8.5 Je lijkt op

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Klaarmaken voor de les

• Pak een aantekeningenschrift
  
• Pak je chromebook en open de site: Lesonup.app
• Leg je telefoon weg
  
• Zorg ervoor dat je boeken op tafel liggen
  

Werken met lesonup

• Altijd inloggen met je eigen naam (absentie wordt gedaan met lesonup)
  
• Wanneer je geen vraag hoeft te beantwoorden gebruik je de chromebook NIET
  
• Doe actief mee
  

8.5 Je lijkt op

• Hoofdstuk 8
• Paragraaf 5
• Blz. 55 

Wat te doen vandaag

• Herhaling van de placenta
  
• DNA en chromosomen
  
• Waardoor lijk je op je ouders?
  
• Hoe zitten eigenschappen op chromosomen
  
• Genotype en fenotype
  
• Erfelijke eigenschappen
  
• Aangeboren afwijkingen
  
• Prenataal onderzoek
  

Leerdoelen

• Aan het einde van de les ken je het nut van DNA
  
• Aan het einde van de les weet je waarom je op je ouders lijkt
  
• Aan het einde van de les ken je het verschil tussen fenotype en genotype
  
• Aan het einde van de les weet je wat prenataal onderzoek is
  

Herhaling

De schaamlippen zijn een secundair geslachtskenmerk

Waar

Niet waar

Welk nummer hoort bij welk onderdeel van het mannelijke geslachtsorgaan?

teelbal

bijbal

prostaat

zaadblaasje

zwellichaam

zaadleider

Sperma

1

2

3

4

5

6

7

Waar vind de bevruchting van de eicel plaats

1. In de baarmoeder
2. In de eileider
3. In de eierstokken

De placenta

• Bestaat uit bloedvaten van het foetus en de moeder
  
• Het bloed van de foetus en de moeder raken elkaar nooit aan
  
• Zorgt voor de uitwisseling van voedingsstoffen en zuurstof, en afvalstoffen en CO2 tussen de moeder en de foetus
  

De placenta

De placenta

• 2 slagaders van de foetus af
  
• Slagaders want het bloed gaat van het kind af
• 1 ader naar het kind
  
• Ader want het bloed gaat naar een hart toe
  

8.5 Je lijkt op

• Hoofdstuk 8
• Paragraaf 5
• Blz. 55 

Van klein naar groot

Chromosomen en DNA

• Chromosomen zijn lange dunne draden die bestaan uit de stof: DNA
  
• DNA
  

Karyogram

• 46 chromosomen
  
• 23 chromosomenparen
  
• 23ste paar geeft het geslacht aan
  
• XX: vrouw
  
• XY: man
  

Waardoor lijk je op je ouders

• Je ouders hebben beide 23 chromosomenparen
  
• Van elk paar komt 1 chromosoom in een eicel of zaadcel terecht
  
• Random
  

Jongen of meisje

• Vader heeft XY als geslachtschromosomen
  
• Moeder heeft XX als geslachtschromosomen
  

Hoe zitten eigenschappen op chromosomen

• Eigenschappen worden bepaald door genen
  
• Iedereen heeft een gen voor een bepaalde eigenschap, maar de informatie kan anders zijn.                                                                                                              

• Gen heeft verschillende varianten, dit noem je een allel
  
• Allel voor oogkleur
  
• Altijd minstens twee allelen voor dezelfde eigenschap
  

Genotype

• De erfelijke eigenschappen waar je niks aan kan veranderen.
  
• Wordt bepaald door je genen
  

Fenotype

• Dat wat je ziet van de eigenschappen
  
• Het fenotype is het resultaat van het genotype en de omgeving
  

Prenataal onderzoek

• ‘Onderzoek voor de geboorte’
  
• De vruchtwaterpunctie
  
• De vlokkentest
  

vruchtwaterpunctie

• Cellen uit het vruchtwater

Vlokkentest

• Cellen uit de placenta

Zelf aan het werk

• Alle opdrachten van paragraaf 8.5
  
• Af? Ga door met alle opdrachten van paragraaf 8.6
  
• Af? Kijk alles na
  
• Af? Maak alvast een samenvatting
  
  
• Maak goed gebruik van je tijd!