnen schrijven. 
• Spelling zegt iets over jou als persoon.
• Spelling maakt onderdeel uit van de toets.

 Een foutloze tekst doet niet alleen de Nederlandse taal eer aan, maar ook jou als schrijver ervan. Wie foutloos schrijft, levert verzorgd werk af en neemt zijn werk uiterst serieus. En dat zegt op zijn beurt weer iets over hoe de lezers naar jou als persoon kijken

Leestekens

Leestekens zijn belangrijk

Voorbeeld 

• Henk zei: 'Marieke, ik ben verliefd je.'
  
• 'Henk,' zei Marieke. 'Ik ben verliefd op je.'
  
• In zin 1 is hij verliefd op haar. In zin 2 is zij verliefd op hem.
  
• Door de leestekens zie je wat er wordt bedoeld. 

Betekenis en interpretatie

• Een zin begint altijd met een hoofdletter.
  
• Een punt staat aan het eind van een gewone zin.
  
• Een vraagteken staat aan het eind van een vraagzin.
• Een uitroepteken staat na een uitroep.

De deur van mijn kamer staat open.

De deelnemers presenteren hun act.

Zijn ze erg zenuwachtig?

Doe je best!

Leestekens

Begin en einde van zinnen 

Let op! 

• 's Morgens eet ik twee boterhammen. 
• 'k Heb geen zin in die flauwekul.
• ’t Is ook altijd wat met jou.

Als het eerste woord van de zin uit een apostrof en één letter bestaat, krijgt het eerste volledige woord wel alsnog de ‘ontbrekende’ hoofdletter; dit is historisch zo gegroeid

In het Nederlands schrijven we tijdsaanduidingen als "s morgens," "s avonds," en "s nachts" met kleine letters omdat deze aanduidingen als bijwoorden worden beschouwd. Ze worden niet als zelfstandige namen of titels behandeld, daarom worden ze niet met een hoofdletter geschreven, tenzij ze het begin van een zin vormen.

Een uitroepteken staat na een uitroep.

1. Bij een opsomming

2. Als je iemand aanspreekt

3. Tussen twee persoonsvormen

4. Voor voegwoorden zoals want, maar, omdat

1. Meng de komkommer met de sla, de tomaten, de uitjes en de dressing.

2. Rachida, kun je mij het bestek aangeven?

3. Als je klaar bent, mag je het gerecht opeten.

4. Het gerecht was heerlijk, want ik had het zelf gemaakt

Komma (GL)

In de zin "Oh nee, ik heb mijn sleutels vergeten!" wordt de komma gebruikt na "Oh nee" om de uitroep te markeren. De komma geeft aan dat de uitdrukking "Oh nee" een onderbreking is in de zin en een bepaalde toon of emotionele lading draagt. Het is een manier om de nadruk te leggen op de emotie of de urgentie die wordt uitgedrukt met de uitroep "Oh nee." Hierdoor wordt de zin effectiever en expressiever

1. Als je een gesprek opschrijft zoals het gezegd wordt.

2. Als je een stukje uit een tekst letterlijk overneemt.

3. Als je een woord speciale aandacht wilt geven.

1. De coach zei: ‘We gaan een nieuwe tactiek toepassen in de wedstrijd.’

2. De uitspraak ‘Meedoen is belangrijker dan winnen’ hoort bij de Olympische Spelen.

3. Hoe spel je ‘coach’ eigenlijk?

Aanhalingstekens (GL)

In de zin "Oh nee, ik heb mijn sleutels vergeten!" wordt de komma gebruikt na "Oh nee" om de uitroep te markeren. De komma geeft aan dat de uitdrukking "Oh nee" een onderbreking is in de zin en een bepaalde toon of emotionele lading draagt. Het is een manier om de nadruk te leggen op de emotie of de urgentie die wordt uitgedrukt met de uitroep "Oh nee." Hierdoor wordt de zin effectiever en expressiever

 Interpunctie. Oefening 

Denk aan de hoofdletters, punten, komma's en uitroeptekens! 

Antwoorden: 1

• Ik ga naar school. of Ik ga naar school!
  
• Hallo, hoe gaat het?
  
• Heb je zin om af te spreken?
  
• Zij houdt van ijs.
  
• De zon schijnt vandaag. of De zon schijnt vandaag!
  
• Mijn lievelingskleur is blauw.
  
• Help, ik ben verdwaald!

• Wanneer is je verjaardag?
• Amsterdam is de hoofdstad van Nederland. 
• Jan leest een boek.
• Heb je mijn bericht ontvangen?
• Nee, dat moet je niet doen! 
• Gefeliciteerd met je diploma! 
• Eten we vanavond Pizza?
• Pas op voor die hond! 
• Oh nee, ik heb mijn sleutels vergeten!

In de zin "Oh nee, ik heb mijn sleutels vergeten!" wordt de komma gebruikt na "Oh nee" om de uitroep te markeren. De komma geeft aan dat de uitdrukking "Oh nee" een onderbreking is in de zin en een bepaalde toon of emotionele lading draagt. Het is een manier om de nadruk te leggen op de emotie of de urgentie die wordt uitgedrukt met de uitroep "Oh nee." Hierdoor wordt de zin effectiever en expressiever

• "Wil je vandaag spelen?",  vraagt Luuk.
• Taylor zegt: "Ik ga vandaag naar het strand."
• Juf zegt: "Ik kan zien dat je goed geleerd hebt."
  
• Dit jaar ga ik niet naar IJsland, Duitsland of Zweden op vakantie.

• "Ik zie de volgende kleuren: bruin, oranje, groen, rood en geel", zegt Elijah. 
• " Ik vind het heel fijn om buiten te spelen", zegt Faas. 
• Norah vraagt: " Zijn er ook bijen dichtbij school?" 
• Bijen leven overal, behalve op Antarctica", las Dylan in de krant. 

Antwoorden 2

In de zin "Oh nee, ik heb mijn sleutels vergeten!" wordt de komma gebruikt na "Oh nee" om de uitroep te markeren. De komma geeft aan dat de uitdrukking "Oh nee" een onderbreking is in de zin en een bepaalde toon of emotionele lading draagt. Het is een manier om de nadruk te leggen op de emotie of de urgentie die wordt uitgedrukt met de uitroep "Oh nee." Hierdoor wordt de zin effectiever en expressiever

Tegenwoordige tijd van werkwoorden

Enkelvoud:

ik loop

jij loopt

hij loopt

Meervoud:

wij lopen

jullie lopen

zij lopen 

Enkelvoud:

ik word

jij wordt

hij wordt

Meervoud:

wij worden

jullie worden

zij worden

De persoonsvorm tegenwoordige tijd enkelvoud (pv-tt-ev) heeft twee vormen.

                                       Voorbeeld

1. De ik-vorm Ik loop (stam)

2. Ik-vorm + -t  

Tegenwoordige tijd van werkwoorden 

De persoonsvorm tegenwoordige tijd enkelvoud (pv-tt-ev) heeft twee vormen.       
                                       Voorbeeld

1.  De ik-vorm            Ik loop (stam)                                 

2. Ik-vorm + -t           hij / zij loopt (stam+t)

I

De ik-vorm gebruik je

• bij ik
  
• bij je of jij achter de pv!
• bij de gebiedende wijs:(iemand vertelt jou wat je moet doen).

Voorbeeld

• Ik loop 
• Verhuis je ? Kom je?
• Ren! Pas op! 

Let op als je achter de pv staat!

• Je krijgt geen -t als je vervangen kan worden door jij.
  
  
• Je krijgt wel -t als je vervangen kan worden door jouw.

Voorbeeld

Kom je? (Kom jij?)

Komt je buurmeisje spelen? (Komt jouw buurmeisje spelen?)

Voorbeeld 

Loop jij zelf naar huis?

Word jij daar nou nooit eens moe van?

Je zegt niet: loopt jij naar huis?

Dus ook niet: Wordt jij daar nou nooit eens moe van

Tegenwoordige tijd van werkwoorden 

Soms moet je de stam een beetje veranderen om er de ik-vorm van te maken:

Voorbeeld 

lopen – lop – ik loop;

verhuizen – verhuiz – ik verhuis;

spellen – spell – ik spel.

Onregelmatige werkwoorden

Er zijn zes werkwoorden die zich niet aan deze regels houden: bij hij/zij/het komt geen ik-vorm+ -t.

 Hebben, kunnen, mogen, willen, zijn en zullen.

Opdracht

Maak uit hoofdstuk 1.8 - Spelling de volgende opdrachten: 

2, 4, 5, 6, 11 en 12.

Klaar? Maak de opdrachten uit hoofdstuk 1.7 verder af.